صعودی پر ریسک در انتظار بورس

به گزارش می متالز، شرایط سیاسی و بین‌المللی پیش‌رو همراه با تحریم‌های آمریکا به طور یقین روند بازار سرمایه را تحت الشعاع قرار می‌دهد. بنابراین با توجه به این که بورس بازاری صادرات محور است و شرکت‌های فعال در آن اعم از پتروشیمی، صنایع فولاد و معدنی، کالاهایشان را به قیمت جهانی می‌فروشند، از این رو در بین فعالان بازار نگرانی از بابت ناکامی در فروش محصولات وجود دارد که این موضوع مسبوق به سابقه است.

شرایط سیاسی و بین‌المللی پیش‌رو همراه با تحریم‌های آمریکا به طور یقین روند بازار سرمایه را تحت الشعاع قرار می‌دهد. بنابراین با توجه به این که بورس بازاری صادرات محور است و شرکت‌های فعال در آن اعم از پتروشیمی، صنایع فولاد و معدنی، کالاهایشان را به قیمت جهانی می‌فروشند، از این رو در بین فعالان بازار نگرانی از بابت ناکامی در فروش محصولات وجود دارد که این موضوع مسبوق به سابقه است. بنابراین باید منتظر نتایج بحث‌های سیاسی بود و این که تحریم‌ها در آینده شرکت‌ها تا چه میزان اثربخش خواهد بود؟ همچنین نرخ بهره به کدام سمت و سو خواهد رفت و نرخ ارز چگونه خواهد بود؟ به بیان کلی تر بازار سهام به دلیل بحث‌های سیاسی و نوسانات نرخ ارز و بازارهای جایگزین حتماً ریسک زیادی خواهد داشت. اما با توجه به تورم پیش رو و تغییر سطح عمومی قیمت‌ها، به نظر می‌رسد بورس بتواند قدرت خرید سرمایه گذاران خود را حفظ کند. موارد مذکور بخشی از دیدگاه‌های قابل تامل یکی از مدیران جوان،فعال و بنیان‌گذار صنعت سبد گردانی در بازارسهام است.بر همین اساس برای بررسی روند پیش روی بازار سرمایه در شرایط حساس کنونی و چالش‌های صنعت سبد گردانی، فرصتی فراهم شد نظرات فریدون زارعی مدیرعامل شرکت سبدگردان کاریزما را جویا شویم.

 در خصوص دلیل ریزش بازار درهفته‌های گذشته چه نظری دارید؟

قطعا بازاری که رشد سریعی را تجربه می‌کند؛ به دنبال آن یک افت سریع نیز قابل تصور است. همه سرمایه گذارانی که سال ۹۸ وارد بازار شدند قریب به اتفاق در این دوران بازدهی مناسبی را کسب کردند. طبیعتاً سرمایه گذاری که در کوتاه مدت سود خوبی کسب کرده باشد به محض این که احساس خطر کند سود را شناسایی کرده و خارج می‌شود. بنابراین یکی از دلایل عقبگردهای شاخص را می‌توان خود بازار دانست، رشد سریع باعث شد برخی افراد فروشنده شده و سودشان را شناسایی کنند.

 شرایط سیاسی و تحریم‌ها بیشتر کدام یک از صنایع را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

با توجه به این که بورس بازاری صادرات محور است و شرکت‌های فعال در آن از جمله پتروشیمی، صنایع فولاد و معدنی، کالاهایشان را به قیمت جهانی می‌فروشند، از این رو در بین فعالان بازار نگرانی از بابت ناکامی در فروش محصولات وجود دارد که این موضوع مسبوق به سابقه است. البته دوره‌های گذشته هم در فروش بعضی از محصولات نیز با مشکل مواجه بودیم. همین امر نیز موجب ترس و نگرانی اهالی بازار از ایجاد رکود شده است. همچنین با توجه به افزایش قیمت‌ها، چنانچه تقاضا فقط داخلی باشد و انبارها پر شود، ممکن است با مشکل فروش رو‌به‌رو شویم.

 وضعیت صنایع پتروشیمی،فولادی و صنایع معدنی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شرایط این صنایع را در صورتی که بتوانند محصولات خود را به فروش برسانند، بسیار خوب ارزیابی می‌کنم. به نظر می‌رسد در نیمه اول سال جاری بازدهی این شرکت‌ها مطلوب باشد زیرا هزینه‌های این شرکت‌ها متناسب با نرخ بالای فروششان، رشد نداشته، بنابراین حاشیه سودشان افزایش یافته است. البته ارزش دلاری بسیاری از این شرکت‌ها ارزش دلاری واقعی نیست و ارزششان بیشتر از مقدار فعلی است.

 به طور کلی روند بازار در کوتاه مدت و بلند مدت چگونه خواهد بود؟

شرایط شرکت‌ها در کوتاه مدت و در نیمه اول امسال خوب خواهد بود. در بلندمدت نیز متغیرهای زیادی در بازار تأثیرگذار است. باید منتظر نتایج بحث‌های سیاسی بود و این که تحریم‌ها در آینده شرکت‌ها چقدر اثربخش است. همچنین نرخ بهره به کدام سمت و سو خواهد رفت و نرخ ارز چگونه خواهد بود. ولی در کل نسبت به آینده شرکت‌های بورسی خوش بین هستم.

 به سرمایه گذاران کدام بازار را از بین بازار سرمایه، طلا و ارز پیشنهاد می‌کنید؟

پیشنهاد این است که در ابتدا سرمایه گذاران ظرفیت ریسک پذیری خود را بشناسند. همه شرایط بازار را مثبت می‌دانم ولی ریسک آن را نیز کم نمی بینم‌. با توجه به ریسکی که بازار سهام دارد، پاداشی که به سرمایه گذاران ریسک پذیر می‌دهد بالا است ولی به این معنی نیست که به همه توصیه کنیم در بازار سهام سرمایه گذاری کنند. بازار سهام به دلیل بحث‌های سیاسی و نوسانات نرخ ارز و بازارهای جایگزین حتماً ریسک زیادی خواهد داشت. اما با توجه به تورم پیش رو و تغییر سطح عمومی قیمت‌ها، فکر می‌کنم بورس بتواند قدرت خرید سرمایه گذاران خود را حفظ کند.

 بازدهی بازار سرمایه نسبت به بازدهی بازار طلا و ارز چگونه بوده و آیا بورس توانسته خودش را به آن‌ها برساند؟

خیر، حتماً عقب تر بوده است. به نظر می‌رسد بورس ۷۰ درصد راه بازارهای طلا و ارز را طی کرده است. وقتی بازدهی بازار ارز صد درصد است، بازار سهام باید در بلند مدت بیش از صد درصد رشد کند. چرا که شرکت‌ها به صورت اهرمی می‌فروشند و گردش فروششان بالاتر از یک بار است. بنابراین فکر می‌کنم بازار سهام در افق پیش رو بهتر از بازار ارز و طلا خواهد بود یا حداقل به اندازه جبران عقب ماندگی اش از سایر بازارها رشد خواهد کرد، ولی ممکن است افق‌های زمانی این دو با هم متفاوت باشد.

 پایان صعود بازار سرمایه چه‌زمانی خواهد بود؟

تا زمانی که بازار سرمایه به یک تعادل بلندمدت برسد روال صعودی بازار سهام ادامه خواهد داشت. به نظر همه بازارهای موازی مانند بازار ملک، سهام، نرخ بهره، سپرده‌ها و بازار ارز هنوز به تعادل نرسیده اند. مادامی که این تعادل در بقیه بازارها حاکم شود در بورس هم این اتفاق خواهد افتاد. در حال حاضر هنوز نرخ دلار و نوسانات آن مشخص نیست و در صورت متعادل شدن نرخ دلار، طبیعتاً به دنبال آن سایر بازارها هم متعادل می‌شوند. در شرایط فعلی نمی‌توان زمانی را برای پایان این رشد مشخص کرد ولی به نظر می‌رسد بازار دلار و طلا در سال جاری به یک تعادل خواهند رسید. بازار سرمایه هم خود را با آن تعادل قیمت ارز تطبیق می دهد و به تعادل می‌رسد.

 صندوق‌های تحت مدیریت کاریزما در چه شرایطی قرار دارند؟

در حال حاضر کاریزما 7 صندوق را تحت مدیریت خود دارد. از این ۷ صندوق دو صندوق سهامی (صندوق سپهر کاریزما و مشترک کاریزما)، دو مورد درآمد ثابت (کمند و درآمد ثابت کاریزما)، دو مورد نیکوکاری درآمد ثابت (نیکوکاری دانشگاه تهران و کشتی ورزش ملی) و دیگری هم صندوق بازارگردانی (اکسیر سودا) است. مجموع دارایی تحت مدیریت کاریزما با سبدهای اختصاصی و صندوق‌ها حدود هزار و پانصد میلیارد تومان است و با در نظر گرفتن اوراق ۵۰۰ میلیارد تومانی منتشر شده در گروه خدمات بازار سرمایه کاریزما به عنوان دارایی تحت مدیریت، این عدد به ۲۰۰۰ میلیارد تومان بالغ می‌شود. این در حالی است که هنوز تنوع طبقات دارایی‌هایمان کامل نشده است. باید صندوق‌های کالایی مثل صندوق طلا یا سایر کالاها را داشته باشیم. افزودن صندوق‌های زمین و ساختمان نیز در برنامه‌های آتی کاریزما قرار گرفته است. از طرفی در صورت ثبات بازار ارز، صندوق‌های ارزی از دیگر صندوق‌های جدید این مجموعه خواهند بود.

 انتشار اوراق و تأمین مالی که سال گذشته انجام دادید چگونه بود؟

تأمین مالی از طریق صندوق‌های کاریزما انجام شد و با توجه به مجوزی که صندوق‌ها و گروه خدمات بازار سرمایه کاریزما (هلدینگ) داشت، به پشتوانه دارایی‌های تحت مدیریت موفق به انتشار ۵۰۰ میلیارد تومان اوراق برای دولت در سال گذشته شدیم. تأمین مالی صورت گرفته تقریباً یکی از بهترین نرخ‌های تمام شده برای دولت بود که در کمتر از یک روز انجام شد و اصلاً نیاز به تمدید نداشت. با وجود این که در روز اول، عرضه ما به مدت دو روز متوقف شد ولی روز سوم با انجام مذاکراتی در کمتر از دو ساعت همه واحدهایمان را به فروش رساندیم.

 نرم افزار IVEST در چه شرایطی قرار دارد؟

این نرم افزار توسط کاریزما تولید نشده است، بلکه برای ایجاد این نرم افزار با یک شرکت نرم افزاری قراردادی منعقد کردیم که صدور و ابطال‌های سبدگردان به صورت آنلاین انجام شود و دیگر مراجعه حضوری نداشته باشیم. معتقدم به طور کلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه در بستر بانک‌ها بزرگ شده‌اند بنابراین در شرکت سبدگردان احتمالاً همان راهی را باید برویم که در کل دنیا اتفاق افتاده است. امروزه در صورت مراجعه به هر شعبه بانکی، تفاوت خدمات آن را نسبت به دهه گذشته ملاحظه می‌کنید. در شرایط فعلی بسیاری از فعالیت‌های مردم به صورت آنلاین انجام می‌شود، از این رو شعب خلوت تر شده‌اند. با چنین رویکردی نرم افزار آی وست را طراحی کردیم زیرا احساس می‌کنیم همان طور که بیشتر کارهای بانکی در بانکداری الکترونیک انجام می‌شود، در سبدگردانی الکترونیک هم باید این اتفاق محقق شود. «آی وست» را طراحی کردیم تا تبدیل به سامانه مدیریت ثروت شود. انتظار داریم در آینده‌ای نزدیک احساس نیاز به سرویس‌های آی وست در افراد به گونه ای شکل بگیرد که بتوانند در آن برنامه ریزی مالی و مدیریت مالی خود را انجام دهند.

 در حال حاضر سبد گردان‌ها با چه چالش‌هایی رو‌به‌رو هستند؟

سبدگردان‌ها چندان دچار چالش نمی شوند. تنها در بحث طبقات دارایی‌ها، به نظر می‌آید بتوانیم برای دارایی‌های مختلف، گزینه‌های مختلف سرمایه گذاری یا صندوق متناظر با گزینه‌های مختلف سرمایه گذاری داشته باشیم. مورد دیگر فرآیند طولانی برای اخذ مجوز محیط کسب و کار است. به عنوان مثال، در صندوق کمند کاریزما که در حال حاضر ارزش دارایی‌های آن از ۱۰۰ میلیارد تومان به ۷۵۰ میلیارد تومان رسیده است، برای افزایش سقف تقریباً ۴ بار درخواست ارسال شده و هر بار با بوروکراسی‌های اداری زیادی رو‌به‌رو شدیم. در توسعه طبقات دارایی نیز مشکل وجود دارد وگرنه فضا چندان فضای سختی نیست. اگر بتوانیم دارایی‌های تحت مدیریت خود را خوب مدیریت کنیم و بازدهی‌های متناظر با ریسک خوبی بگیریم، چشم انداز روشنی از آینده در انتظارمان خواهد بود. اما در این میان روال کند بوروکراسی‌های اداری است که روند رو به رشد مجموعه‌ها و نهادهای مالی را با مشکل مواجه می‌کند.

 میزان همراهی سازمان بورس با سبدگردان‌ها چگونه است؟

در این مسیر همراهی سازمان بورس قابل توجه است. در بحث بوروکراسی‌ها منظور سازمان بورس نیست. منظور قواعد حاکم است چرا که دکتر شاهپور محمدی نیز به این موضوع اذعان دارند و به گفته وی باید محدودیت‌هایی که ریسکی را کنترل نمی کنند، حذف شوند. ولی در حال حاضر محدودیت‌های زیادی وجود دارد که ریسک را کنترل نمی کند ولی کار را طولانی کرده است. این موضوع، موضوعی است که انشاءالله سازمان بتواند آن را برطرف کند. به هر حال مجموعه سازمان بورس نیز محدودیت‌ها و قواعد مازاد دارد ولی برداشتن قواعد و محدودیت‌ها کار دشواری است.

 به عنوان یک شرکت سبدگردان، ریسک مشتریان خود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سرمایه گذارانی که برای سرمایه گذاری مراجعه می‌کنند به ویژه در سبدهای اختصاصی، باید به یک سری فرم‌های استاندارد پاسخ دهند و کارشناس سبدگردانی و مدیر تحلیل شرکت براساس مکالمه و پاسخ‌هایی که به پرسشنامه داده اند ظرفیت ریسک پذیری، میزان نیازشان به پول و میزان تحملشان در ضرر را سنجیده و بر این اساس سبد اختصاصی برایشان تشکیل می‌دهند. یک سری صندوق هم داریم که آن‌ها اختصاصی نبوده و مشتریان خودشان انتخاب می‌کنند که در کدام طبقات دارایی سرمایه گذاری کنند. سعی نیز بر این است بهترین بازدهی را بر اساس سودهایی که هر صندوق دارد و مختص خودش است به دست آوریم.

 حداقل سرمایه ای که برای تشکیل سبد از سرمایه گذاران می‌پذیرید، چقدر است؟

حداقل سرمایه برای تشکیل سبد در شرکت کاریزما یک میلیارد تومان است و کمتر از این رقم را به صندوق‌ها می‌سپاریم.

 مزیت سبدگردان‌ها نسبت به صندوق‌ها و مشاور سرمایه گذاری‌ها چیست؟

سبدگردان‌ها تفاوت زیادی با صندوق‌ها ندارند. یکی از ابزارهای جذب سرمایه سبدگردان صندوق‌های تحت مدیریتش هستند و قاعده در کل دنیا نیز همین است که شرکت‌های سبد گردان صندوق‌ها را مدیریت می‌کنند. ولی تفاوت این شرکت‌ها با شرکت‌های غیرتخصصی سبدگردانی این است که شرکت‌های سبدگردان عمده فعالیتشان صرفاً سبدگردانی است و نیروهایی که در شرکت‌های سبدگردان فعالیت می‌کنند همه تمرکز و تحلیل‌ها و تعاملاتشان بر سبدگردانی و کسب بازدهی متناسب با سرمایه گذاری است و دنبال مسائل دیگر نیستند‌.

 مشتریان شما می‌توانند روزانه گردش معاملاتشان را ببینند؟

بله. مشتریان مجموعه کاریزما به صورت آنلاین و در لحظه می‌توانند روند معاملات سبد خود را مشاهده کنند. علاوه بر این می‌توانند به صورت روزانه وضعیت دارایی‌های خود را ببینند. کارشناسان واحد فروش هم به صورت ۲۴ ساعته با آن‌ها در ارتباط بوده و می‌توانند دغدغه‌هایشان را پاسخ داده و برطرف کنند.

 کارمزد سبدگردانی‌ها عدد مشخصی نیست، و به این بستگی دارد که سبدگردان از چند میلیون تا چند میلیارد تومان سبد تشکیل دهد. این روند در مجموعه کاریزما چگونه است؟

قراردادهای سبدگردانی با همت سازمان بورس و شرکت سپرده‌گذاری و شرکت سبدگردان کاریزما تدوین شد. در قراردادهای پیشین سبدگردانی یک کارمزد ثابت فارغ از بحث عملکرد به صورت یک عدد صفر تا ۵ درصدی به طور متقارن بود که مبتنی بر عملکرد نبود. پس از جلسات متعدد کاریزما با نهاد ناظر قراردادهای سبدگردانی به گونه ای تنظیم شد که بتواند مبتنی بر عملکرد سبدگردان باشد و هر دو طرف در یک موقعیت برد-برد قرار گیرند. در شرکت سبدگردان کاریزما عمدتاً قراردادها مبتنی بر عملکرد نوشته می‌شوند زیرا برای برخی از سرمایه گذاران حفظ قدرت خرید مهم است و برای برخی دیگر بازدهی بالاتر نسبت به بانک اهمیت دارد. برخی نیز به شاخص اهمیت می‌دهند و برخی دوست دارند منافع و مشارکت را به صورت پلکانی تعیین کنند. قراردادهای ما به قدری منعطف است که همه این ویژگی‌ها در سبدهای مختلف لحاظ شده است. یکی از فعال ترین شرکت‌های سبدگردان باتوجه به تعداد کدهایی که ایجاد شده است شرکت کاریزماست و این نشان می‌دهد که ما با انواع مختلف سلایق از بدو تأسیس (1390) تاکنون در ارتباط بوده ایم زیرا با توجه به خواست مشتری همه چیز منعطف است. ضمن اینکه همکاری ما با شرکت‌های گروهمان هم می‌تواند شکل بگیرد، بعضاً ممکن است مشتریان به تضمین نیاز داشته باشند، شرکت هلدینگ می‌تواند تضمین کند یا برخی ممکن است فقط به دنبال دارایی‌های درآمد ثابت باشند، مختصصان این حوزه می‌توانند این خدمات را ارائه دهند.

 چون هیچ عملکردی در هیچ سامانه ای و یا حتی سایت‌های سبدگردانی نداریم، یک سبدگردان چگونه می‌تواند اعتماد مشتری را جلب کند؟

بر اساس دستورالعمل سازمان بورس شرکت‌های سبدگردان باید گزارش عملکرد داشته باشند. چیزی به نام نرخ بازدهی موزون زمانی (TWRR) وجود دارد که سبدگردان‌ها باید در نرم افزار خود محاسبه و اعلام کنند. کاریزما هم این گزارش را برای همه مشتریان ارائه می‌کند. این در حالی است که صندوق‌های متعددی داریم. نمی توان صندوق و سبدگردانی را جدا از هم دانست. به عنوان مثال اگر عملکرد صندوق‌ها مثبت نباشد احتمالاً سبدها هم بد عمل کرده اند و برعکس.

 چه اتفاقی باعث شد سبدگردان کاریزما تبدیل به گروه خدمات بازار سرمایه شود؟

فکر می‌کنم نقشی که بانک‌ها برای بانک مرکزی در بازار پول ایفا می‌کنند را واسطه گری‌ها و نهادهای مالی در بازار سرمایه برای سازمان بورس ایفا می‌کنند. مخاطبان و بازار هدف ما افرادی هستند که مازاد سرمایه دارند و قصدشان سرمایه گذاری است. ولی در کنار این افراد، افرادی هستند که منابع مالیشان کم است و به دنبال تأمین سرمایه هستند. در واسطه گری مالی، ما با افرادی که نیازمند پول هستند مانند فروشنده و ناشر اوراق و ناشر سهام مواجه هستیم. از طرف دیگر هم با افراد دارای مازاد وجه نقد در ارتباط هستیم. بنابراین مسئله واسطه گری موجب شد که یک سوپر مارکت مالی ایجاد کنیم تا بتوانیم کسانی که با مازاد یا کسری منابع رو‌به‌رو هستند را با ارائه خدمات حمایت کنیم و شرکت گروه خدمات و شرکت مشاور سرمایه گذاری را تأسیس کردیم. به هر حال سعی بر این بوده زنجیره اصلی محصولاتمان را کامل کنیم.

 در خصوص سبدگردان‌های غیر مجاز چه دیدگاهی دارید؟

به نظر می‌رسد اکثر کسانی که در این فضا کار می‌کنند حرفه‌ای نیستند و سواد مالی چندانی ندارند و برای پروژه‌هایی که برای سرمایه‌گذار تعریف می‌کنند از روش‌های علمی استفاده نمی کنند. فعالیت سبدگردان‌های غیرمجاز روی شرکت‌های سبدگردان هم تأثیر خواهد گذاشت. این در حالی است که هیچ محدودیتی در اعطای مجوز برای تاسیس سبدگردانی وجود ندارد. این‌ها افرادی هستند که بورس را برای مردم به خاطره‌ای بد مبدل می‌کنند، بنابراین قدرت سایر سبدگردان‌ها را در جذب پول و مذاکره کاهش می‌دهند. بسیاری از سبدهایی که اخیراً به ما مراجعه می‌کنند سبدهایی است که در حال فرار از این سیستم هستند ولی هنوز به بازار سهام اعتقاد دارند. اگرکسی فکر می‌کند می‌تواند بر اساس توانمندی‌های خود سبدگردانی کند با سرمایه دو میلیارد تومانی می‌تواند سبدگردان تشکیل دهد. قرارداد سبدگردانی قراردادی منعطف است. ضمن این که کاملاً رسمی و موردپذیرش هیأت داوری سازمان و بخش قضایی بوده و کاملاً امن است. همچنین سازمان بورس، به عنوان امین و حسابرس روی این نهاد نظارت دارد و قرارداد سبد گردانی طوری نوشته شده که منافع سرمایه گذار کاملاً حفظ شود و هزینه‌های سرمایه گذار پایین بیاید.