متولی اکتشاف بودجه ندارد

به گزارش می متالز، از این رو دولت باید هزینه و برای رشد معادن کشور ورود کند. دراین‌بین دولت باید به مجموعه‌های مختلف مثل سازمان زمین‌شناسی که متولی این امر هستند بودجه پرداخت کرده و از آنها حمایت کند.
افراد بسیاری که در حوزه معدن کار می‌کنند به لزوم اکتشافات عمقی باور دارند اما همان‌طور که می‌دانیم این مهم نیازمند هزینه‌های زیاد است. دراین‌بین مطرح می‌شود اگر بتوانیم صادرکننده باشیم و دستگاه حفاری و ماشین‌آلات موردنیاز را وارد کنیم می‌توانیم بخش اکتشاف را توسعه دهیم و در شناسایی ذخایر عمیق ورود کنیم. در این روند به تکنیک و فناوری‌هایی نیاز داریم که بتوانیم درست پیش برویم.
چندی پیش خداداد غریب‌پور در نشست هم‌اندیشی با نمایندگان دولت و بخش خصوصی گفت: ازآنجایی‌که اکتشاف، حلقه نخست توسعه بخش معدن است، ایمیدرو آمادگی خود را برای انجام مطالعات زمین‌شناسی در استان‌های مختلف اعلام می‌کند. سازمان یادشده، عهده‌دار عملیات اکتشاف عمقی است چراکه اعتقاد داریم ریسک اکتشاف برای بخش خصوصی بالاست.
 او ادامه داد: ما بخش خصوصی قدرتمندی داریم که می‌تواند در معادن، سرمایه‌گذاری و حتی در مرحله اکتشاف تفصیلی ورود کند. از آنجایی ‌که تعداد پروژه‌های اکتشافی عمقی در کشور کم است، انتظار داریم که دولت وظایف حاکمیتی خود ازجمله تولید اطلاعات‌پایه زیست‌محیطی برای کاهش ریسک ورود بخش خصوصی و کمک به کاهش ریسک نقاط تاریک و مبهم بخش خصوصی را جزو اولویت‌ها بداند. روزگار معدن درباره اهمیت نقش دولت در اکتشاف با کارشناسان معدنی گفت‌وگو کرده است.

در حوزه اکتشاف قوی عمل ‌نکرده‌ایم

سید مهدی طیب‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی کرمان با اشاره به اینکه هنوز نتوانسته‌ایم از ظرفیت‌های معدنی کشور درست استفاده کنیم، گفت: به لحاظ اکتشافات سیستماتیک در عمق و سطح در حدود ۱۰درصد پیش رفته‌ایم که نشان می‌دهد نتوانسته‌ایم در حوزه اکتشاف قوی عمل کنیم. این در حالی است که اکتشاف، حلقه نخست توسعه بخش معدن است.
طیب‌زاده با اشاره به روش‌های قدیمی اکتشافی در کشور اظهار کرد: وقتی به روش‌های اکتشاف نگاه می‌کنیم می‌بینیم که به دلیل تحریم‌ها نتوانسته‌ایم از روش‌های مدرن بهره ببریم. همان‌طور که می‌دانید یکی از راه‌های پیشرفت اکتشاف، استفاده از روش‌های نوین است. ما در سال‌های اخیر، اکتشاف سیستمیک و مدرن برای توسعه ظرفیت‌های اکتشافی‌ انجام نداده‌ایم که باعث شده است در همین سطح ۱۰ درصدی کار کنیم. هرچند ممکن است معادنی کشف کرده باشیم اما استخراج‌شان اقتصادی نبوده است.
رئیس اتاق بازرگانی کرمان گفت: بنابراین تا زمانی که حاکمیت تصمیم نگیرد کار اکتشاف را به‌صورت وسیع انجام دهد و فناوری جدید وارد کشور شود، اکتشاف در حد همین ۱۰ درصد است که می‌بینیم.
رئیس اتاق بازرگانی کرمان در ادامه با اشاره به اینکه اکتشاف، زمان‌بر، هزینه‌بر و همراه با ریسک است، اظهار کرد: بیشتر اکتشاف کشور بر عهده سازمان زمین‌شناسی است و به عبارتی متولی بخش اکتشاف کشور سازمان یادشده است اما متاسفانه این سازمان در هزینه‌های جاری و روزمره‌اش مانده و نمی‌تواند اکتشاف را به‌طور کامل انجام دهد.
ضعف تامین بودجه برای این سازمان از سوی دولت باعث شده است بخش معدن در اکتشاف، استخراج و فرآوری عقب بماند و معدن نتواند در ایجاد ارزش‌افزوده نقش ایفا کند.
او با بیان اینکه در همه جای جهان اکتشاف جز وظایف حاکمیتی است، اظهار کرد: چون اکتشاف همراه با ریسک است بخش خصوصی نمی‌تواند این مهم را انجام دهد. بنابراین یک سازمان حاکمیتی باید اکتشاف را انجام دهد تا معادن شناسایی و فعال شوند.
طیب‌زاده با تاکید بر اینکه معدن پروژه پر‌ریسک و پرهزینه‌ای است، گفت: برای اکتشاف معدن ۳ مرحله وجود دارد که شامل موافقت و ارائه پروانه اکتشاف، گواهی کشف و پروانه بهره‌برداری است. درخواست پروانه اکتشاف، مرحله نخست است که در آن اجازه اکتشاف داده می‌شود.
بر اساس گواهی کشف کار اکتشاف تایید می‌شود و بر اساس آن و حجم ذخیره برآورد شده پروانه بهره‌برداری داده می‌شود. این فرآیند ده به یک است یعنی بین ده درخواست اکتشاف ممکن است با یک درخواست موافقت شده سپس به راه‌اندازی یک معدن منتهی شود.
او به‌عنوان راهکار مطرح کرد: سازمان زمین‌شناسی متولی اکتشاف کشور است اما این سازمان مشکل بودجه دارد و مجهز به اعتبارات نشده است. دولت باید باور کند که سازمان زمین‌شناسی متولی اکتشاف است و به آن تجهیزات و امکانات یارانه‌ای اعطا کند.

اکتشاف نیازمند بازآموزی و سرمایه‌گذاری در زمینه نیروی کار

محمدعلی رحیمی‌پور انارکی، مشاور مدیرعامل سنگ‌آهن مرکزی ایران با بیان اینکه دولت باید در حوزه اکتشاف ورود کند، گفت: ازآنجایی‌که ریسک اکتشاف و معدن در کشور ما زیاد است دولت باید روی آن دست بگذارد. به خاطر دارم که سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۰ شرکت روسیه‌ای ایران مرکزی روی آهن اکتشاف کرد سپس هیچ اکتشافی در این حوزه انجام نشد. این مسئله نشان می‌دهد اکتشاف برای بخش خصوصی به صرفه نیست و دولت باید به آن ورود کند.
رحیمی‌پور انارکی درباره نقش بخش خصوصی نیز اظهار کرد: با نرخ و هزینه‌ها در شرایط فعلی، حفاری عمیق ۲ هزار متری خیلی گران است. فعالیت معدنی در بسیاری از مناطق جواب نمی‌دهد و برای بخش خصوصی فقط هزینه به همراه می‌آورد.
 در برخی ‌جاها هم اگر بخش خصوصی بخواهد کار کند در توان مالی‌اش نمی‌گنجد. بنابراین به دلیل سرمایه‌گذاری و هزینه‌های بالا دولت باید به کمک بخش خصوصی بیاید. پس از اینکه دولت وارد حوزه اکتشاف شد، لازم است مشارکت بخش خصوصی را به همراه داشته باشد.
معاون پیشین بهره‌برداری شرکت سنگ‌آهن با اشاره به نقاط ضعف اکتشاف در ایران و مقایسه آن با کشورهای خارجی اظهار کرد: به‌طور مثال معدنی بود که شرکت داخلی نرخ ۸۰۰ میلیون تومانی و شرکت خارجی نرخ ۸ میلیارد تومانی برای اکتشاف آن اعلام کرد. این موضوع نشان می‌دهد که شرکت داخلی کار را جدی نگرفته یا امکاناتش را ندارد.
در مقابل، شرکت خارجی که می‌خواهد این کار را انجام دهد با تضمین اعلام آمادگی می‌کند. آنها مطرح می‌کنند با عمق ۲۰۰ متر به آهن می‌رسند و اگر این اتفاق نیفتاد پولی هم دریافت نمی‌کنند. این موضوع نشان از اهمیت ضمانت و جدی بودن در کارشان است.
رحیمی‌پور انارکی درباره این پرسش که چرا ضعف داریم، اظهار کرد: در ایران کار اکتشافی در عمق درست انجام ‌نشده است. ما هیچ‌وقت به جواب نرسیده‌ایم چون دانش و فناوری نداریم. بنابراین نیاز به بازآموزی و سرمایه‌گذاری روی نیرو و کار اکتشافی است. در این زمینه لازم است از نیروی کار خارجی کمک بگیریم.