آهنگ تولید کنسانتره مس منطقه از کاتد، پیشی گرفت

می متالز - در میان کشورهای خاورمیانه ایران و در میان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، روسیه و قزاقستان بزرگترین تولیدکنندگان مس به‌شمار می‌روند. رشد تولید کنسانتره مس در کشورهای خاورمیانه و مستقل مشترک‌المنافع طی سال‌های 2011 تا 2015، با رشد سالانه 3.1 درصدی همراه بود؛ در حالی که تولید مس تصفیه شده این منطقه در این دوره، تنها حدود 0.1 درصد رشد سالانه داشت. 2 دلیل اصلی رشد بیشتر تولید کنسانتره، سودآوری تولید این محصول معدن و عدم توسعه‌یافتگی صنایع مصرف‌کننده مس در منطقه است.

ایران در میان کشورهای خاورمیانه بزرگترین تولیدکننده مس محسوب می‌شود. از مهمترین دلایل این امر، بهره‌مندی از وجود ذخایر قابل توجه مس و رشد صنعتی در کشور است. وجود ذخایر قابل توجه مس در ایران به لطف گذر کمربند مسی خاورمیانه از کشور و تشکیل 3 کانسار بزرگ مس سرچشمه، میدوک و سونگون است. بر اساس آخرین ارزیابی‌های زمین‌شناسی در کشور، میزان ذخایر مس ایران برابر با 24 میلیون تن گزارش شد. علاوه بر ایران، کشورهای ترکیه، عمان و عربستان سعودی نیز تولیدکننده مس معدنی و تصفیه شده هستند که حجم تولید ترکیه، حدود 40 تا 50 درصد ایران و میزان تولید عمان و عربستان سعودی، در مقایسه با ایران، قابل چشم‌پوشی است.

در میان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) که در برخی موارد بازارهای مصرف مشترکی با کشورهای خاورمیانه دارند، کشورهای روسیه، قزاقستان و ازبکستان، تنها تولیدکنندگان مس معدنی و تصفیه شده هستند. روسیه و قزاقستان نیز مانند ایران به لطف بهره‌مندی از ذخایر غنی مس، حجم تولید مس قابل توجهی دارند. حجم تولید مس روسیه و قزاقستان، به ترتیب حدود 4 و 2 برابر تولید مس در ایران است. برای بررسی حجم تولید و مصرف ظاهری مس در منطقه، کشورهای خاورمیانه و مستقل مشترک‌المنافع مورد بررسی قرار می‌گیرند.

نمودار 1، آمار تولید و مصرف ظاهری مس معدنی و تصفیه شده کشورهای خاورمیانه و مستقل مشترک‌المنافع را برای سال‌های 2011 تا 2015 نشان می‌دهد. با توجه به این نمودار، تولید کنسانتره مس منطقه طی 5 سال مورد بررسی با رشد سالانه 3.1 درصدی همراه بود در حالی که تولید مس تصفیه شده منطقه در این دوره، با رشد سالانه 0.1 درصدی افزایش یافت. مصرف ظاهری مس تصفیه شده در منطقه نیز، به استثنای رشد قابل ملاحظه در سال‌های 2013 و 2014، در این 5 سال، رشد سالانه 0.6 درصدی را پشت سر گذاشت. تولید کنسانتره مس در منطقه، به‌طور متوسط سهم 11 درصدی از تولید جهانی این محصول معدنی را در دست دارد؛ در حالی که حجم تولید مس تصفیه شده در منطقه، حدود 9 درصد از تولید جهانی این فلز سرخ را تشکیل می‌دهد.

شایان ذکر است که در میان کشورهای خاورمیانه و مستقل مشترک‌المنافع، کشورهای روسیه، ترکیه، ایران، قزاقستان، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، بزرگترین مصرف‌کنندگان مس به‌شمار می‌روند. همان‌طور که در نمودار 1 مشاهده می‌شود، رشد تولید کنسانتره در کشورهای خاورمیانه و مستقل مشترک‌المنافع بسیار بیشتر از رشد تولید مس تصفیه شده است. وقوع چنین امری، نخست به ماهیت سودمند تولید کنسانتره مس نسبت به مس تصفیه شده و دوم، به عدم پیشرفت صنایع مصرف‌کننده مس در این کشورها باز می‌گردد.

به‌طور کلی در زنجیره تأمین مس در بخش بالادستی صنعت، ارزش افزوده و حاشیه سود عمدتا در تولید کنسانتره مس متمرکز شده و تولید مس تصفیه شده صرفه اقتصادی چندانی ندارد. در نتیجه، برای اکثر کشورهای خاورمیانه و برخی کشورهای مستقل مشترک‌المنافع که از نرخ تورم بالایی رنج می‌برند، تولید کنسانتره مس با ارزش افزوده بیشتر، محبوبیت بیشتری دارد. علاوه بر این، بیشترین میزان مس در صنایع مصرف‌کننده، عمدتا در 3 صنعت ساختمان و برق، الکترونیک و مخابرات و خودروسازی مصرف می‌شود. با توجه به این که چنین صنایعی در اکثر کشورهای منطقه از توسعه‌یافتگی و بلوغ کمتری برخوردارند، تقاضا و به تبع آن تولید نیز با رشد کمتری همراه است.

منبع: اخبار فلزات

کنسانتره مس کشورهای مستقل مشترک‌المنافع