ابعاد استاندارد در بخش معدن

می متالز - استانداردهای مرتبط با معدنکاری در ایران شامل طیف وسیعی از قوانین و شیوه‌نامه‌هایی است که هرکدام به فراخور و برحسب نوع و مراحل معدنکاری (اکتشاف، استخراج و فرآوری) دارای اهمیت ویژه هستند.

به گزارش می متالز، پیاده‌سازی و بکارگیری این استانداردها اعم از استانداردهای نگهداری و تعمیر، ایمنی، محیط زیستی و تجهیزاتی نیازمند نگاه دقیق و بررسی همزمان پیمانکاران و نهادهای نظارتی است. پیاده‌سازی غریب به اتفاق این استانداردها و بروزرسانی آنها همراه با ضرباهنگ جهانی‌سازی، گرمایش کره زمین و پیامدهای آن امری است ضروری که در کشور نیازمند نگاهی ویژه است. مطالعات و بررسی جهانی نشان می‌دهد که بکارگیری استانداردهای روزآمد در شاخه‌های مرتبط با معدنکاری سهم بزرگی در کنترل و کاهش معضلات محیطی و هزینه‌های مربوط داشته و منجر به بهبود شرایط تولید می‌شود. به‌طور کلی در ایران سازمان زمین‌شناسی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سایر بازوهای مرتبط با این نهادها وظیفه پیاده‌سازی و نظارت بر بکارگیری استانداردها در معادن از اکتشاف تا فرآوری را دارند. اگرچه در ایران به‌طور میانگین استانداردها ازسوی بیشتر معادن رعایت می‌شود اما از یک معدن تا معدنی دیگر بازه تغییرات بسیار گسترده است. بارها مشاهده شده که در راستای استانداردهای ایمنی (چه فردی و چه ساختاری) چه محیط‌زیستی (رهاسازی باطله‌ها در مسیل‌ها یا معدنکاری در مسیر رودهای فعال و فصلی) سهل‌انگاری‌ها منجر به رخدادهای غیرقابل‌کنترل شده است. بخشی از این رخدادها نهان (مانند سلامتی کارگران معدنی) و بخشی به‌طور محدود پدیدار می‌شوند (ریختن تونل‌ها در معادن زیرزمینی زغال‌سنگ و وقوع سیل). از طرفی شاهد به‌کارنگرفتن کارشناسان خبره (که در کشور بسیارند) برای تهیه تجهیزات معدنکاری (در هر دو بخش دولتی و خصوصی) هستیم. تجهیزات غیراستاندارد با عمر پایین خطرات سرمایه‌گذاری و انسانی فراوانی به بار می‌آورد. از آنجا که وجود معادن در هر کشوری منجر به پیشرفت و تولید بیشتر صنایع مادر می‌شود، بکارگیری صحیح استانداردها به‌ویژه در شرایط تحریم امری حیاتی است. نکته قابل‌تامل دیگر، تجهیزات دستگاهی است. نظارت بر بخش مهمی از استانداردها بر پایه ارزیابی‌های دستگاهی است. متاسفانه بیشتر دستگاه‌های اندازه‌گیری قدیمی و وارداتی است. این موضوع سبب کاهش دقت در بررسی و نظارت‌ها می‌شود. تعیین دقیق ذخایر، کانی‌شناسی، عیارسنجی و فرآوری نیازمند وجود متخصصان و تجهیزات استاندارد است که شرایط تحریم هزینه‌های سرسام‌آوری به معادن و کارخانه‌های فرآوری آنها تحمیل کرده است. این موضوع سبب کاهش استانداردهای موجود و در برخی موارد بی‌توجهی به استانداردها در سال‌های گذشته شده است. از سوی دیگر، دیدگاه مدیریتی کلان معدنی نیازمند شناخت هرچه بیشتر استانداردهای موجود و روزآمد دنیای معدن است. این شناخت بهتر سبب می‌شود موضوع اجرای استانداردها و نظارت بر حسن اجرای آنها، از نوع نگاه «دست‌وپاگیر» به موضوعی «بنیادی» تغییر جایگاه بدهد.