هشدار زمین در ورامین

به گزارش می متالز، حدود یک ‌ماه قبل سازمان نقشه‌برداری نمایندگان تهران را برای مشاهده فرونشست‌های دشت شهریار دعوت کرد، چهارشنبه گذشته نیز با دعوت از نماینده ورامین در مجلس و مسوولان فرمانداری و شورای این شهر، وضعیت فرونشست در دشت ورامین را مورد بررسی قرار داد. آنچه وضعیت ورامین را نگران‌کننده کرده است، نزدیک شدن فرونشست‌ها به خطوط راه‌آهن و تهدید جدی این راه مواصلاتی است.
800 کیلومترمربع از اراضی ورامین تحت‌تأثیر بیشترین نرخ فرونشست است. حدود 670 هزار نفر از جمعیت این منطقه و همچنین 21 کیلومتر از خط راه‌آهن نیز تحت‌تأثیر فرونشست قرار گرفته است. پیمان بکتاش، معاون فنی سازمان نقشه‌برداری کشور اعلام کرده است: شهرهای فرون‌آباد، قرچک، ورامین، پیشوا و جوادآباد بیش از دیگر مناطق ورامین تحت‌تأثیر پدیده فرونشست قرار دارند.

جعفر اردستانی، ‌عضو شورای شهر ورامین نیز در بازدید از فرونشست‌های دشت ورامین اعلام کرده است، مناطقی که هم‌اکنون تحت‌تأثیر فرونشست هستند، مناطق مهاجرپذیر ورامین با بیشترین تعداد جمعیت را شامل شده‌اند.تهدید شدن خطوط راه‌آهن تهران - قم و تردد حدود هر 15دقیقه یک‌بار قطار باری یا مسافری نیز نگرانی‌ها از پدیده فرونشست در دشت ورامین را افزایش داده است.

سید حسین نقوی حسینی، نماینده ورامین، قرچک و پیشوا در مجلس شورای اسلامی اما در نشست بررسی فرونشست‌های دشت ورامین حضور نیافت. او مسئول دفتر خود را به این نشست اعزام کرد و حالا در گفت‌وگو با همشهری بر این موضوع تأکید دارد که با مسئله فرونشست در ورامین به‌طور کامل آشناست.نقوی حسینی گفت: «تا دهه50 با حفر تنها 50متر در زمین، به آب می‌رسیدیم و چاه‌های منطقه بدون نیاز به موتور در تمام طول سال آب داشتند.

آب باران ‌درون شنزار وسیع دشت ورامین نفوذ و سفره‌های آب زیرزمینی را تغذیه می‌کرد. اما هم‌اکنون با حفر 250متر در دل زمین هم به آب نمی‌رسیم.»او دلیل این اتفاق را احداث سدهای لار، ‌لتیان و ماملو می‌داند که جلوی حرکت آب را گرفته و تغذیه آبخوان‌های دشت ورامین را ناممکن کرده است.به گفته نقوی حسینی، در این شرایط، ‌تعدد چاه‌های کشاورزی که موتورهایشان شبانه‌روز آب می‌کشند، بر خشک شدن و تخلیه آبخوان‌ها تأثیر گذاشته و در نهایت موجب فروکش کردن آنها و فرونشست زمین شده است.

نماینده ورامین افزود: «معین‌آباد، قلعه‌بلند و محمدآباد در پیشوای ورامین و همچنین راه‌آهن تهران- مشهد و تهران- گرگان هم دچار تهدید فرونشست شده‌اند.»بکتاش، معاون فنی سازمان نقشه‌برداری البته گفته است: «افزایش بارگذاری سطح پوسته زمین ناشی از شهرسازی در ورامین هم به افزایش نرخ فرونشست در دشت ورامین منجر شده است.»

طرح‌هایی که اجرا نشده‌اند

عدم‌پایبندی به اجرای تعهدات در زمان احداث سد ماملو، یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش فشار به سفره‌های آب زیرزمینی دشت ورامین و در نهایت خشک شدن این سفره‌هاست. آنطور که نقوی حسینی به همشهری گفته است، در زمان احداث سد ماملو قرار بود بخشی از آب سد به‌منظور تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، رهاسازی شود که این اتفاق هیچ‌وقت اجرایی نشد.

همچنین در همان زمان اعلام شد، به‌اندازه آبی که به‌دلیل احداث سد، ورود آن در مسیر انتقال به دشت ورامین گرفته شد، فاضلاب تصفیه شده جنوب تهران به‌منظور انجام فعالیت‌های کشاورزی‌ به ورامین منتقل می‌شود که این طرح نیز تاکنون به‌طور کامل اجرایی نشده است.

نماینده ورامین در مجلس می‌‌گوید: «هم‌اکنون حدود 5مترمکعب در ثانیه، فاضلاب تصفیه شده به ورامین منتقل می‌شود، اما تا 15مترمکعب بر ثانیه که وعده‌اش داده شد، فاصله زیادی دارد. خط دوم انتقال فاضلاب تصفیه شده نیز در حال احداث است که با تکمیل آن کمک بزرگی به منطقه خواهد‌شد.»

کاشت محصولات آب‌بر و استراتژیک در ورامین

گندم، ‌جو و صیفی‌جات بیشترین محصولاتی است که در دشت ورامین کشت می‌شود. محصولاتی که نیازمند آبیاری بسیاری است و فشار بر آبخوان‌های منطقه را افزایش می‌دهد. اردستانی، ‌از اعضای شورای شهر ورامین که در نشست بررسی وضعیت فرونشست این منطقه حضور داشت اعلام کرد که با وجود فرونشست‌های دشت ورامین، متأسفانه محصولات آب‌بری در این منطقه کشت می‌شود که افزایش نرخ فرونشست‌ را به همراه داشته است. اما سیدحسن نقوی حسینی، نماینده ورامین در مجلس می‌گوید:

«گندم و جو محصولات استراتژیک هستند و کاشت آنها برای ما مهم است. کشاورزی در دشت ورامین را هم نمی‌توان تعطیل کرد که اگر این اتفاق بیفتد، ورامین به کویر متصل می‌شود و ریزگرد این منطقه گریبان تهران را می‌گیرد.» او با اعلام اینکه هم‌اکنون تغییر نوع کشت و کشاورزی به شیوه گلخانه‌ای در این منطقه در حال رواج است گفت: «تنها راه جلوگیری از فرونشست زمین در دشت ورامین، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی است.

چون اگر برداشت محصول در ورامین محدود شود اما سفره‌های آب زیرزمینی تغذیه نشوند، ‌بازهم شاهد فرونشست زمین خواهیم بود.» به گفته کارشناسان سازمان نقشه‌برداری و زمین‌شناس‌ها، با تغییر نحوه برداشت آب از آبخوان‌ها و کاهش فشار بر سفره‌های آب زیرزمینی، می‌توان تا رسیدن وضعیت فرونشست به درجه بحرانی، فاصله ایجاد کرد. به اعتقاد کارشناسان، تغییر نوع کشت، ‌عدم‌کاشت محصولات آب‌بر همچون صیفی‌جات و مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز ازجمله راهکارهایی است که فشار بر آبخوان‌ها را کاهش می‌دهد.