ابزارهای جدید جنگ تجاری

به گزارش می متالز، نشریه فارن‌پالیسی در تحلیلی با اشاره به اینکه حتی اگر چین به تعهدات خود در این توافق عمل کند هم، این توافق به معنای پایان رقابتی بزرگ‌تر بین این دو قدرت نیست، پیش‌بینی کرد که فاز دوم جنگ تجاری بین چین و آمریکا نه حول محور تعرفه‌ها، که به شکل کنترل واردات و صادرات، اعمال محدودیت‌های سرمایه‌گذاری و تحریم‌ها خواهد بود و این بار آمریکا باید خود را برای چنین موقعیتی آماده کند.

فارن‌پالیسی نوشت: رقابت ژئوپلیتیک و اختلافات شدید بین نظام اقتصادی آمریکا و مدل کاپیتالیستی دولت چین بسیار شدید است. در عوض اما این توافق می‌تواند نقطه عطفی باشد برای شکل‌گیری فاز دوم رقابت اقتصادی این دو قدرت که به‌جای وضع تعرفه‌ها، بر پایه اعمال کنترل بر واردات و صادرات، محدودسازی سرمایه‌گذاری‌ها و اجرای تحریم‌ها خواهد بود. طی دو سال گذشته، واشنگتن بی‌صدا درحال ساخت شاکله حقوقی و قانونی چنین منازعه‌ای بود. در سال ۲۰۱۸ کنگره آمریکا قانونی را مبنی بر اعمال کنترل بر صادرات فناوری‌های نوظهور همچون روباتیک پیشرفته و هوش مصنوعی به تصویب رساند و مطالعاتی را با مضمون مرور سرمایه‌گذاری‌های خارجی در آمریکا انجام داد. در نوامبر سال ۲۰۱۹، دولت ترامپ و کنگره برای مسدودسازی راه شرکت‌های آمریکایی در استفاده از تجهیزات چینی شبکه مخابراتی در آمریکا گام‌هایی مهم را برداشتند. علاوه بر این در واشنگتن بحث‌های روزافزونی مطرح است مبنی بر اعمال محدودیت‌های بیشتر بر روابط کسب و کارها و سرمایه‌گذاری‌های متقابل بین شرکت‌های آمریکایی و چینی که از جمله آن می‌توان به اعمال محدودیت برای سرمایه‌گذاری بازنشستگان دولت فدرال در چین اشاره کرد.

بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین نمونه بارز از راهکارهای قهری هدفمند آمریکا علیه چین مبارزه یک‌ساله آن علیه شرکت هوآوی، بزرگ‌ترین قهرمان ملی چین در بین شرکت‌های مخابراتی است. این مبارزه درس‌های مهمی برای آمریکا در بر دارد چون ماهیت آن از رویکرد تعرفه‌محور به رقابت با چین و سپس به استفاده از ابزار قهری هدفمند تغییر یافته است. بالاخص که مبارزه علیه شرکت هوآوی نشان‌دهنده لزوم برنامه‌ریزی بهتر آمریکا، دیپلماسی موثرتر، سرمایه‌گذاری بر جایگزین‌های محصولات چینی و مرور سیستماتیک ریسک‌های درازمدت استفاده از ابزارهای قهری هدفمند علیه چین است. داستان هوآوی نمونه بارزی است از چالشی که چین در برابر آمریکا ایجاد کرده است. این شرکت یک رهبر تکنولوژیک در حوزه مخابراتی «جی ۵» است. جی ۵ تکنولوژی نسل آینده تلفن‌های همراه است که صنایعی همچون خودروهای خودران و داروهای تلفنی را تجهیز می‌کند. پیشتازی هوآوی در فناوری جی ۵، می‌تواند به چین یک برتری بزرگ در صنایع جدید هدیه دهد و البته همزمان ریسک‌های مربوط به امنیت ملی را از طریق تسهیل راه‌های جاسوسی و حملات سایبری متوجه آن سازد.

موفقیت شرکت هوآوی تا به امروز تا حدودی مدیون سرمایه‌گذاری‌های قانونی آن است - این شرکت سالانه ۱۵ میلیارد دلار صرف تحقیق و توسعه می‌کند. مقامات آمریکایی اما در عین حال ادعا می‌کنند که این شرکت به دزدی مالکیت معنوی و اخذ یارانه‌های غیرقانونی هم دست می‌زند. هوآوی فقط یک شرکت تجهیزات شبکه نیست بلکه یکی از تولیدکنندگان بزرگ گوشی‌های همراه هم هست. ابعاد بزرگ فعالیت‌های این شرکت به معنای آن است که شرکت‌های آمریکایی ضررهای زیادی را به‌خاطر محدودیت‌های کار با آن در این حوزه متحمل می‌شوند: شرکت هوآوی در سال ۲۰۱۸ سالانه بالغ بر ۱۱ میلیارد دلار از شرکت‌های آمریکایی خرید کرد. با بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد سالانه جهانی و کارمندانی در بیش از ۱۷۰ کشور جهان، هوآوی از اقتصاد چند کشور تحت تحریم آمریکا از جمله کوبا و کره‌شمالی بزرگ‌تر است و با جهان ارتباط بیشتری دارد. طی سال گذشته واشنگتن چالش هوآوی را با کمپین فشار چندجانبه پاسخ داده است. مقامات آمریکایی این شرکت را به بهانه زیرپاگذاشتن تحریم‌های ضدایرانی آمریکا جریمه کردند و آن را به دزدی مالکیت معنوی آمریکا متهم ساختند. در ماه مه ۲۰۱۹ وزارت بازرگانی آمریکا فروش محصولات ساخت آمریکا به این شرکت را ‌ممنوع اعلام کرد. مقامات وزارت دفاع آمریکا هم کمپین دیپلماتیک خصمانه‌ای را علیه آن شکل دادند تا متحدان آمریکا را تشویق کنند که ورود تجهیزات هوآوی را به شبکه‌های مخابراتی جدید خود متوقف کنند. دولت ترامپ هم تهدید کرد که به اشتراک‌گذاری اطلاعات امنیتی را با کشورهایی که اجازه ورود تجهیزات هوآوی را به شبکه‌های جی ۵ خود می‌دهند، محدود خواهد کرد. کنگره دولت آمریکا را از خرید تجهیزات هوآوی منع کرد و به تازگی کمیسیون ارتباطات فدرال نیز استفاده از بودجه فدرال را برای شرکت‌هایی که تجهیزات هوآوی را می‌خرند، ممنوع اعلام کرد. گفته می‌شود دولت ترامپ حالا محدودیت‌های بیشتری را در زمینه همکاری تجاری نمایندگی‌های شرکت‌های آمریکایی در خارج، با این شرکت در دست بررسی دارد. با وجود همه این‌ اقدامات اما آمریکا هنوز موفق نشده است فروش جهانی گوشی‌های تلفن همراه را کاهش دهد. یک مطالعه که به تازگی انجام شده، نشان داده است که به‌رغم همه این تحریم‌ها، فروش شرکت هوآوی در فصل سوم سال ۲۰۱۹ در مقیاس سالانه رشدی ۲۸ درصدی را شاهد بوده است. این رشد حاصل سلطه هوآوی در بازار داخلی چین بوده است و در بازار اروپا هم حتی این شرکت موفق شده است سطح فروش خود را تقریبا ثابت نگه دارد. علاوه بر این، هوآوی موفق شده است که زنجیره عرضه خود را از قطعات آمریکایی دور کند و یکی از جدیدترین مدل‌های گوشی هوآوی بدون هرگونه ریزتراشه تولید آمریکا ساخته شده است. همه اینها از محدودیت فشارهای اقتصادی آمریکا حکایت دارد. فارن‌پالیسی در ادامه می‌نویسد سیاست‌گذاران آمریکایی باید از رویکردشان نسبت به این شرکت چینی دست‌کم چهار درس گرفته باشند:

نخست اینکه وقتی صحبت غولی اقتصادی همچون چین به میان می‌آید، لازم است برنامه‌ریزی بهتری در استفاده از اهرم‌های قهری در اقتصاد داشته باشند. چون شرکت هوآوی توانسته است با وجود همه این محدودیت‌ها و تحریم‌ها که نماد فاز دوم جنگ تجاری هستند، همچنان با موفقیت به حیات خود بدون نیاز به آمریکا و محصولاتش ادامه دهد.

درس دوم به اهمیت دیپلماسی برمی‌گردد. وقتی دونالد ترامپ در سخنان خود وضعیت هوآوی را به سرنوشت بزرگ‌تر مذاکرات تجاری چین و آمریکا گره زد، ادعای آمریکا را مبنی بر اینکه این شرکت خطری برای امنیت ملی آمریکا محسوب می‌شود زیر سوال برد. درس سوم اینکه آمریکا باید بیاموزد پیش از به راه انداختن چنین منازعاتی باید ابتدا جایگزینی برای محصولات چینی بیابد. رقبای اروپایی همچون شرکت اریکسون اغلب نمی‌توانند خدمات کاملی همانند هوآوی ارائه کنند و البته برای آمریکا هزینه‌های بالاتری هم دارند.

درس آخر این منازعات برای آمریکا، از لزوم توجه به عواقب ناخواسته درازمدت استفاده از ابزارهای قهری علیه چین حکایت دارد. شرکت‌های آمریکایی فعال در حوزه تکنولوژی روزبه‌روز بیشتر نگران این مساله می‌شوند که محدودیت‌های درازمدت فروش قطعاتشان به هوآوی به‌ویژه قطعاتی که هوآوی می‌تواند از دیگر کشورها تهیه کند، به راحتی موجب می‌شود توسعه تکنولوژی به سمت چین سوق پیدا کند چون نسبت به آمریکا بازاری بزرگ‌تر برای بسیاری از ریزتراشه‌های کامپیوتری و دیگر قطعات الکترونیکی است.