زغال‌سنگ ایران مرغوب و دارای کیفیت جهانی است

به گزارش می متالز، سعید صمدی اظهار داشت: ایران از لحاظ دارا بودن ذخایر زغال‌سنگ کشور متوسطی در جهان محسوب می‌شود ولی صنعت زغال‌سنگ کشور نسبت به سایر صنایع معدنی رشد نیافته است.

وی افزود: باید توجه داشت که زغال‌سنگ در دنیا یکی از منابع پراهمیت انرژی به شمار می‌رود. به طوری که بیش از ۵۰ درصد از انرژی دنیا از طریق منابع زغال‌سنگ تامین می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که زغال‌سنگ در حدود ۹۰ درصد از فولادسازی دنیا کاربرد دارد و ۶۰ درصد انرژی دنیا نیز توسط این ماده معدنی تامین می‌شود.

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران اضافه کرد: علی‌رغم همه تحولات جهانی در رابطه با سوخت‌های فسیلی مانند آلودگی‌های زیست‌محیطی، رقابت‌های جهانی، زغال‌سنگ هنوز یکی از بازیگران اصلی انرژی در دنیا است؛ به طوری که یکی از وعده‌های ترامپ برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا استفاده از ذخایر زغال‌سنگ این کشور با وجود مخالفت‌های داخلی و بین‌المللی بود.

صمدی عنوان کرد: علت استفاده از ذخایر زغال‌سنگ در دنیا به عنوان منبع انرژی، ارزان بودن آن نسبت به سایر منابع است. این در حالی است که در کشور ما سایر منابع انرژی، یعنی گاز و مشتقات نفتی با یارانه ۹۰ درصدی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرند. در این شرایط طبیعی است که زغال‌سنگ قادر به رقابت با سایر منابع انرژی در کشور نباشد.

عدم بهره‌ برداری از ذخایر زغال‌سنگ

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران اظهار کرد: ذخایر زمین‌شناسی زغال‌سنگ ایران حدود ۱۴ میلیارد تن و ذخایر قطعی نیز حدود دو میلیارد تن تخمین زده می‌شود.

صمدی گفت: مصرف زغال‌سنگ حرارتی در ایران بسیار ناچیز است. در کشور ما با وجود این ذخایر عظیم خدادادی، از زغال‌سنگ برای تولید انرژی استفاده نمی‌شود.

وی بیان کرد: مصرف زغال‌سنگ حرارتی در ایران تنها محدود به برخی تولیدکنندگان فروآلیاژ می‌شود که آن هم برای تولید انرژی حرارتی نیست. به همین دلیل اکتشاف این نوع زغال‌سنگ‌ها به شدت عقب مانده است.

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران تصریح کرد: در گذشته به هنگام اکتشاف منابع زغال‌سنگ، هنگامی که با منابع زغال‌سنگ حرارتی برخورد می‌کردند، محدوده را به این دلیل که احتمالا زغال‌سنگ حرارتی فاقد مشتری بود، رها می‌کردند. به همین دلیل، عمده اکتشافات انجام شده در زمینه زغال‌سنگ به زغال‌سنگ کک‌شو محدود شده است و ذخایر کنونی این نوع زغال‌سنگ با گرید متالورژی در ایران حدود 80 درصد از کل ذخایر را تشکیل می‌دهد.

صمدی خاطرنشان کرد: در دنیا عکس این فرآیند رخ داده است و حدود 80 درصد از ذخایر کشف شده جهانی مربوط به زغال‌سنگ حرارتی بوده و تنها 20 درصد آن از نوع کک‌شو است.

وی در خصوص میزان تولید زغال‌سنگ در ایران، عنوان کرد: تولید کنسانتره زغال‌سنگ در ایران، حدود دو میلیون تن در سال است که عمده آن را زغال‌سنگ با گرید کک متالورژی برای فولادسازی تشکیل می‌دهد. در مقابل، مصرف زغال‌سنگ در کشور به 2.5 میلیون تن در سال می‌رسد. این یعنی کشور ما در زمینه تولید زغال‌سنگ تراز منفی 500 هزار تنی دارد و باید بخشی از نیاز خود را از طریق واردات تامین کند.

بازار زغال‌سنگ ایران رو به رشد است

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران با اشاره به آینده بازار زغال‌سنگ در ایران، بیان کرد: به نظر می‌رسد میزان مصرف زغال‌سنگ در ایران در آینده نزدیک به 3.5 تا چهار میلیون تن در سال خواهد رسید. چراکه سال آینده با راه‌اندازی یکی از پروژه‌های فولادسازی هلدینگ میدکو در زرند کرمان که در آن تکنولوژی کوره بلند به کار رفته است، به بهره‌برداری می‌رسد.

صمدی با تفکیک میزان تولید انواع زغال‌سنگ در کشور، عنوان کرد: حدود دو میلیون تن زغال‌سنگ کک‌شو و 500 هزار تن زغال‌سنگ حرارتی در کشور تولید می‌شود. البته بخشی از زغال‌سنگ حرارتی تولید شده در صنایع محدود مانند تولیدکنندگان فروآلیاژ به کار می‌رود. این یعنی در برخی از صنایع که نیاز به زغال‌سنگ غیر مرغوب برای فرآیند تولیدی دارند، زغال‌سنگ حرارتی استفاده می‌شود. کارخانه‌های تولید قند نیز زغال‌سنگ حرارتی را نه به عنوان منبع تولید انرژی، بلکه به عنوان کاتالیزور برای فرآیند تولید به کار می‌برند زیرا زغال‌سنگ در تولید قند، نقش سفیدکننده را دارد. لازم به ذکر است که آمار صنایع مصرف‌کننده زغال‌سنگ حرارتی چندان دقیق نیست اما به نظر می‌آید کل مصرف کشور در زمینه زغال‌سنگ حرارتی به حدود 200 هزار تن در سال می‌رسد که در این میان 300 هزار تن صادر می‌شود.

وی در ادامه مطرح کرد: آمار و ارقام و برآوردها حاکی از آن است که در آینده مصرف زغال‌سنگ حرارتی در کشور ما به مراتب افزایش خواهد یافت. اگر در سال گذشته میزان تولید و مصرف زغال‌سنگ حرارتی کمتر از سال جاری بود و افزایش چشمگیری یافت، در سال آینده باز هم شاهد افزایش مصرف این نوع زغال‌سنگ‌ها و عبور از 600 هزار تن خواهیم بود. علت افزایش مصرف زغال‌سنگ حرارتی نیز این است که برخی از صنایع به جمع مصرف‌کنندگان این نوع زغال‌ها اضافه می‌شوند. به طور مثال، برخی فولادسازی‌های جدید در کشور راه‌اندازی خواهند شد که در آن‌ها سنگ آهن با عیار نسبتا پایین به فولاد تبدیل می‌شود و زغال حرارتی در فرآیند تولید این فولادسازی‌ها نقش پررنگی را ایفا می‌کند. البته تقاضای کنونی برای زغال‌سنگ حرارتی در کشور به 300 تا 400 هزار تن در سال می‌رسد که متاسفانه ظرفیت‌سازی لازم برای تولید این نوع زغال‌ها صورت نگرفته است.

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران با بیان اینکه برای تشریح گرید زغال‌سنگ از واژه‌های مخصوصی که به آن‌ها مارک گفته‌ می‌شود، به کار می‌رود، ابراز کرد: در صنعت زغال‌سنگ مفهوم عیار متفاوت از سایر صنایع معدنی است و معمولا زغال‌سنگ‌ها با تیپ‌ها و مارک‌های مختلف شناسایی می‌شوند که شامل آنتراسیت، بیتومین و لیگنیت است. با این وجود، برای بیان عیار زغال‌سنگ از درصد خاکستر یا ناخالصی به ویژه برای کک‌سازی استفاده می‌شود. در حال حاضر، میزان ناخالصی (خاکستر) زغال‌سنگ کک‌شو در ایران بیش از 10.5 درصد است. البته از بیان میزان ناخالصی زغال‌سنگ در بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به صورت تخصصی استفاده می‌شود و معمولا رایج نیست.

صمدی ادامه داد: پنج تا 6 پارامتر برای تعیین مارک زغال‌سنگ به کار می‌رود. نخستین پارامتر تعیین میزان مواد فرار است. پارامتر بعدی میزان خاکستر زغال‌سنگ است. پارامترهای دیگر نیز برای معین کردن میزان گوگرد، فسفر و پلاستومتری زغال‌سنگ به کار می‌روند. همه این پارامترها وقتی کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، می‌توان مارک زغال‌ را تعیین کرد.

صادرات باعث ایجاد اعتماد به زغال‌سنگ ایران شد

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران با اشاره به میزان صادرات زغال‌سنگ کشور، بیان کرد: در سال گذشته حدود 450 هزار تن زغال‌سنگ از کشور صادر شد اما در سال جاری با توجه به محدودیت‌های ایجاد شده از سوی اداره گمرک برای اعلام میزان دقیق صادرات و واردات، آمار دقیقی منتشر نشده است و طبعا انجمن زغال‌سنگ نمی‌تواند تخمین مشخصی از این موضوع داشته باشد. انجمن زغال‌سنگ نیز متنظر اعلام گمرکات کشور است اما قطعا میزان صادرات کاهش یافته است زیرا در سال گذشته برخی از معادن زغال‌سنگ سنت‌شکنی و اقدام به صادرات زغال‌سنگ کک‌شو کردند. این صادرات در حالی صورت گرفت که واردات این نوع زغال‌سنگ به کشور انجام می‌شد. صادرات زغال‌سنگ کک‌شو از این جهت انجام شد که معادن توانستند خود را به دولت و مصرف‌کننده اصلی اثبات کنند. خوشبختانه زغال‌سنگ ایران مقبولیت جهانی پیدا کرده و مشتریان خوبی نیز دارد.

وی واردات زغال‌سنگ را گران‌تر از تامین داخلی دانست و خاطرنشان کرد: در انجمن تولیدکنندگان زغال‌سنگ، بهای این ماده معدنی با یک فرمول سنجیده می‌شود. طبق این فرمول، به زغال‌سنگ جریمه و پاداش تعلق می‌گیرد. در حال حاضر، قیمت زغال‌سنگ بر مبنای 26.5 درصد از شمش فولاد محاسبه می‌شود. بهای زغال‌سنگ وارداتی مشابه تولید داخل با همان گرید و کیفیت حدود دو میلیون تومان به ازای هر تن است. در حالی قیمت زغال‌سنگ داخلی در بهمن ماه سال جاری حدود یک میلیون و 200 هزار تومان به ازای هر تن قیمت‌گذاری شد. چراکه در این ماه قیمت فولاد بیش از 30 درصد و به تبع آن بهای زغال‌سنگ نیز افزایش یافت. البته بهای شمش فولاد در این ماه در حال کاهش است.