دفتر خدمات پژوهشی کنگره: دهلی نو علی رغم داشتن معافیت تحریمی، کار در بندر چابهار را متوقف کرد

به گزارش می‌متالز، هند در سال‌های اخیر، پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و نهاد‌هایی که با ایران همکاری می‌کنند را به تحریم‌های اقتصادی تهدید کرد، روابط اقتصادیش با ایران را کاهش داد.

ناتوانی هند در انجام تعهداتش سبب شد تا تهران سال گذشته دهلی نو را از یک پروژه مهم اتصال ریلی کنار بگذارد.

دفتر خدمات پژوهشی کنگره آمریکا (CRS) در جدیدترین گزارش خود که به قانون گذاران کنگره ارائه شده، نوشته است هند در حالی که برای فعالیت‌های بازسازی در افغانستان از تحریم‌های ترامپ علیه ایران «معاف» بود، در ۴ سال گذشته همچنان تمامی کار‌ها در بندر مهم چابهار را در حالت تعلیق نگه داشت و تنها در اواخر سال ۲۰۲۰ فعالیت را از سر گرفت.

بر اساس گزارش کنگره، «با وجود اینکه دولت ترامپ بر اساس بند (f) ۱۲۴۴ قانون IFCA، به هند معافیت بازسازی افغانستان را داده بوده، اما دهلی نو تا اواخر سال ۲۰۲۰ این پروژه را متوقف نگه داشت. این کشور در اوایل سال ۲۰۲۱ فعالیت در این بندر را سرعت بخشید و انتظار نمی‌رود که این بندر زودتر از اواخر ماه می ۲۰۲۱ عملیاتی شود.»

دفتر خدمات پژوهشی کنگره آمریکا: هند در حالی که برای فعالیت‌های بازسازی در افغانستان از تحریم‌های ترامپ علیه ایران «معاف» بود، در ۴ سال گذشته تمامی کار‌ها در بندر مهم چابهار را در حالت تعلیق نگه داشت و تنها در اواخر سال ۲۰۲۰ فعالیت را از سر گرفت.

هند همیشه تاکید کرده است که به بندر چابهار برای دسترسی به بازار‌های افغانستان و فراتر از آن آسیای میانه نیاز دارد و اغلب پاکستان را به جلوگیری از دسترسی به منطقه متهم می‌کرد. برای همین منظور، نارندرا مودی، نخست وزیر هند در سفرش به ایران در سال ۲۰۱۶، متعهد شد برای توسعه بندر چابهار ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری کند.

قانون آزادی و مقابله با تکثیر سلاح هسته‌ای ایران موسوم به IFCA در سال ۲۰۱۳ به قانون تبدیل شد و نهاد‌هایی که با ایران در بخش‌هایی نظیر انرژی، کشتیرانی و ساخت کشتی و ... وارد معامله می‌شوند را هدف تحریم قرار می‌دهد.

علی رغم معافیتی که به هند داده شد، اغلب تحلیلگران هندی به این نکته اشاره می‌کردند پس از خروج رئیس جمهور سابق آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) در ماه می ۲۰۱۸، ترس از «تحریم‌های ثانویه» علیه شرکت‌های هندی که درگیر تجارت با ایران هستند همیشه باقی مانده است.

گزارش دفتر خدمات پژوهشی کنگره آمریکا خاطرنشان می‌کند، کار در این بندر تنها در ابتدای سال ۲۰۲۱ پس از پیروزی جو بایدن، سرعت گرفته است.

دهلی نو انتظار دارد، دولت بایدن به توافق هسته‌ای با ایران بازگردد، از اینرو، میزان مبلغ اختصاص داده به بندر چابهار را از ۶.۹ میلیون دلار در سال گذشته به ۱۳.۵ میلیون دلار در سال ۲۲-۲۰۲۱ افزایش داده و آن را دو برابر کرده است.

کنار گذاشتن هند از پروژه ریلی از سوی ایران

چهار سال پس از اینکه هند و ایران توافقی برای احداث خط آهن بندر چابهار تا زاهدان هم‌راستا با مرز افغانستان امضا کردند، دولت ایران به علت تاخیر طرف هندی در تامین بودجه و آغاز پروژه، تصمیم گرفت احداث این خط آهن را خودش انجام دهد.

محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی ایران نیمه آبان ماه ۱۳۹۹، ریل‌گذاری ۶۲۸ کیلومتری خط آهن چابهار-زاهدان را افتتاح کرد که قرار است با عبور از مرز افغانستان به زرنجان متصل شود.

به گفته مقامات ایران، کل پروژه تا مارس ۲۰۲۲ تکمیل خواهد شد و خط آهن ایران بدون کمک هند و با استفاده از ۴۰۰ میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی ایران ساخته خواهد شد.

در جریان سفر نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند به تهران برای امضای توافق بندر چابهار با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران و رئیس‌جمهور افغانستان، یادداشت تفاهمی با یکدیگر امضا کردند.

این یادداشت تفاهم احداث خط آهن چابهار-زاهدان بخشی از «کریدور ترانزیتی در توافق سه جانبه میان هند، ایران و افغانستان» بود. شرکت دولتی ساخت راه آهن هند (IRCON) متعهد شد تا تمامی خدمات از ساخت روبنا تا تامین مالی برای پروژه یعنی مبلغی حدود ۱.۶ میلیارد دلار را فراهم کند.

با این حال، علی‌رغم بار‌ها بازدید مهندسان هندی و آماده سازی توسط شرکت راه آهن ایران، هند در ظاهر به علت نگرانی از تحریم‌های امریکا، هرگز کار را شروع نکرد.

پس از اینکه طرف هندی به تعهد خود پایبند نبود و ایران خود پروژه را به دست گرفت دهلی نو برای از دست ندادن پروژه بندر چابهار به تقلا افتاد.

این درحالی بود که آمریکا قبلا به هند ضمانت کتبی داده بود که تامین سرمایه بانک‌های بین المللی برای خرید تجهیزات بندر چابهار به ارزش ۸۵ میلیون دلار را تسهیل می‌کند.

بعضی تحلیل‌گران معتقدند منفعت هند در متوقف نگه داشتن این کریدور است و اساسا هند از ابتدا برای متوقف نگه داشتن این پروژه وارد آن شده است تا دیگر کشور‌هایی که از اجرای این کریدور ترکیبی بندری و ریلی سود می‌برند را از سرمایه‌گذاری و اجرای آن دور نگه دارد.

منبع: خبرگزاری فارس