بورس سپر تورم نه عامل تورم!

به گزارش می‌متالز، علیرضا عسکری مارانی از کارشناسان بازار سرمایه به تشریح نظرات ارائه شده از سوی برخی فعالان اقتصادی در خصوص تورم زا بودن بورس و تاثیر بازار سهام بر رشد تورم پرداخت و گفت: فعالان حوزه اقتصادی و مالی نظریات مختلفی دارند و عقاید گوناگونی از هر گروه به بازار مخابره می‌شود. هر چند برای اقتصاددانان فعال در بانک مرکزی احترام زیادی قایل هستم، ولی از چندین جهت می‌توان این موضوع را بررسی کرد.

وی ادامه داد: از لحاظ علمی باید عنوان کرد هر شخصی که کتاب ترم یک Finance (تامین مالی) را خوانده باشد، اطلاع دارد بازاری که بسته است (مانند بازار ثانویه بورس‌های اوراق بهادار)، به هیچ عنوان تاثیری در تورم نخواهد داشت.

عسکری مارانی در ادامه افزود:، اما چیزی که بعضی از اقتصاددانان مطرح می‌کنند، این بحث را شامل نمی‌شود؛ این گروه معتقدند که در هر بازاری که wealth effect یا همان تاثیرات ثروتمندشدن اتفاق بیفتد و این بازار صعودی باشد و مردم از طریق بازار به سود و ثروت دست یابند، این ثروت ممکن است به بازار‌های دیگر انتقال داده شود. به طوری مثال یک شخص به واسطه سرمایه گذاری در بورس ثروتمند شده و تا به حال خانه‌ای نداشته و به واسطه این ثروت اقدام به خرید خانه می‌کند. یا یک ماشین دیگر نیز خریداری می‌کند. این در میان اقتصاددانان به پدیده wealth effect مشهور است. به طوریکه معتقدند بازار‌هایی که ثروت افزایی دارند، در دیگر بازار‌های موازی تاثیرگذار هستند و فشار ایجاد می‌کنند.

وی گفت: پاسخی که همواره به این دوستان داده می‌شود این است که آیا زمانی که دلار روند صعودی قیمتی پرشتاب را طی کرد و از نرخ هزار تومان به ۴ هزار تومان و سپس به ۳۰هزار تومان رسید، آیا تحت تاثیر این موضوع کسانی ثروتمند نشدند؟ مگر در بورس کالا همین امروز که فولاد را به قیمت پایین‌تر از ۲۵درصد قیمت‌های جهانی معامله می‌کنیم، کسب ثروت برای عده‌ای نیست؟ یا همان سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار بازگشایی اعتبار به صورت ال سی داشتیم که برخی از این اجناس هیچوقت وارد کشور نشد. یا بورس کالا را وادار به فروش محصولات با دلار ۴هزار تومانی به بنگاه‌های اقتصادی کردند. آیا کسی نظارت بر این موارد داشت؟ اینکه کالا‌ها کجا رفتند؟ آیا نظارتی بود که چه کسانی خریدند و چه گروهی فروشنده بودند؟ یا ملکی که افزایش قیمت بسیار بالا را تجربه کرد؟ آیا این موارد ایجاد ثروت نکرد؟ چرا این بازار‌ها که مستقیم تورم زا بودند را مورد بررسی قرار ندادید؟ تنها تعیین این بحث wealth effect به یک بازار متشکل بسیار قانونمند (بازار سرمایه) بسط داده اید؟

عسکری مارانی در ادامه با اظهار این مطلب که معتقدم دوستان هیچ جوابی به این سوال‌ها نخواهند داشت، گفت: یک بحث جدی‌تر این است که زمانی که در اقتصاد ایجاد رانت می‌شود، بحث قیمت گذاری غیرمنصفانه در بازار‌ها آن هم بر اساس مکانیزم‌های ۲۰ سال پیش است. زمانی که قیمت گذاری غیرمنصفانه انجام می‌شود و در نهایت رانت در بستر اقتصاد ایجاد می‌شود، در نتیجه این رانت خود تولید یک سری ثروت‌های بی حساب و کتاب را به دنبال دارد که پرداخت مالیاتی نیز به همراه ندارد. از سوی دیگر این تکاثر ثروت به شدت رشد می‌کند و باز دوستان به این مورد نیز توجهی ندارند.

وی ادامه داد: در مقاطعی که نرخ دلار به بالای ۳۰هزار تومان رسید، برخی از سرمایه گذاران اقدام به خرید فولاد از بورس کالا، تبدیل آن به ضایعات و در نهایت صادرات کردند که ارز حاصل از فروش این محصولات نیز به کشور بازنگشت.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تاکید کرد: بازار ثانویه یک بازار متشکل و بسته است و به هیچ عنوان تورم زا نخواهد بود. به هیچ عنوان آلارمی به دیگر بازار‌های سرمایه گذاری موازی نخواهد داشت. بازار سهام (بورس و فرابورس) به عنوان یک بازار ثانویه، آیینه تمام نمای اقتصاد است. یعنی بورس بازتابی از تحولات و فعالیت‌های انجام شده در اقتصاد کشور است. همچنین از آنجا که بورس بازاری هوشمند است، تمامی ریسک‌های موجود در اقتصاد و بازار‌های سرمایه گذاری را برآورد کرده و بر این اساس به حرکت می‌پردازد. هر کسی که ادعا کند بازار سهام باعث ایجاد تورم بوده، هیچ دانشی از Finance ندارد. اطلاعی از کارکرد بازار متشکل ندارد.

عسکری مارانی صحبت هایش را با طرح سوالی ادامه داد و گفت: سوال دیگری که مطرح می‌شود این است که چنانچه ادعای این دوستان برای تورم زا بودن بورس درست هم باشد، حال علیرغم سرکوب قیمت گذاری در خودرو، پتروشیمی، سیمان، مواد غذایی از یک طرف و ممنوعیت صادرات به دلیل تحریم‌ها از سوی دیگر که سبب کاهش شاخص کل بورس و ریزش قیمت‌ها شده، چرا تورم کاهش نمی‌یابد؟

وی ادامه داد: بازار سهام با دامنه کنونی امکان نقدشوندگی زیادی ندارد. در واقع نقدینگی در این بازار قفل شده و دیگر پول چندانی از بازار سهام خارج نمی‌شود و اگر خارج شود هم به سمت بازار پول حرکت کرده است، پس چرا تورم کم نمی‌شود؟

به گفته این فعال بازار سرمایه، کسانی که ادعا می‌کنند بوس تورم زا بوده، به این سوال هم پاسخگو باشند.

عسکری مارانی در ادامه با اشاره به اینکه هر دولتی بخواهد سیاست گذاری درست در تجهیز پس انداز‌ها داشته باشد، باید پول را به سمت بازار سرمایه چه اولیه و چه ثانویه سوق دهد، گفت: این در حالی است که چنین سیاستی را از سوی دولت از مردادماه سال گذشته شاهد نبودیم. به عبارت دقیق‌تر هیچ سیاست تشویقی از سوی دولت مشاهده نشده است.

وی ادامه داد: تنها موردی که به بازار سهام کمک کرده، رشد قیمت‌ها در بازار‌های جهانی بوده که سبب شده تا صنایع فعال در بورس تحت تاثیر این امر قرار گیرند، وگرنه هیچ حمایت و تشویقی از سوی دولتمردان انجام نشده است.

این فعال بازار سرمایه در ادامه یکی از مهمترین دلایل تاثیرگذار بر افت بازار سهام را نبود اجرای دقیق حاکمیت شرکتی عنوان کرد و افزود: یکی از این عوامل تاثیرگذار بر ریزش بازار، اجرای ناقص حاکمیت شرکتی در بنگاه‌های اقتصادی کشور است.

عسکری مارانی در ادامه با تاکید بر نقش کلیدی سازمان بورس در تحقق این امر، ایراز داشت: همچنین سیاست‌های اخذ شده نیز باید ماندگار باشد تا در بلندمدت بتوان تاثیر مثبت این امر را بر بازار سرمایه مشاهده کرد.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)