پایش و شناسایی ۱۲ هزار واحد تولیدی راکد در داخل و خارج شهرک‌های صنعتی

به گزارش می‌متالز، "تولید" شریان اقتصاد است که اگر نباشد، استقلال کشور زیر سئوال می‌رود. هرچند قرار بر این نیست که تمام محصولات مورد نیاز در داخل تولید شود، اما هرقدر حجم وابستگی به خارج کمتر باشد، به‌طور قطع، امنیت سیاسی و اقتصادی بیشتر خواهد بود.

تولید باکیفیت و تیراژ مناسب، رفاه اجتماعی را به دنبال دارد و برای اقتصاد کشور، ثروت به ارمغان می‌آورد. تحریم مرداد ۱۳۹۷ از نگاه اقتصاددانان، یک جنگ تمام عیار اقتصادی بوده و هست. در این محدودیت بین‌المللی، هدف این بوده که صنایع کشور کم کم از بین رفته و تولید داخل صفر شود. تنش‌های سیاسی و اقتصادی، عده‌ای از واحد‌های صنعتی و تولیدی را قربانی و برخی از آن‌ها را از چرخه تولید حذف کرد. بعضی از تولید کنندگان هم واحد‌های تولیدی خود را به حالت نیمه تعطیل درآوردند تا ببینند در آینده چه پیش خواهد آمد.

در حال حاضر سالانه به حجم واحد‌های راکد تولیدی افزوده می‌شود، اما برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت در دولت سیزدهم و نمایندگان خانه ملت، حفظ تولید و احیاء واحد‌های راکد است. در این راستا، برخی برنامه‌ها انجام شده و بعضی دیگر در دستور کار است. خانه ملت هم با تصویب قوانینی مانند ممنوعیت تعطیلی یا ضبط واحد‌های صنعتی به دنبال حمایت از تولید است.

آمار واحد‌های راکد

وزارت صنعت، معدن و تجارت از طریق سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به دنبال احیاء واحد‌های تولیدی راکد بوده و در این راستا، سالانه بخشی از کارخانجات به چرخه تولید باز خواهند گشت. اما برنامه برای ادامه این روند چه خواهد بود و این‌که، چه تضمینی وجود دارد که طرح نیمه کاره رها نشود؟

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در این باره گفت: سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به موضوع مشکلات واحد‌های تولیدی ورود و چالش‌ها را واحد به واحد بررسی و دسته بندی کرده است. رئیس جمهوری نیز در دولت همواره بر احیاء واحد‌های راکد تأکید دارند.

علی رسولیان افزود: در گذشته در این باره طرح‌هایی انجام شده است، اما در حال حاضر سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران بر اساس مطالعه و پایشی که از واحد‌های تولیدی انجام داد و بیش از دو ماه به طول انجامید، آخرین وضعیت فعالیت واحد‌های تولیدی داخل شهرک‌ها و همچنین کارخانجات صنعتی بیرون شهرک‌ها که دارای پروانه صنعتی از وزارت صنعت، معدن و تجارت بودند را به‌طور کامل احصاء نمود.

وی اضافه کرد: با این مطالعه و پایش، تقریباً ۱۲ هزار و ۷۰ واحد تولیدی راکد در داخل و خارج شهرک‌های صنعتی شناسایی و موانع و مشکلات آن‌ها در ۶۰ حوزه دسته بندی شد.

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران ادامه داد: پروژه‌ای در وزارت صنعت، معدن و تجارت به لحاظ ظرفیت تولید کلید خورده که از طریق سامانه ۱۲۴ و اطلاعات ورودی آن، تغذیه می‌شود. به این ترتیب، کل موانع و مشکلات شناسایی شده در این سامانه قرار گرفته است و افراد با ورود به این سامانه، مشکل خود را اعلام و ثبت می‌کنند.

رسولیان توضیح داد: پس از ثبت مشکلات، هریک از آن‌ها به قسمت‌های مربوط ارجاع می‌شوند. به عنوان مثال، اگر مشکل مربوط به ستاد تسهیل و رفع موانع تولید باشد، به کارشناسان این ستاد ارجاع می‌شود، اگر نیاز باشد کمیته‌ای در وزارت صنعت، معدن و تجارت یا سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران تشکیل شود و مشکل در آن‌جا مورد رسیدگی قرار گیرد، کار انجام می‌شود. اگر مشکل مربوط به تسهیلات و نیاز به بررسی داشته باشد، کار در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود.

آمار واحد‌های احیاء شده

وی با بیان این‌که رسیدگی به مشکلات واحد‌های راکد با شیوه‌های جدید درحال انجام است، اظهار داشت: در ۹ ماهه سال جاری، بیش از ۱۶۰۰ واحد راکد احیاء شد. در این میان، روش‌های احیاء هم کاملاً مشخص هستند.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت تأکید کرد: چند موضوع بسیار مهم وجود دارد که کمک کننده هستند؛ نخست این‌که، واحد‌های مشکل دار به واحد‌های توانمندی که در یک حوزه فعالیت دارند، به‌هم رسانی شوند. به این ترتیب، بخش عمده واحد‌ها به‌وسیله افراد توانمند یعنی یا با مشارکت فرد جدید یا سرمایه گذار جدید احیاء می‌شوند که در این پروژه وارد شده‌اند.

رسولیان افزود: موضوع دیگر، تأمین مالی است. در این باره از طریق تسهیلات تبصره (۱۸) ماده واحده قانون بودجه و نیز از محل منابع داخلی بانکی، چه با کمک کارگروه‌های تسهیل و رفع موانع تولید استانی و چه از طریق سامانه "بهین یاب" وزارت صنعت، معدن و تجارت، موضوع درحال پیگیری است.

وی اضافه کرد: بخشی از مشکلات هم مربوط به اختلاف شرکاء با یکدیگر بوده و مسأله حقوقی است که باید در ستاد ملی تسهیل و رفع موانع تولید پیگیری و حل و فصل شود.

احیاء استان به استان

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران خاطرنشان کرد: شورایی در وزارتخانه متشکل از معاونت‌های گوناگون تشکیل شده، اما محوریت موضوع با سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران است. از این هفته هم از سوی سازمان، استان به استان به شکل حضوری مشکلات واحد‌های تولیدی و صنعتی پیگیری و کار احیاء انجام می‌شود.

رسولیان اعلام کرد: گروه‌های نظارت و پایش برای هر موضوع در داخل سازمان تشکیل شده تا عملکرد‌ها به‌طور مستمر ادامه پیدا کند. بر اساس آمارها، تعداد واحد‌های راکد نیز درحال کاهش است.

دشوار شدن ادامه راه

وی با بیان این‌که هر چه جلوتر می‌رویم کار دشوارتر می‌شود، گفت: احیاء واحد‌های راکد باقی مانده با توجه به مشکلات‌شان، سخت‌تر بوده و نیاز به حمایت بیشتر دارد.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به این پرسش که بیشترین مشکل واحد‌های راکد مربوط به چه بخشی است، بیان کرد: بخشی، مشکلات اعلامی خود واحد‌های صنعتی است که آمار‌ها نشان می‌دهد بیش از ۴۴ درصد آن‌ها مشکل تأمین مالی دارند. بخشی هم مشکلات حقوقی دارند. قسمتی هم مربوط به زیرساخت‌ها و ... است. اما هنگام احیاء، نتایج نشان می‌دهد که مثلاً برخی از واحد‌هایی که اعلام کرده‌اند مشکل تأمین مالی دارند، با تأمین نقدینگی احیاء نشده‌اند و پس از رسیدگی به مشکلات، مشخص شده آن واحد صنعتی فقط مشکل مالی نداشته و مثلاً با مشکلات حقوقی هم درگیر بوده است.

راه اندازی ۱۰ درصد واحد‌ها با تأمین مالی

رسولیان درباره این‌که تأمین مالی واحد‌های تولیدی از چه محلی بوده است، افزود: عمده آن‌ها از محل سرمایه گذاری با شریک جدید بوده یا به‌طور کلی، واحد تولیدی به سرمایه گذار جدید واگذار شده است.

وی اضافه کرد: بخشی از تأمین مالی نیز توسط بانک‌ها بوده است. می‌توان گفت، واحد‌هایی که فقط به‌وسیله تأمین مالی احیاء شده‌اند، تنها ۱۰ درصد از کل واحد‌های احیاء شده را تشکیل می‌دهند.

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران ادامه داد: به‌عنوان مثال، هنگامی که ۱۶۰۰ واحد صنعتی احیاء شده مورد بررسی قرار گرفتند، مشخص شد فقط ۱۰ درصد آن‌ها با کمک مالی احیاء شده‌اند.

مشوق‌های پذیرش ریسک

رسولیان در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر این‌که با چه مشوق‌هایی، سرمایه گذار جدید، ریسک احیاء واحد راکد تولیدی را پذیرفته است، اظهار داشت: مشاوره‌هایی با پیگیری موضوع، از طریق خود صنعتگران انجام می‌شود. به این ترتیب، برآورد می‌شود خود تولید کنندگان چقدر به احیاء و ادامه فعالیت تولیدی راغب هستند.

وی بیان کرد: گاهی صنعتگران به هر دلیلی تمایلی به احیاء واحد تولیدی خود را ندارند. برخی واحد تولیدی را تبدیل به انبار کرده یا از تولید به سایر کار‌ها تغییر کاربری داده‌اند.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: بر اساس بررسی میدانی انجام شده، برخی واحد‌های صنعتی راکد که تولید کنندگان هم راغب به احیاء آن‌ها نیستند، دارای ماشین آلات و تجهیزات بوده و سرمایه گذاری که قرار است خط تولید جدید را راه اندازی کند، می‌تواند از همین ماشین آلات استفاده کند. به این ترتیب، کار به‌هم رسانی انجام می‌شود.

رسولیان اضافه کرد: به عنوان نمونه، در تولید لبنیات، کارخانه‌های زیادی در کشور فعال هستند، درحالی که یک کشور بیش از چند مورد مشخص نمی‌تواند در یک حوزه برند سازی کند. با به‌هم رسانی که انجام می‌شود، لبنیات معروفی که بازار دارند و می‌توانند واحد‌های کوچک را حمایت کنند، به‌جای توسعه محصولات، با برند خود به آن‌ها سفارش محصول می‌دهند. به این ترتیب، هم مشکل واحد تولیدی کوچک حل می‌شود و هم واحد تولیدی بزرگ بدون سرمایه گذاری جدید مبادرت به توسعه محصولاتش می‌کند.

وی ادامه داد: بخشی از مشکلات واحد‌های تولیدی کوچک مربوط به بازاریابی و ایجاد بازار تقاضاست که با این شیوه‌ها مشکلات دو طرف حل می‌شود.

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران تصریح کرد: واحد تولیدی اگر راکد هم باشد، زیرساخت‌هایی دارد که نباید اجازه داد هدر برود و باید از آن استفاده بهینه کرد. وجود این زیرساخت‌ها خود مشوقی است برای مشارکت سرمایه گذار برای احیاء واحد‌های تولیدی راکد.

برنامه سال آینده

رسولیان همچنین در پاسخ به این پرسش که برنامه سال آینده سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران برای احیاء چند واحد صنعتی خواهد بود، گفت: هنوز برنامه‌های سال آینده آماده نشده، اما روند رو به بهبود است. عمده کار بستگی به شاخص‌های کلان اقتصادی دارد.

وی افزود: امیدواریم سال آینده هم به اندازه آمار واحد‌های تولیدی احیاء شده امسال، بتوانیم واحد‌های صنعتی را به چرخه تولید برگردانیم، علاوه بر این‌که آمار واحد‌هایی هم که تعطیل می‌شوند، کم شود، زیرا یکی از نکات مهم در کنار احیاء واحد‌های صنعتی این است که آمار تعطیلی واحد‌های تولیدی، روند کاهشی داشته باشد.

تبدیل به احسن

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اضافه کرد: در کشور‌های دیگر، تعطیلی برخی واحد‌های تولیدی امری پذیرفته شده است، زیرا کالا‌ها و واحد‌های تولیدی، چرخه عمر مشخصی دارند. برخی باید تعطیل شوند و جای آن‌ها را تولیدی به‌روزتر پر کند. ممکن است محصولی بازار نداشته باشد و ضرورت دارد کالایی دیگر جای آن را بگیرد.

رسولیان ادامه داد: باید بتوانیم برای جلوگیری از هدررفت سرمایه، واحد‌ها را تبدیل به احسن کنیم و محصولات دیگری جایگزین شوند.

وی در پایان درباره تضمین سلامت واحد‌های احیاء شده و فعالیت مستمر آن‌ها خاطرنشان کرد: بخشی بستگی به شاخص‌های کلان اقتصادی و صنعتی دارد و حتی به عملکرد سازمان‌ها و بخش‌های گوناگون کشوری برمی‌گردد. سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به‌تن‌هایی نمی‌تواند در کاهش روند آمار واحد‌های صنعتی راکد نقش آفرین باشد. ضرورت دارد اقداماتی در سازمان‌ها و نهاد‌های مرتبط تدوین و پیگیری شود.

ارائه راهکار به‌جای تعطیلی

رئیس کمیسیون مالیات، کار و تأمین اجتماعی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز درباره احیاء واحد‌های راکد و مشکلات آن‌ها به "صمت" گفت: مشکلات واحد‌هایی که با چالش مواجه هستند، متنوع است. برخی واحد‌ها مشکل زیرساختی دارند و نتوانسته‌اند تجهیزات و ماشین آلات تولیدشان را روزآمد کنند. بعضی تولید کنندگان، وابستگی ارزی داشته و در تأمین مواد اولیه مورد نیازشان با مشکل مواجه هستند. برخی واحد‌های صنعتی هم از سوی بانک‌ها، سازمان تأمین اجتماعی یا اداره دارایی تحت فشار بوده و نتوانستند به تعهدات مالی خود عمل کنند و در نتیجه بانک‌ها واحد‌های تولیدی‌شان را ضبط یا اموال شان را توقیف کرده‌اند.

محمود تولایی افزود: کاری که دولت می‌تواند انجام دهد تا این واحد‌ها دوباره راه اندازی شوند و به چرخه تولید برگردند، در حوزه بیمه، مالیات و تسهیلات است. البته در این راستا برخی امور درحال انجام است.

وی اضافه کرد: با عارضه یابی می‌توان دریافت، برخی واحد‌های صنعتی با یک نسخه درمان می‌شوند و برخی نیاز است با نسخه‌های بیشتر دوباره احیاء شوند؛ بنابراین نمی‌توان یک راه مشخص برای همه واحد‌ها تعریف کرد.

این فعال صنعتی ادامه داد: بخشی از واحد‌ها از سوی سازمانی مانند محیط زیست به دلیل آلایندگی که داشته‌اند، تعطیل شده‌اند، درحالی که در حوزه کسب و کار باید رسیدگی‌ها رفع مشکل باشد، نه زمینه ساز چالش‌های بیشتر برای صنعت و اقتصاد.

تولایی بیان کرد: اگر سازمانی مانند استاندارد از فرآیند تولید اشکال می‌گیرد، راهکار آن تعطیلی نیست، بلکه باید راه حل ارائه دهد؛ آن‌هم راه حلی که قابلیت اجرا داشته باشد.

وی اظهار داشت: متأسفانه بخشی از مشکلاتی که در گذشته به‌وجود آمده و امروز منجر به حجم بالای واحد‌های راکد و تعطیل شده، در این حوزه‌هاست.

سخن پایانی

دولت سیزدهم و مجلس یازدهم به دنبال راهکار‌هایی هستند که مانع تعطیلی واحد‌های تولیدی به دلیل مشکلات مالی و غیرمالی شوند. امسال بیش از ۱۶۰۰ واحد تولیدی احیاء شده‌اند، اما به گفته مسئولان امر، هرچه کار جلوتر می‌رود، روند احیاء سخت‌تر و مشکلات واحد‌های صنعتی راکد باقی مانده پیچیده‌تر می‌شود. همچنین ضرورت دارد از این پس تولید حفظ شود و حداقل واحد‌های تولیدی جدید به آمار کارخانجات تعطیل شده اضافه نشوند.

منبع: شاتانیوز