تولید مبتنی بر دانش آسیب پذیر نیست

به گزارش می‌متالز، مقام معظم رهبری در پیام نوروزی امسال همچنان تولید را کلید حل مشکلات اقتصادی و راه اصلی عبور از دشواری‌های اقتصادی دانسته و با تأکید بر اینکه رشد اقتصادی، افزایش اشتغال، کاهش تورم، افزایش درآمد سرانه، بهبود رفاه عمومی و همچنین افزایش اعتماد به نفس و عزت ملی در گرو رونق و رواجِ اکسیری به نام تولید ملی است، سال ۱۴۰۱ را تولیدِ «دانش‌بنیان» و «اشتغال‌آفرین» نام گذاری کرده اند.

البته در طول سال‌های اخیر تأکیدات رهبری همواره بر رفع مشکلات تولید و توسعه این حوزه بوده است، اما امسال ایشان بر تولید مبتنی بر اصول دانش بنیان تأکید کردند تا ضمن افزایش اشتغال یک تولید پایدار در کشور به وجود آید تا تحت تأثیر تنش‌های بین المللی قرار نگرفته و با تکیه با دانش فنی مسیر توسعه اقتصادی را ایجاد کند.

رهبری به درستی می‌دانند موتور محرک اقتصاد دانش بنیان، شرکت‌های دانش بنیان هستند و حتی در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز برای تحقق نرخ رشد اقتصادی ۸ درصدی استفاده از پتانسیل‌های تولیدات دانش بنیان مورد توجه جدی قرار گرفته است.

در خصوص مزایای اقتصاد دانش بنیان باید گفت تولیدات دانش بنیان برخلاف تولیدات سنتی، بر ابتکار و خلاقیت استوار است و به همین دلیل ضمن پایدار بودن، بستر لازم را برای مزیت رقابتی شدن محصولات فراهم می‌آورد.

امروز بازار‌های جهانی به تولید مبتنی بر دانش روی آورده اند و بجای توجه به حجم تولیدات با استفاده از دانش و فناوری، نرم افزار‌ها و اپیکیشن‌ها و نیازسنجی از مصرف کننده، کالای به روز و مورد نیاز آنان را در سریع‌ترین زمان تولید و به دست مصرف کننده می‌رساند. اما متأسفانه در ایران هنوز به اصول دانش بنیان در روند تولید توجه جدی نمی‌شود و همین امر عاملی شده تا تأثیر پذیری این حوزه از تنش‌های داخلی و خارجی هر روز افزایش بیشتری پیدا کند.

این در حالی است که با بکارگیری علوم دانش بنیان در تولید می‌توان فعالیت‌ها را اقتصادی‌تر کرد و روند سرمایه گذاری را در این بخش افزایش داد. براساس مطالعات انجام شده با افزایش سرمایه گذاری در بخش تولید چند اتفاق مهم رخ می‌دهد. اول اینکه زمینه اشتغال را فراهم می‌کند. دوم اینکه اگر تولید رونق گیرد، دیگر حوزه معیشت جامعه به عنوان یک معضل و نگرانی اصلی نخواهد بود. مساله بعدی این است که بار بودجه‌ای از دوش نفت برداشته شده و به سمت مالیات سوق پیدا می‌کند که این امر تاثیر زیادی بر کاهش تورم دارد.

علاوه بر این در اقتصاد دانش بنیان کاربرد دانش و اطلاعات اهمیتی اساسی دارد، در واقع تولید و توزیع و کاربرد دانش منجر به تولید ارزش افزوده در بخش اقتصاد می‌شود. با در نظر گرفتن این موضوع نیروی انسانی تحصیلکرده در اقتصاد دانش بنیان نقشی مهمی دارد.

غفلت ما از پتانسیل بالای نیروی انسانی تحصیل کرده در حوزه تولید در حالی صورت می‌گیرد که در دنیای امروز، عامل دانش، یا سرمایه دانش در جهش تولید بسیار مهم است. زیرا در فرآیند تولید، ترکیب سرمایه، نیروی انسانی و حتی سرمایه انسانی می‌تواند خط تولید و چرخ تولید را به حرکت در بیاورد. حتی اگر نسبت به عوامل تولید و محیط پیرامونی دانش کافی وجود داشته باشد، دانش می‌تواند شرایط تولید را تسهیل و بهره وری تولید و سایر عوامل تولید را بالا ببرد.

البته با توجه به مطالب عنوان شده باید این نکته را مدنظر قرار داد که تولید و اشتغال آفرینی، زمانی حائز اهمیت است که تولید از نظر اقتصادی، ارزش افزوده بیشتری برای اقتصاد با کمترین ریسک ممکن ایجاد کند. به اعتقاد کارشناسان اقتصادی تحقق تولیدی که ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد کند، وابسته به چگونگی قرار گرفتن عوامل تولید از جمله ظرفیت سازی تولید، منابع انسانی، سرمایه ای، فیزیکی و... در کنار یکدیگر دارد.

رابطه تنگاتنگ اشتغال، سرمایه گذاری و گسترش تولید

به صورت کلی اساس و الگوی شرکت‌های دانش بنیان، حرکت در مسیر‌های نوینی است که دریچه‌های تازه‌تر و کاربردی تری از تولیدات را ایجاد می‌کند. به همین دلیل در تولیدات دانش بنیان، سرعت عمل و بهره وری صورت می‌گیرد و در نهایت محصولاتی متفاوت با قیمت‌های رقابتی و با تعداد بیشتر راهی بازار می‌شود.

مهمترین ویژگی شرکت‌های دانش بنیان این است که در صورت حمایت دولت و به کارگیری سرمایه دانش، امکان تولید انبوه محصولات بسیار بالا می‌رود، موضوعی که منجر به رشد تولید می‌شود؛ بنابراین سیاست گذاری درست می‌تواند از مسیر رشد و توسعه شرکت‌های دانش بنیان، اشتغال آفرینی را رقم بزند. حرکت در این مسیر از تخریب شغل جلوگیری کند و عامل ایجاد فرصت‌های شغلی در اقتصاد می‌شود.

به صورت کلی ما با جهش تولید می‌توانیم ضمن توسعه صادرات از واردات بی‌رویه به کشور جلوگیری کنیم تا ارزش‌افزوده و ارزی که از کشور خارج می‌شود، در داخل باقی بماند و از آن بتوان برای توسعه زیرساخت‌های اقتصاد کشور استفاده کرد.

همچنین چنانچه تولید در داخل کشور رونق گیرد و پاسخگویی به تقاضا‌های بازار داخلی با کالا‌های ایرانی صورت گیرد، می‌توان امیدوار بود که نرخ تورم در کشور کاهش یابد. در غیر این صورت، برای تأمین نیاز‌های بازار چاره‌ای جز واردات نیست و در این صورت، قیمت تمام‌شده کالا‌های وارداتی که در بازار عرضه می‌شود، به دلیل هزینه‌های نقل و انتقال از خارج به داخل کشور و همچنین پرداخت عوارض گمرکی، بالا رفته و کالا با قیمت بالاتری به دست مصرف‌کننده می‌رسد.

در واقع، بازار گسترده داخلی ظرفیت مناسبی است که سبب می‌شود کالا‌های داخلی روی دست تولید کننده نماند؛ به عبارتی با وجود پتانسیل‌های بازار داخلی، به شرطی که کالا‌های با کیفیت تولید شود، تولیدکننده نمی‌تواند بابت عرضه‌ی کالاهایش به بازار دغدغه و نگرانی داشته باشد. حال با وجود این‌گونه ظرفیتی، باید تولید در داخل کشور جهش یابد تا نیاز‌های این بازار، بیش از آنکه از خارج تأمین شود، توسط تولیدکنندگان داخلی پاسخ داده شود.

منبع: خبرگزاری تسنیم