بلای بی‌برقی و مصیبت تحریم

به گزارش می‌متالز، برای مدیریت این مشکل به‌طورقطع دولت باید تدابیری بیندیشد، به‌عنوان‌مثال تغییر ساعت کار ادارات و واحد‌های دولتی می‌تواند یکی از اقدامات موثر در این زمینه باشد. علاوه بر این، استفاده از وسایل و ابزار‌های کم‌مصرف هم تاثیر زیادی در کاهش مصرف برق دارد و دولت می‌تواند آن را با سوبسیدی قابل‌توجه یا حتی رایگان در اختیار بخش خانگی قرار دهد. از سوی دیگر به‌طورحتم باید سیستمی نظارتی در ادارات دولتی ایجاد شود تا مانع از استفاده نابجا و بی‌رویه شود و مدیران مکلف به کاهش میزان مصرف باشند.

در این زمینه می‌توان نگاهی به روش‌های تجربه‌شده در دیگر کشور‌ها داشت. به‌عنوان‌مثال در انگلستان ممکن نیست در ساختمان‌های اداری ـ چه دولتی و چه خصوصی ـ علاوه بر نور طبیعی از روشنایی مصنوعی هم استفاده شود. این را مقایسه کنید با ادارات ما که در ساعات زیادی از روشنایی برق استفاده می‌کنند.

روش دیگری که این کشور برای کنترل مصرف به‌کار می‌برد، کاهش شبانه ولتاژ برق است، بنابراین افراد همواره پوششی مناسب با فصل انتخاب می‌کنند.

اسراف منابع انرژی در واحد‌های تولیدی هم به‌شدت به‌چشم می‌خورد. بیشتر ماشین‌آلات مورداستفاده در صنایع ما قدیمی است و مصرف بالایی دارند. مسئله ارزانی حامل‌های انرژی هم مزید بر علت شده و صنایع به‌دنبال بهبود و جایگزینی ماشین‌آلات نو و مقرون به‌صرفه نرفته‌اند.

این مشکلات که به‌صورت زنجیره به‌هم پیوسته‌اند از آنجا ناشی شده که در سیاست چند ده سال گذشته کشور ما هیچ اقدامی در راستای صرفه‌جویی انرژی انجام نگرفته است. دولت هم تاکنون در عمل هیچ کمکی به حل این معضل نکرده است یا کمکش آنقدر ناچیز بوده که نتوانسته موثر بیفتد و دود این اهمال به چشم همه از جمله صنعت می‌رود.

بدیهی است که بخش صنعت باید بر بخش خانگی اولویت داشته باشد، زیرا تولید ناخالص ملی و اشتغال در این بخش رقم می‌خورد، اما درحال‌حاضر هم کشور ما در مسیری خلاف جهت دیگر کشور‌ها حرکت می‌کند.

سال‌ها قبل دولت کره‌جنوبی از مردم تقاضا کرده بود که به‌منظور حمایت از بخش صنعت، در روز از وسایل برقی استفاده نکنند و من از نزدیک شاهد بودم که منشی کره‌ای سفارت ایران در گرمای غیرقابل‌تحمل دفتر کارش می‌نشست، اما از روشن کردن دستگاه تهویه هوای اتاق امتناع می‌کرد.

به چند دلیل این نوع حمایت در کشور ما به‌چشم نمی‌خورد؛ اول اینکه تاکنون فرهنگ‌سازی در این زمینه نشده است. دیگر اینکه سرمایه اجتماعی کشور به‌شدت افت کرده است و تقاضای دولت مورد قبول و حمایت مردمی قرار نمی‌گیرد و حتی ممکن است به‌دلیل گسستی که در رابطه مردم با دولت اتفاق افتاده، هر نوع تقاضایی به لجبازی جمعی منجر شود.

اما برای اینکه مصرف در بخش خانگی کنترل شود، لازم است دولت پا پیش بگذارد و علاوه بر توزیع وسایل کم‌مصرف در بخش خانگی به بخش صنعت هم کمک کند تا ماشین‌آلات کم‌مصرف را جایگزین دستگاه‌های فعلی کند.

هرچند بخش زیادی از کم‌‎کاری دولت ناشی از کمبود سرمایه و فشار تحریم‌هایی است که به کشور تحمیل شده است، اما نمی‌توان از بی‌تدبیری و ضعف مدیریت هم چشم‌پوشی کرد که به مشکلات قبلی دامن زده و امروز ما را به مرحله بحرانی رسانده است.

یکی از تدابیری که دولت برای حل این مشکل اندیشیده بود، ترغیب بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در زمینه تولید برق بود، اما بدقولی‌های دولت درباره کاهش تعرفه برق و پرداخت نکردن بدهی‌های خود به صنایع موجب شد، این اقدام هم ابتر بماند. امروز برخی مجموعه‌ها که در این زمینه ورود کرده و سرمایه‌گذاری انجام داده بودند با سیستم نظارتی و قضایی دچار مشکل شده‌اند و این موجب افت سرمایه‌گذاری در این بخش شده است.

به‌تازگی هم که دولت با کمبود بودجه مواجه شده است، وظیفه خود را به دوش بخش صنعت گذاشته و آن‌ها را ملزم کرده است، برق موردنیاز را خود تهیه کنند. این امر موجب شده است علاوه بر افزایش نرخ تمام‌شده تولیدات، بودجه‌ای هم که برای بازسازی واحد‌ها یا توسعه در نظر گرفته شده است، به‌سمت تامین انرژی سوق پیدا کند.

اما کلام آخر این است که امیدواریم دولت تعاملات بین‌المللی خود را هرچه سریع‌تر بهبود بخشد، تحریم را بردارد و کشور را در مسیر تولید و توسعه قرار دهد، زیرا در آن صورت می‌توان برای مشکلات ایجادشده، اقداماتی جدی‌تر و راه‌حل‌هایی عملی‌تر پیشنهاد داد.

مهدی کرباسیان - کارشناس حوزه معدن

منبع: صمت