حفظ محیط زیست با حذف سوخت‌های فسیلی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر

به گزارش می‌متالز، سید هاشم اورعی در سلسله رویداد‌های علمی ترویجی هفته محیط زیست با عنوان "فاجعه انرژی، حرکت به سوی انقراض زمین با محوریت عملکرد مدیریت انرژی در ایران و تحلیل راه حل ها" که به همت معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد، با بیان اینکه نمی‌توان با روش در پیش گرفته از انقلاب صنعتی و افزایش مصرف انرژی ادامه داد، خاطرنشان کرد: طبیعت با ماست، طبیعت بر ما نیست. حفاظت از زمین یعنی حفاظت از خودمان. زمین همچون گهواره‌ای برای بشر است و بجای نابودی باید از آن حفاظت کرد.

وی با اشاره به دوران گذار انرژی در چند سال آینده، یعنی زمان توقف مصرف سوخت‌های فسیلی، توضیح داد: ویژگی بارز دوران افزایش شدید نفوذ برق، استفاده از فناوری روز برای استفاده حداکثر از انرژی، افزایش قابل توجه انرژی‌های تجدیدپذیر و کربن‌زدایی از کره زمین است که مهم‌ترین هدف بشر برای حفاظت کره زمین محسوب می‌شود.

اورعی با اشاره به تصویر فوق افزود: تا سال ۲۰۳۰ حداکثر میزان تقاضا و مصرف انرژی را خواهیم داشت، اما از آن به بعد با کاهش مصرف انرژی‌های فسیلی روبه رو خواهیم بود و بالعکس مصرف برق (انرژی تجدیدپذیر) افزایش می‌یابد.

تقاضای جهانی انرژی فسیلی به تفکیک بخش/کمترین تقاضا مربوط به حوزه حمل و نقل خواهد بود

این استاد دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به چشم انداز مصرف انرژی تا سال ۲۰۵۰ تصریح کرد: تا آن زمان تقاضا و مصرف انرژی فسیلی در ساخت و ساز و مصارف کارخانه‌ها ثابت می‌ماند،، اما در حمل و نقل مصرف انرژی کاهش چشمگیری خواهد داشت و این آمار نشاندهنده این است که تا ۲۰۵۰ مصرف انرژی فسیلی کاهش می‌یابد و خودرو‌ها برقی خواهند شد.

اورعی با بیان اینکه در حوزه حمل و نقل نیز میزان مصرف انرژی از طریق مسیر دریایی و هوایی ثابت باقی می‌ماند، گفت: اما از طریق مسیر ریلی به علت مصرف زغال سنگ کاهش چشمگیر و بالعکس از طریق مسیر جاده‌ای و خیابان‌ها افزایش خواهد داشت.

عرضه جهانی انرژی تا سال ۲۰۵۰

وی با بیان اینکه مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر همچون گاز، نفت و زغال سنگ تا سال ۲۰۵۰ رو به افول خواهد رفت، توضیح داد: در عوض مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر همچون انرژی بادی و الکتریکی رو به افزایش خواهد بود که خود در حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد. اگر تقاضا و عرصه جهانی انرژی بدین شکل پیش برود، از انقراض کره زمین جلوگیری خواهیم کرد.

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران دو عامل مهم در مصرف انرژی را جمعیت و میزان رفاه و امکانات مردم (GDP) دانست و یادآور شد: طبق اصول و محاسبات ریاضی افزایش هر دو عامل باید موجب افزایش مصرف انرژی شودد. در حالی که همانطور که در نمودار مشخص است، مصرف انرژی کاهش می‌یابد که خود نشان‌دهنده مرحله گذار انرژی است؛ یعنی کاهش مصرف سوخت‌های تجدیدناپذیر و افزایش مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر.

اورعی با اشاره به اینکه در سه دهه آتی به طور کلی با افزایش جمعیت، GDP، سهم استفاده از انرژی برق و تجدیدپذیر افزایش خواهد یافت و مصرف انرژی جهان کاهش می‌یابد، خاطرنشان کرد: متاسفانه تاکنون ایران نتوانسته در این راستا گام مؤثری بردارد و سهمی در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر داشته باشد.

وی در ادامه با بیان سهم انرژی‌های مصرفی در جهان گفت: در حال حاضر سهم انرژی مصرفی برق ۲۱ درصد است و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۵۰ به ۴۹ درصد افزایش یابد. سهم انرژی خورشیدی ۸۸۰۰گیگاوات و انرژی بادی ۶۰۰۰ گیگاوات خواهد بود که نشاندهنده تداوم کاهش هزینه‌هاست.

چرا فقط از انرژی بادی و الکتریکی به عنوان انرژی تجدیدپذیر صحبت می‌شود؟

این استاد دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به اینکه شرایط فناوری و اقتصادی در انرژی‌های تجدیدپذیر در حال حاضر به طور عملی از این دو طریق یعنی برق و باد تامین می‌شوند، توضیح داد: این امر نیز شامل نیروگاه‌های آبی کوچک می‌شود که با جریان طبیعی کار می‌کنند، اما نیروگاه‌های آبی بزرگ که شامل سد‌ها هستند، تجدیدپذیر محسوب نمی‌شوند.

امواج دریا، منبع خوبی برای تامین انرژی تجدیدپذیر

اورعی با بیان اینکه از طریق امواج دریا نیز می‌توان انرژی الکتریکی تولید کرد، گفت: مزیت این روش، قابلیت پیش بینی کردن میزان تولید آن نسبت به انرژی باد و خورشیدی است، اما به مراتب هزینه آن بالاتر است و لذا هنوز به طور گسترده بهره‌وری از این انرژی آغاز نشده است. در حال حاضر بزرگترین توربین بادی که از طریق امواج دریا برق تولید می‌کند، در کره جنوبی قرار دارد که از سال ۲۰۱۱ با ظرفیت ۲۵۴ مگاوات افتتاح شده است!

روند توسعه انرژی تجدیدپذیر

وی با بیان اینکه این نموار نشاندهنده وضعیت نامطلوب ایران در حوزه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر است، گفت: ایران با کشور‌هایی مثل دانمارک که ۶۰ درصد انرژی خود را از طریق توربین بادی تامین می‌کند، قابل مقایسه نیست؛ اما با ترکیه از نظر شباهت اقلیمی، منابع زیست محیطی و... قابل مقایسه است که متاسفانه ایران موفق نبوده است و این کشور بیش از ۱۵ هزار برابر ایران در این حوزه کار کرده است.

اورعی خاطرنشان کرد: تمام ادعا‌ها مبنی بر وضعیت مطلوب ایران در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر از اساس پوچ است. از نظر ملزومات اداری و تخصیص ساختمان و بخش به این حوزه بله، اما اقدام عملی صورت نگرفته است.

توجه به مسائل زیست محیطی فقط با مطالبه گری مردم

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران پیش شرط توسعه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر را مطالبه مردمی دانست و گفت: تا مردم به محیط زیست حساس نشوند و مطالبه نکنند، اقدامی توسط دولت انجام نخواهد شد و پیشرفتی صورت نخواهد گرفت. باید بپذیریم که مسیر را اشتباه می‌رویم و در خواب غفلت به سر می‌بریم. هر چند ما خواب نیستیم و خود را به خواب غفلت زده‌ایم و باید هر چه زودتر اقدام مؤثری انجام دهیم.

وی با نگاهی به تاریخ کره زمین و تحولات زیست محیطی، افزود: نتیجه آخرین مواجهه انسان با کره زمین نابودی نسل دایناسور‌ها و به دنبال آن نابودی حدود ۷۵ درصد از همه گونه‌های زنده دنیا بود. پس از آن در ۱۰ هزار سال اخیر، با گذر زمان انسان متوجه تغییراتی در اقلیم می‌شود و به وجود فوصل سرد و گرم و چرخش فصلی آب و هوا پی می‌برد.

بهشت موعود همه تغییرات

اورعی ادامه داد: از ویژگی‌های این دوران جدید، ثابت شدن دمای کره زمین است و در این دوران اتفاقاتی همچون ایجاد تنوع زیستی، کشاورزی و نهایتا ورود به یک اکوسیستم پایدار رخ می‌دهد. به این دوران، دوران ادامه حیات بشر بر روی کره زمین با آهنگی موزون، بهشت موعود همه تغییرات گفته می‌شود.

در سال ۱۹۷۳:

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه حدود ۲۵۰ سال پیش، انقلاب صنعتی از انگلستان (۱۷۶۰ میلادی) آغاز شد، توضیح داد: تا آن زمان میزان مصرف انرژی متناسب با میزان جمعیت بوده است. اما از بعد از شروع انقلاب صنعتی (سپردن کار از دست انسان به ماشین یعنی دوره ماشینی شدن) قطعا ماشین نیاز به انرژی بیشتر از انسان دارد. در اینجا شاهد تحول عظیمی در مصرف انرژی هستیم، به طوری که مصرف و تقاضای انرژی بشر تا ۱۵ برابر می‌رسد؛ لذا با اطمینان می‌توان گفت بار اصلی انقلاب صنعتی بر انرژی از نوع انرژی زغال سنگ، نفت و سپس گاز بوده است.

وی با بیان اینکه نه تنها جمعیت بشر افزایش پیدا کرده است، بلکه رفاه و امکانات زندگی بشر نیز افزایش پیدا کرد، ادامه داد: در این زمان میزان جمعیت ۲.۳ میلیارد، میزان کربن در اتمسفر ۲۸۰ پی‌پی‌ام و حدود ۶۶ درصد طبیعت (کره زمین) به تسخیر انسان در نیامده بود، یعنی ۳۴ درصد کره زمین در اختیار ما بقی موجودات زنده بوده است.

سال ۱۹۷۸:

اورعی افزود: در سال ۱۹۷۸ جمعیت به ۴.۳ میلیارد و میزان کربن اتمسفر به ۳۳۵ پی‌پی‌ام رسید (که نشاندهنده افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی به علت پیشرفت انقلاب صنعتی است) و بخش باقیمانده از طبیعت که هنوز به دست بشر نرسیده، ۵۵ درصد است که در این حالت هنوز وضعیت استفاده از طبیعت مطلوب به نظر می‌رسد.

در سال ۱۹۹۷:

وی ادامه داد: افزایش جمعیت در سال ۱۹۹۷، ۵.۹ میلیارد، میزان کربن ۳۶۰ و تنها ۴۶ درصد طبیعت دست نخورده/افزایش جمعیت و دوره گذار از ظرفیت کره زمین همچنین در سال ۲۰۲۰ میزان جمعیت ۷.۸ میلیارد نفر، میزان کربن در اتمسفر ۴۱۵ و تنها ۳۵ درصد دست نخورده بوده است که در اصطلاح به این دوران، دوره بردگی زمین توسط بشر گفته می‌شود.

این استاد دانشگاه صنعتی شریف یکی از دلایل افزایش کربن در جو را ناشی از افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی دانست و با اشاره به نقش انسان در خطر ششمین و آخرین انقراض کره زمین گفت: اقدام‌های انسان که به تدریج موجب تخریب محیط زیست شد، شامل اقدام جنگل‌زادیی برای رفع نیاز‌های خود همچون کشاورزی و تامین غذا و .... دومین کار مضر انسان در حق طبیعت، افزایش بی رویه صید ماهی (over fishing) (طبق آمار ۹۰ درصد ماهی دنیا کم شده است و بیش از ظرفیت ماهی‌ها را صید کرده‌ایم) و همچنین ذوب شدن یخ‌های قطبی و ... که هر کدام نشان دهنده این است که کره زمین در خطر است. از سرزمین عجایب به سرزمین زباله ها!

برای جلوگیری از عواقب و زیان‌های استفاده بیش از حد انسان از طبیعت، چه باید کرد؟

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران با اشاره به اینکه لازم است اقدامات گذشته خود را جبران کنیم و تنوع زیستی را به طبیعت برگردانیم، تصریح کرد: انسان تنها مالک و صاحب کره زمین نیست. اصلا درست نیست که همه موجودات طبیعت را نابود کنیم تا خودمان آسایش بیشتری داشته باشیم. ما حق زندانی کردن و در قفس نگه داشتن حیوانات در منزل نداریم و این نمونه بارز قلاده انداختن بر زمین است و این گویای استفاده نا حق ما از کره زمین است.

وی با تاکید بر متوقف کردن جنگل زدایی، تغییر رژیم غذایی و ... گفت: باید با کاشت درختان و جنگل زندگی را به طبیعت برگردانیم و به زندگی میلیون‌ها موجودات حیات ببخشیم و به نوعی زندگی گرفته‌شان را به آن‌ها بازگردانیم.

منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)