انتقاد از خصوصی سازی سه بانک بورسی بعد گذشت ۱۳ سال از عرضه اولیه

‌می‌متالز - معاون اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس بعد گذشت ۱۳ سال از عرضه اولیه سهام سه بانک بورسی از خصوصی سازی بانک‌ها انتقاد کرد.

به گزارش می‌متالز، علی روحانی بعد از گذشت ۱۳ سال از عرضه اولیه سهام سه بانک ملت، تجارت و صادرات در بورس درباره عملکرد بانکداری خصوصی در دو دهه گذشته به تسنیم اعلام کرد: خصوصی سازی بانک‌ها بیش از آنکه متاثر از تحلیل اقتصادی و نیاز سنجی باشد، تحت تأثیر فضای خصوصی سازی بود و شناخت کافی از بانک حداقل بین سیاست گذاران و تصمیم گیران عمومیت نداشت.

با خصوصی سازی بانک همانند خصوصی سازی یک خودروساز، شرکت فولادی و... برخورد می‌شد. در حالی که ماهیت بانک با شرکت‌های دیگر اقتصادی متفاوت است. زیرا بدهی بانک وجه رایج است و در معاملات ابزار تسویه قرار می‌گیرد. اینکه چنین نهادی با چه استاندارد‌ها و ضوابطی، خصوصی می‌شود بر سرنوشت اقتصاد موثر است.

اگر شناخت کافی از بانک وجود داشت و به مثابه خلق کننده واسطه مبادلات پول شناخته می‌شد با تمهیدات بیشتری به سمت خصوصی سازی حرکت می‌شد. حدود ۲۰ سال از تاسیس اولین بانک خصوصی می‌گذرد، اما برای جهت دهی تسهیلات و خلق اعتبار به تازگی مقدماتی فراهم شده تا به نفع اقتصاد باشد. اثر تخریبی بانک‌های خصوصی بر اقتصاد از یک زلزله در پایتخت بیشتر است. بانک‌ها در شرایطی خصوصی شدند که درک کاملی نسبت به ماهیت بانک وجود نداشت و به تبع آن پیش نیاز‌ها خصوصاً در حوزه نظارتی فراهم نشده بود.

فرض کنید دو بانک تأسیس کرده و اعلام شود نسبت سرمایه به کل دارایی ۸ درصد باشد. اگر رعایت این نسبت برای شرکتی مثل خودروسازی الزام آور شود، وقتی شرکت دارایی ایجاد کند باید به فکر سرمایه هم باشد و هر سال باید افزایش سرمایه دهد، اما اگر سود نکند نمی‌تواند افزایش سرمایه دهد.

بانک می‌تواند خلق پول کند و با همان، افزایش سرمایه دهد. چندین سال بعد از اینکه بانک‌های خصوصی تأسیس شدند، ضوابطی گذاشته شد که افزایش سرمایه نمی‌تواند از محل تسهیلات ارائه شده یا دریافتی از بانکی دیگر باشد بلکه باید از محل آورده نقدی سهامداران باشد که آن هم با دو یا سه دور دست به دست چرخیدن قابل دور زدن است.

بانک با نرخ ۲۰ درصد تسهیلات می‌دهد و این تسهیلات بر نمی‌گردد و معوق می‌شود. بانک زمانی که تسهیلات پرداخت می‌کند، ۲۰ درصد سودی که برای تسهیلات لحاظ کرده را به عنوان درآمد شناسایی می‌کند. درحالی که درآمد را زمانی می‌توان شناسایی کرد که تسهیلات واقعاً برگردد. این قاعده ۱۵ سال بعد از تاسیس اولین بانک خصوصی در اقتصاد با عنوان ضوابط شناسایی درآمد برای بانک‌ها گذاشته شد.

در ابتدای دهه ۹۰ بانک‌ها با نرخ ۲۰ درصد تسهیلات می‌دادند و برنمی گشت، اما درآمد آن را شناسایی کرده بودند و با آن درآمد سود شناسایی می‌کردند و سود را بین سهامدار توزیع می‌کردند. از سود تسهیلاتی که پول آن برنگشته، افزایش سرمایه می‌دادند و وضعیت سرمایه را مطلوب نشان می‌دادند.

منبع: بورس پرس