رئیس‌جمهور باید درباره «آبگیری سد چمشیر» و «فعال‌سازی ۵۰۰۰ معدن» اعلام نظر کند

به گزارش می‌متالز، در ماه‌های اخیر مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست با دو طرح عمرانی مهم دولت باعث ایجاد بحث‌های فراوانی در قوه مجریه کشور شده است؛ نخست آبگیری سد چمشیر که از نظر سازمان محیط زیست در شرایط فعلی باعث شورتر شدن رودخانه زهره و وارد شدن خسارت‌های احتمالی به مناطق پایین دست می‌شود و دوم طرح فعال سازی یکباره ۵ هزار معدن که وزارت صمت از مهرماه امسال در دستور کار خود قرار داده است و قصد دارد این تعداد از معادن غیرفعال کشور را که برخی از آن‌ها در مناطق حفاظت شده محیط زیست قرار گرفته اند، به صورت همزمان و با انجام مزایده به چرخه فعالیت بازگرداند، ولی سازمان محیط زیست تاکید دارد که فعال سازی این معادن باید به تدریج انجام شود.

علی سلاجقه، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در همین زمینه در تاریخ ۲۸ آبان امسال با ارسال نامه‌ای به سید رضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرده است که «فعال سازی یکباره ۵ هزار معدن، اثرات منفی بسیار گسترده دارد و به منزله تیرخلاصی به حیات وحش کشور محسوب می‌شود.» او در این نامه تاکید کرده است که «بهتر است حداقل لکه‌های مناطق حفاظت شده به عنوان پناهگاه‌هایی برای نجات تنوع زیستی کشور کمتر مورد دخل و تصرف ناشی از فعالیت‌های معدنی قرار گیرد و در خارج از مناطق حفاظت شده نیز همواره توصیه به فعالیت‌های معدنی تدریجی نه یکباره و در گستره‌ای وسیع و متعدد بوده است، به گونه‌ای که طبیعت بتواند زخم‌های ناشی از معدن کاوی را مداوا کند.»

سلاجقه با تاکید بر اینکه در دو دهه گذشته، فعالیت‌های معدنی نقش مهمی در افزایش وسعت کانون‌های فرسایش بادی به عنوان منشأ گرد و غبار داشته‌اند، در نامه اخیر خود به فاطمی امین نوشته است که «پیشنهاد مشخص سازمان محیط زیست مزایده و واگذاری معادن به شکلی است که معادن استراتژیکی که کشور نیاز مبرم به آن‌ها دارد، به صورت مرحله‌ای و تدریجی مدنظر قرار گیرند و از بارگذاری و فعال‌سازی تعداد زیادی در محدوده معدنی به یکباره که خارج از ظرفیت و توان اکوسیستم‌های کشور بوده و خسارت‌های محیط زیستی غیرقابل جبرانی به بار خواهد آورد، جلوگیری کنید.»

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین در تاریخ ۵ دی ۱۴۰۱ در نامه‌ای دیگر خطاب به سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ضمن اعلام مخالفت رسمی با آبگیری سد چمشیر تا روشن شدن زمان تحقیقات مجدد درباره مخزن سد، نوشته است که «آبگیری سد چمشیر در جغرافیای کهگیلویه و بویراحمد، به دلیل مطرح شدن تردید‌هایی درخصوص وجود منابع شوری در مخزن، دریاچه سد و احتمال شوری آب، به دغدغه نهاد‌های علمی و تخصصی و سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان محیط زیست کشور تبدیل شده است. بررسی‌های این سازمان که حاصل مطالعات کارشناسی درون‌سازمانی و تعامل با دانشگاه‌ها و نهاد‌های علمی تخصصی این حوزه بوده نیز مؤید نگرانی‌ها و ابهام‌های جدی در این خصوص است.»

سلاجقه در این نامه خطاب به رئیس جمهور به شکل صریح تاکید کرده است که «بررسی‌های کارشناسی نشان‌دهنده لزوم بازنگری در مطالعات کیفی مخزن به دلیل تغییر داده‌های هیدرولوژیکی زمان احداث سد و کاهش بارندگی در طول ۱۳ سال منتهی به زمان آبگیری، مطالعات تکمیلی زمین‌شناسی به دلیل وجود گسل در مخزن و وجود منابع شوری متعدد در دریاچه مخزن، انجام مطالعات عواقب و پیامد‌های اجتماعی، محیط زیستی، اقتصادی و امنیتی ناشی از آبگیری و شوری آب و ... در پایین‌دست حوضه، شهرها، روستاها، مراتع و اراضی کشاورزی تحت تأثیر و برآورد میزان خسارت‌های احتمالی است و نظر سازمان بر عدم آبگیری این سد است.»

در چنین شرایطی، روز گذشته در حاشیه آیین اختتامیه جشنواره ملی روز جنگلبان که با حضور رئیس سازمان محیط زیست در سالن اجتماعات سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور برگزار شد، از علی سلاجقه پرسیدیم که با توجه به نامه نگاری او با رئیس جمهور و وزیر صمت برای مخالفت با آبگیری سد چمشیر و فعال سازی یک باره ۵ هزار معدن، در نهایت سرنوشت این دو طرح چه خواهد شد؟

سلاجقه در پاسخ به این سوال به خبرنگار ایلنا گفت: من درباره طرح فعال‌سازی همزمان ۵ هزار معدن و آبگیری سد چمشیر نامه‌نگاری کرده‌ام و تکلیف خودم را انجام داده‌ام و اکنون رئیس‌جمهور باید درباره این دو طرح اعلام نظر کنند.

رئیس سازمان محیط زیست همچنین در شرایطی که دیروز اخبار ضد و نقیضی درباره آغاز شدن فرآیند آبگیری سد چمشیر منتشر شده بود، با حضور در یک برنامه تلویزیونی، ضمن تکذیب این اخبار تاکید کرد که «ما واقعا اجازه نمی‌دهیم و تلاش می‌کنیم منطقی حرکت کنیم. ما از ابتدای کار به وزارت نیرو نامه زدیم که با احداث چند چاهک راستی‌آزمایی انجام دهیم. رئیس‌جمهوری نیز این نامه را برای وزیر نیرو ارسال کرد. در همین راستا در حال حرکت هستیم و ابتدا راستی‌آزمایی را انجام می‌دهیم.»

اشاره سلاجقه به نامه‌ای است که در تاریخ ۵ دی از سوی ایرج حشمتی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست خطاب به محمد جوانبخت، معاون آب و آبفای وزارت نیرو ارسال کرد و در آن ضمن اعلام ۱۱ مورد برای بازنگری مجدد در مطالعات سد چمشیر، تاکید کرده بود که «تا زمان عدم انجام مطالعات مورد اشاره و عدم کسب اطمینان خاطر از مدیریت عواقب و پیامد‌های محیط زیستی و اجتماعی و امنیتی، نظر سازمان کماکان بر عدم آبگیری می‌باشد.»

در چنین شرایطی، سوال مهم این است که با توجه به مخالفت رسمی سازمان محیط زیست با فعال‌سازی یک‌باره ۵ هزار معدن بخصوص معادنی که در مناطق حفاظت شده قرار گرفتند و همچنین مخالفت صریح رئیس و معاون سازمان محیط زیست با آبگیری سد چمشیر تا پیش از بازنگری در مطالعات زیست محیطی این سد، آیا همچنان این دو طرح که دارای عوارض محیط زیستی متعددی هستند، در دولت سیزدهم پیگیری خواهند شد یا رئیس‌جمهور نظر دیگری را در این زمینه اعلام خواهد کرد؟

منبع: خبرگزاری کار ایران (ایلنا)