ماجرای انتقال آب از شیراز به کوار چیست؟ / نماینده مجلس: فرونشست دشت شیراز در پی انتقال آب به کوار، طنز است

به گزارش می‌متالز، چندی پیش گزارشی با تیتر "آب شیراز در مسیر کوار" در خبرگزاری فارس منتشر شد مبنی‌بر اینکه بر اساس ادعای یک کارشناس بهداشت محیط، سالهاست آب زهکشی شیراز برای کارخانه ذوب آهن کوار از طریق تانکر و سپس از طریق لوله ارسال می‌شود اتفاقی که آینده‌ای ناگوار را برای شیراز رقم خواهد زد.

آسیب به محیط زیست، کاهش ذخایر آبی، بهره‌برداری بیش از حد از سفره‌های آب زیرزمینی و در نتیجه فرونشست زمین، شورتر شدن دریاچه مهارلو و آسیب به کشاورزی از جمله دلایلی است که در پی این انتقال آب مطرح می‌شود و بحث اینکه مجوزی که برای این اقدام صادر شده است یا خیر؟!

چندسال پیش برای انجام عملیات قطار شهری، مسوولان ذیربط متوجه سطح بالای آب می‌شوند و عملیات در منطقه وزیرآباد منتفی می‌شود و از طرفی در همان زمان با توجه به تاکید به بحث تولید و راه‌اندازی کارخانه فولاد کوار، طی قراردادی بنا می‌شود برای راه‌اندازی این کارخانه که قرار بود آب مورد نیازش از محل سد کوار تامین شود و هنوز این اقدام میسر نشده بود، آب زهکش در مجاورت تصفیه‌خانه شماره یک شیراز به کارخانه ذوب آهن کوار اختصاص یابد.

این گزارش با بازخورد‌هایی از جمله اعلام موضع نماینده مردم کوار، سروستان و خرامه روبه‌رو بود مبنی‌بر اینکه این آب، پساب است و آب زهکشی نیست، این در حالی است که یک کارشناس بهداشت محیط با اطمینان از زهکش بودن این آب سخن می‌گوید، حتی یکی از اعضای شورای شهر شیراز نیز در گزارش یاد شده از زهکش بودن این آب یاد کرد و اتفاق ناگواری که در اثر برداشت این آب در آینده برای شیراز مبنی‌بر فرونشست زمین رخ خواهد داد.

این کارشناس بهداشت محیط با تاکید بر اینکه از این آب نمونه‌ای را جهت بررسی به آزمایشگاه داده است، در گفتگو با فارس اظهار داشت: در دهه هفتاد و سال‌های ترسالی سطح آب زیر سطحی در مناطق جنوبی و مرکزی شهر شیراز به قدری بالا بود که ساکنین این مناطق کف خانه‌ها را هم آسفالت می‌کردند و حدود یک متر از دیوار‌های خانه‌ها را هم سیمان، تا از نفوذ آب از زیر زمین به داخل منازل جلوگیری کنند، البته آن زمان هنوز خبری از عایق‌های رطوبتی جدید نبود.

فاتح اظهار داشت: خاطرم هست اموات را هم پس از کفن در کیسه‌های پلاستیکی گذاشته و دفن می‌کردند، لذا شرکت آب منطقه‌ای شروع به حفر کانال‌هایی شبیه قنات در این مناطق کرد تا با زهکشی آب زیر سطحی فروکش کند و انصافا طرح بسیار موفق بود و باعث پایین رفتن سطح آب زیر سطحی در این مناطق شد.

وی افزود:، اما در سال‌های بعد و شروع خشکسالی طولانی مدت و بالا رفتن تب احداث باغ در مناطق شمال و غرب شیراز و حفر چاه‌های متعدد و ایجاد شبکه شهری جمع‌آوری فاضلاب در بیشتر مناطق شهری سطح آب زیر سطحی به شدت افت کرد، به طوری که خبرگزاری تسنیم در ۲۶ مرداد ۱۳۹۴ خبر از افت ۱۰۰ متری در شمال شهر و افت ۳۰ متری در جنوب شهر شیراز داد.

این کارشناس بهداشت محیط ادامه داد: در تازه‌ترین اظهارات، عزت الله رئیسی خبر از فرونشست ۲۰ الی ۳۰ سانتی متری زمین در بعضی از مناطق شهر شیراز داده است (خبرگزاری مهر ۲۹ دی ماه سال ۱۴۰۰) و، اما اشکال کار کجاست؟

وی در پاسخ به این پرسش توضیح داد: قسمت بیشتری از این آب زهکش سر از بلوار اتحاد و تصفیه خانه شماره ۱ واقع در شرق شیراز در می‌آورد، سالهاست شرکت فولاد پاسارگاد کوار آب مورد نیاز خود را به وسیله تانکر از کانال آب کانال یاد شده تامین می‌کند.

فاتح افزود: مرکز بهداشت شهرستان شیراز و سازمان حفاظت محیط زیست شیراز اقداماتی جهت جلوگیری از انتقال آب به کوار انجام دادند، ولی متاسفانه به علت عدم هماهنگی ادارات ذیربط و بعضی مسائل که قابل ذکر نیست، نه تنها موفق نبودیم بلکه اکنون و در حال حاضر آب زهکش با لوله مستقیما به کارخانه ذوب آهن کوار پمپاژ می‌گردد!

آب انتقالی از شیراز به کوار آب پاک است نه پساب

این کارشناس بهداشت محیط تاکید کرد: قسمت تلخ ماجرا این است که در روز بهره‌برداری از پروژه انتقال آب زهکش، که با حضور نماینده کوار، خرامه و سروستان در مجلس شورای اسلامی و مدیرعامل سازمان آبفا کشور صورت گرفت اعلام شد که بزرگترین پروژه انتقال پساب صورت گرفته است! در صورتی که انتقال پساب نیست و متاسفانه آب پاک و یا همان آب زهکش شهر شیراز به ذوب آهن کوار منتقل می‌شود.

او با توضیح اینکه فاضلاب تصفیه شده را پساب می‌گویند، گفت: متاسفانه به راحتی راجع‌به این مساله دروغ گفته شد و رسانه‌ها هم بی خبر از همه جا، دروغ آقایان را منتشر کردند. حال جای سوال اینجاست؛ آیا آب زهکش شیراز و حتی پساب تصفیه‌خانه حق دشت تفتیده شیراز، دریاچه مهارلو و کشاورزان شرق شیراز است یا سهم کارخانه ذوب آهن پاسارگاد کوار؟!

او در ادامه با اشاره به اینکه دوستان می‌فرمایند ۵۰۰۰ نفر در کارخانه ذوب آهن کوار مشغول به کارند، عنوان کرد: آیا تعداد کشاورزان بیکار شده روستا‌های ترکان، قلعه نو، مهرگان، کوشکک، گردخون، اقبال آباد، شمس آباد، وزیراباد، ماه فیروزان، خلجوی، دست خضر و؛ و ۱۰۰۰ هکتار باغ زیتون برمشور بیشتر است یا تعداد کارکنان کارخانه ذوب آهن کوار؟ آیا خشکیدن دریاچه مهارلو و هجوم ریزگرد به شیراز و سروستان مهم‌تر است یا ذوب آهن کوار؟ آیا فرونشست دشت شیراز مهم‌تر است یا درآمد بخش خصوصی در ذوب آهن کوار؟!

فاتح ادامه داد: میزان آرسنیک موجود در نمک دریاچه مهارلو ۳۰ برابر حد مجاز است، (طبق تحقیقات دکتر رئیسی اردکانی) می‌دانید چرا؟ چون به جای هدایت آب زهکش شیراز و پساب تصفیه‌خانه‌ها به دریاچه مهالو، ورودی دریاچه نمک فقط فاضلاب خام است، میزان سرب گندم برداشت شده در حاشیه دریاچه نمک ۵ برابر حد مجاز است، زیرا سهم کشاورز از اینهمه آب متاسفانه فاضلاب خام است!

وی تاکید کرد: آقایان مسوول با کار‌هایی که ذکر آن رفت و علی رغم مکاتبات فراوان و تهیه و ارسال فیلم و گزارش، هیچگونه همکاری با مرکز بهداشت نداشته‌اند و ما را وارد جنگ و گریزی بی‌سرانجام با کشاورزان کرده‌اند، البته که بعضی از کشاورزان هم بی‌گناه نیستند و زمین‌هایی که جزیی از حریم دریاچه مهارلو بوده را تصرف کرده‌اند و ۱۰ هکتار خود را به ۵۰ و ۹۰ و۱۰۰ و ۱۵۰ هکتار افزایش داده‌اند که مرکز بهداشت بدون هیچ اغماضی پیگیر این قضیه و آبیاری با فاضلاب خام خواهد بود.

وی ادامه داد: می‌دانید با ادامه روال فعلی و سرریز شدن فاضلاب خام از شهرک صنعتی شیراز و فاضلاب رودخانه میانرود و رودخانه خشک و فاضلاب بلوار اتحاد در آینده‌ای نزدیک دریاچه نمک خود به منبع آلودگی و آلوده کننده تبدیل خواهد شد؟ آیا می‌دانید فلزات سنگین و ریز پلاستیک‌ها و ... در بیش از ۷۰۰ هکتار زمین تحت کشت با فاضلاب خام چه بر سر مصرف کنندگان خواهد آورد؟ آیا فکر فرونشست هولناک دشت َشیراز را کرده‌اید؟ چه بر سر مناطق شهری و مسکونی خواهد آمد؟

آقایان مسوول تا دیر نشده دست بجنبانید!

وی خطاب به مسوولان امر گفت: آقایان مسوول تا دیرتر نشده است کاری کنید و دستی بجنبانید و حداقل برای سلامتی خود و خانواده‌تان جلوی اینهمه تخلف را بگیرید!

فاتح ضمن ارائه مستندات قرارداد این کارخانه با شرکت اب‌منطقه‌ای فارس گفت: در این قرارداد ذکر شده است که پساب از محل تصفیه‌خانه شماره ۲ تامین شود در حالی که اکنون اب از کنار تصفیه خانه شماره یک و به صورت زهکش استفاده می‌شود، در حالی که محیط زیست هم هیچ مجوزی در این خصوص صادر نکرده است.

ادعای فرونشست دشت شیراز در پی برداشت اندکی آب زهکش طنزی بیش نیست

نماینده مردم شهرستان‌های کوار، سروستان و خرامه با بیان اینکه آب زهکش شیراز در حال حاضر ۶۰۰ لیتر بر ثانیه هدررفت دارد، گفت: این میزان هدررفت آب زهکش به سمت دریاچه حرکت می‌کند که اگر می‌توانند، آن را کنترل کرده و از آن استفاده بهتری کنند، اینکه بهانه کنیم و بگوییم دشت شیراز در حال فرونشست است، در حد طنز است به دلیل اینکه اگر ما سالانه دو میلیون و نیم متر مکعب آب از شبکه آب‌های سطحی که هیچ ربطی به آب‌های زیرزمینی شیراز ندارد را برداریم، دلیل فرونشست شیراز شود طنزی بیش نیست و کسی که این حرف را می‌زند یا مغرضانه سخن می‌گوید، یا کارشناس نیست و یا اطلاع ندارد؛ لذا بهتر است با کارشناسان حوزه آب استان بیشتر نشست و برخاست کند تا اطلاعاتش بالا رود.

عبدالعلی رحیمی مظفری در گفتگو با خبرگزاری فارس در شیراز در این باره اظهار داشت: بخش خصوصی یک کارخانه در استان فارس تاسیس کرده که در سطح ملی مطرح است و عایدی آن برای کل کشور بوده و از افتخارات استان فارس است.

وی افزود: آب منطقه‌ای فارس بحث تامین آب این کارخانه را تقبل کرده، وقتی مشکل آب آشامیدنی در استان پیش آمد، آب منطقه‌ای تصمیم گرفت از محل پساب این حقابه یا آب‌های زهکش را تا زمان راه‌اندازی پساب تامین کند و اب منطقه‌ای هم مطابق این تعهد ۱۰۰ لیتر بر ثانیه مطابق ۲ و نیم میلیون متر مکعب در سال اب را به این کارخانه اختصاص می‌دهد.

نماینده مردم کوهر، سروستان و خرامه در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: این تعهد تا سقف ۱۰ میلیون است، ولی با سیستم‌های پیشرفته‌ای که فولاد پاسارگاد ایجاد کرده مصرف آب محدود شده و صرفه‌جویی کرده و موضوع این نیست که بخواهیم از حق ان بگذریم، لذا اینکه آب زهکش یا پساب تخصیص یابد تصمیم کارشناسی آب منطقه‌ای فارس است، اما پساب فاضلاب ما در حال حاضر به طور کامل قابل استفاده نیست؛ چراکه میزان تصفیه‌ای که انجام می‌شود پاسخگوی این مصرف نیست.

وی افزود: طبق قراردادی که بین فولاد پاسارگاد با آبفا شیراز تنظیم شده، قرار است، این پساب که اکنون یک میلیون و ۲۰۰ هزار است به فولاد پاسارگاد فروخته شده و مابقی آن هم مصرف کننده ندارد لذا هرکس مدعی است که می‌تواند از پساب استفاده کند به کمک آبفا بیاید و از پساب استفاده کند و آبفا هم استقبال می‌کند.

او در ادامه، با بیان اینکه آب زهکش هم در حال حاضر ۶۰۰ لیتر بر ثانیه هدررفت دارد، گفت: این میزان هدررفت آب زهکش به سمت دریاچه حرکت می‌کند که اگر می‌توانند، آن را کنترل کرده و از آن استفاده بهتری کنند، اینکه بهانه کنیم و بگوییم دشت شیراز در حال فرونشست است، در حد طنز است به دلیل اینکه ما سالانه دو میلیون و نیم متر مکعب آب از شبکه آب‌های سطحی که هیچ ربطی به آب‌های زیرزمینی شیراز ندارد را برداریم دلیل فرونشست شیراز شود طنزی بیش نیست و کسی که این حرف را می‌زند یا مغرضانه سخن می‌گوید، یا کارشناس نیست و یا اطلاع ندارد؛ لذا بهتر است با کارشناسان حوزه آب استان بیشتر نشست و برخاست کند تا اطلاعاتش بالا رود.

رحیمی مظفری با اشاره به اینکه اگر ما همه چیز را حق شهرستان شیراز بدانیم، صحیح نیست، اظهار کرد: آن هم نکته‌ای است که ما در حوزه صنعت و زیرساخت‌ها به شدت با آسیب شهرستان‌های همجوار رو به رو هستیم و تاوان کلانشهر شیراز را می‌دهند.

وی تاکید کرد: دلیل نمی‌شود که ما سالیانه در حال حاضر ۶۰ میلیون و در افق یک سال اینده ۶۰ میلیون متر مکعب (جمعا ۱۲۰) آب را فقط برای شرب شیراز اختصاص دهیم، همچنین از سد درودزن که مقداری از آن حقابه خرامه می‌شود، بخشی مربوط به مرودشت و بخشی حق زرقان است و هیچ‌کس صدایش درنیاید و وقتی قسمتی از پساب بخواهد به شهرستان‌های دیگر برود، ناله واقربتا بلند شود!

او گفت: این صد در صد غیر قابل پذیرش است و بنده به عنوان یکی از نمایندگان شهرستان‌های اطراف شیراز به شدت از حقوق شهرستان‌های کوار، سروستان و خرامه دفاع خواهم کرد و ذره‌ای از این موضع کوتاه نخواهم آمد.

قرار نیست شهرستان‌های همجوار قربانی شیراز شوند

وی در ادامه اظهار کرد: اینکه تمام زیرساخت‌های شهرستان‌های شیراز از شهرستان‌های همجوار باشد، بهره‌وری از شهرستان‌های همجوار باشد، آسیب‌های شیراز برای شهرستان‌های همجوار باشد و وقتی پساب ان انتقال می‌یابد برخی واویلتا سر دهند قابل پذیرش نیست.

نماینده کوار، سروستان و خرامه تاکید کرد: قطعا ما حق شهرستان خرامه را هم از این پساب خواهیم گرفت و اب را انتقال خواهیم داد.

وی اضافه کرد: حق سروستان که جای خود است و اینجا سهم دارد و حق ان را خواهیم گرفت و این‌ها منافاتی با هم ندارد، هرکس هم مدعی است که می‌تواند، استفاده کند، الان ۱۲۰۰ متر مکعب بر ثانیه ظرفیت پساب داریم که از این مجموع ۲۰۰ هزار تا را فولاد پاسارگاد قرارداد بسته، اما ۱۰۰ هزار مترمکعب بر ثانیه به فولاد پاسارگاد می‌رسد و هرکس می‌خواهد از مابقی استفاده کند بسم الله، به کمک آبفا شیراز بیاید.

وی در بخش پایانی سخنانش اظهار کرد: به نظر من آن‌ها که داد می‌زنند، یا شرایط استان را درک نکرده اند یا شرایط صنعت یا ورودی‌ها و خروجی‌ها را درک نکرده اند.

رحیمی افزود: همین شیراز از عوارض پتروشیمی استفاده می‌کند در حالی که همه چیز پتروشیمی مربوط به مرودشت است، پالایشگاه شیراز از زرقان و مرودشت استفاده می‌کند، ولی عواید را دریافت می‌کند، شیراز حتی یک ریال از لحاظ مزایای اجتماعی نفت حق استفاده ندارد، در حالی که از کل این مزایا در همه نقاط فارس استفاده می‌کند.

او در ادامه گفت: درست است که شیراز در بحث استانی، مرکز است و باید بهترین باشد؛ اما اگر تنگ نظری برخی کارشناسان بخواهد جو روانی ایجاد کند، ما به عنوان نماینده مردم اول اینکه اهمیتی به این مواضع نمی‌دهیم و اگر قرار باشد این مواضع باعث تصمیمی شود، قاطعانه جلو این تصمیم خواهیم ایستاد.

خبرگزاری فارس اماده انتشار پاسخ دستگاه‌های مربوط و مسوول با این ماجراست و این جریان را در ادامه پرونده آبیاری زمین‌های کشاورزی با فاضلاب پیگیری خواهد کرد.

منبع: خبرگزاری فارس