فرونشست زمین در نوار جنوبی تهران/ تهران سالانه ۲۰ سانتی متر فرونشست دارد

به گزارش می‌متالز، علی جاویدانه رییس سازمان نقشه برداری کشور با اشاره به کاربرد‌های نقشه برداری در زندگی مردم گفت: امروزه در برنامه‌های کاربردی مردم از نقشه استفاده می‌کنند و در حوزه‌های کلان نیز در حوزه‌هایی مانند آمایش از اطلاعات مکانی استفاده می‌شود. براساس این اهمیت سازمان نقشه برداری از هفتاد سال پیش در زیر مجموعه سازمان برنامه تشکیل شد.

وی ادامه داد: در ۴۰ سال پس از انقلاب، حوزه نقشه برداری به سمت خودکفایی حرکت کرده است. امروز در سطح نرم افزار به خودکفایی رسیدیم و قابلیت استفاده از مدل سازی‌ها وجود دارد. سال ۱۴۰۱ برای سازمان ویژه بود چرا که برای اولین بار به عنوان سازمان برتر شناخته شد. سازمان طی سال‌های مختلف شاهد نگاه تخصصی در مدیریت خود نبوده است. یکی از نقش‌های ویژه سازمان در خصوص اطلاعات مکانی است. ما صرفا تولید نقشه نمی‌کنیم بلکه باید نقش حاکمیتی و تنظیم گری خود را نشان دهیم.

یکی از مهم‌ترین ابزار‌های شورای عالی نقشه برداری کشور است. از ابتدا که سازمان تشکیل شد، تشکیل شورا نیز برای هماهنگی در حوزه نقشه برداری ایجاد شد. دستگاه‌های مختلف برای انجام کار خود نیاز به اطلاعات مکانی دارد و این موضوع نیازمند هماهنگی است. متاسفانه در سال‌های اخیر این هماهنگی وجود نداشت و سبب آسیب و هدر رفت منابع شده بود. با توجه به این موضوع این شورا در پاییز امسال شکل گرفت. در جلسه پاییز مصوبات مختلفی به تصویب رسید. از جمله این موارد آسیب شناسی اطلاعات مکانی طرح حد نگار بود. در این جلسه ۹ مصوبه اخذ شد.

رییس سازمان نقشه‌برداری کشور گفت: یکی دیگر از ابزار‌هایی که در راستای نقش تنظیم‌گری سازمان وجود دارد، تدوین استاندارد‌ها و دستورالعمل فنی است. دو دستورالعمل که شامل نقشه‌برداری هوایی توسط پهپاد و دستورالعمل پایش سازه‌های حساس بود ابلاغ شد. سازمان از طریق سازمان استاندارد با نهاد بین‌المللی استاندارد همکاری دارد. برخی از دستورالعمل‌های تهیه شده دستورالعمل‌هایی است که شاید اولین بار است که به این شکل در دنیا در حال تدوین است که نمونه آن دستورالعمل مربوط به جذر و مد است.

وی افزود: سومین ابزار سازمان نقشه برداری نظارت و کنترل فنی است. براساس قانون احکام توسعه کشور، نظارت بر اطلاعات مکانی بر عهده سازمان نقشه‌برداری است. اولین قدم تدوین دستورالعمل‌ها است و در مرحله بعد نظارت است. بحث‌های نقشه‌برداری و آبنگاری از جمله حوزه‌هایی است که کار نظارت آن انجام می‌شود. در حال حاضر ۴۰۰ مورد قرارداد نظارتی وجود دارد.

سازمان در طی سال‌ها گرایش‌های مختلفی داشته است. در یک سال گذشته مکاتباتی با سازمان فضایی داشتیم تا بتوانیم از تصاویر ماهواره خیام استفاده کنیم. قرار شد تا تصاویر این ماهواره اخذ شود و امکان سنجی استفاده از آن‌ها را داشته باشیم. در حوزه نقشه برداری هوایی، کار نقشه برداری

از ۱۴۰۰ شهر کشور ۳۵۰ شهر فاقد نقشه هستند و تلاش شد با استفاده از ظرفیت پهپاد‌ها تهیه نقشه انجام شود. در حال قرارداد‌هایی منعقد شده و قرار است کار نقشه برداری ۱۶۰ شهر در حال انجام است. نقشه‌ها در طرح‌هایی مانند کاداستر کاربرد دارد. استان‌های آذربایجان شرقی و غربی از جمله استان‌های درگیر هستند و امیدوار هستیم تا پایان سال آینده شهری که بدون نقشه داشته باشد نداشته باشیم. پس از این مرحله به دنبال بروز رسانی نقشه‌های شهری خواهیم بود.

فرونشست ۲۰ سانتی متری تهران در هر سال

جاویدانه با بیان اینکه بحث فرونشست از جمله مواردی است که از سوی سازمان پیگیری می‌شود، گفت: اولین تحقیق آماری این موضوع مربوط به دهه هشتاد و پژوهش ترازیابی بود. اولین زنگ خطر‌ها از آن زمان به صدا درآمد. شبکه‌های مبنایی توسط سازمان توسعه داده شده بود و از آنالیز این مشاهدات بحث فرونشست در حال پیگیری است. نقشه جامع فرونشست همراه با میزان فرونشست

بیش از ۲۰ شهر در مناطق نزدیک به فرونشست هستند

نکته در ایران این است که حدود ۱۵ تا ۱۶ درصد فرونشست‌ها در ایران بیش از ۲۰ سانت در سال است و از این جهت شرایط نگران کننده است.

فرونشست در تهران خطرناک است و نزدیک به ۲۰ سانت در سال است، اما در ایران موارد دیگری وجود دارد که نرخ خطرناک‌تری دارند. مانند برخی مناطق کرمان که نرخ ۴۰ سانتی متر فرونشست در سال را دارند. فرونشست یک پدیده طبیعی است و مناطق جنوب غرب تهران درگیر آن هستند. از این جهت که علت آن برداشت آب زیر زمینی است معمولا این اتفاق در مناطق کشاورزی رخ می‌دهد، اما در حال حاضر شاهد نزدیک شدن مناطق فرونشست به مناطق شهری هستیم.

بعضاً مشاهده می‌شود که نرخ فرونشست کاهش پیدا کرده، اما الزام این موضوع مثبت نیست. با توجه به جایگاه تخصصی سازمان نقشه برداری تعیین پهنه‌ها و نرخ فرونشست بر عهده سازمان است که حاصل اطلاعات راداری و سایر اطلاعات مبنایی است. در نتیجه اطلاعات خارج از این چارچوب چندان قابل استناد نیست. برای مکان ساخت و ساز‌ها از جهت پهنه فرونشست قرار است تا از سازمان نقشه برداری استعلام شود. بر این اساس برخی موارد که برای ساخت و ساز در نظر گرفته شد توسط وزارت راه و شهرسازی حذف شد. همین مسئله نقش اطلاعات مکانی را نشان می‌دهد. فرض کنید که ۱۰ هزار واحد مسکونی در زمینی ساخته شود که در پهنه فرونشست قرار دارد. این مثال مشخصا مربوط به استان یزد است.

وی تاکید کرد: ایستگاه‌های دائم جی پی اس در کشور و پس از زلزله بم ایجاد شد. این کار برای تعیین موقعیت آنی دقیق انجام شد. شبکه دیگری نیز توسط سازمان املاک انجام شد. پس از پیگیری‌ها امسال اتصال دو سامانه با یکدیگر در یک توافق نامه خورد توجه قرار گرفت که به عنوان اتصال سامانه هدی و شمیم شناخته می‌شود. براساس تعامل بخشنامه‌ای برای شهرداری‌ها داشتیم تا در حوزه جانمایی سامانه‌ها کمک کنیم.

جزییات اقدامات انجام شده برای نقشه‌برداری دریایی/ درآمد نیم میلیون دلاری از فروش چارت‌های دریایی خلیج فارس

یکی از حوزه‌های نقشه برداری، نقشه برداری دریایی است. از جمله کاربرد آن در موارد ایمنی است. از دهه ۶۰ اقدامات این حوزه آغاز شد. قدیمی‌ترین شبکه جذر و مدی کشور، شبکه پایش سازمان نقشه برداری است که ۲۱ ایستگاه در سواحل شمالی و جنوبی وجود دارد. سه ایستگاه جدید ایجاد شد که دو مورد در نواحی مکران بوده است. در بندر ترکمن نیز با توجه به عقب روی دریای خرز ایستگاه جدیدی مستقر شد. اطلاعات مربوط به جذر و مد آنالیز می‌شود و امکان پیش‌بینی دارد.

رییس سازمان نقشه برداری تاکید کرد: سازمان نقشه برداری یک کشتی در اختیار دارد که از بهمن ماه مجدد به آب افتاده و به زودی عملیاتی می‌شود. دو شناور دیگر نیز به زودی عملیاتی خواهند شد. از ۲۰۱۵ به قبل نقشه‌های آبی خلیج فارس مربوط به کشور‌هایی نظیر انگلیس بود. با توجه به ظرفیت امروز تمام‌ای ان سی‌هایی که در خلیج فارس به فروش می‌رسد داخلی است. این مسئله از نظر اعمال حاکمیت و درآمد پایدار ارزی نیم میلیون دلاری دارای اهمیت است.

ایجاد پنجره واحد زمین و اطلس سرمایه گذاری با استفاده از اطلاعات مکانی تجمیع شده

وی با اشاره به اینکه سازمان‌های نقشه برداری در دنیا در حال حرکت به سمت تحلیل داده‌های مکانی هستند، گفت: با پیشرفت تکنولوژی بسیاری از چالش‌ها جمع آوری داده بر طرف شده و سازمان‌ها به سراغ تحلیل داده رفته‌اند. یکی از ابزار‌های اصلی از این حوزه شرایط اخذ داده است که زمان و هزینه زیادی دارد. اطلاعات در دستگاه‌های مختلف وجود دارد و در تلاش هستیم تا یک پنجره واحد ایجاد کنیم. پس از یک دهه می‌توان گفت که امسال این موضوع تا حد زیادی به نتیجه رسیده است. در گاه پرتال لازم ایجاد شده است. امروز شاهد هستیم که در استان زنجان پنجره واحد زمین و اطلس سرمایه‌گذاری شکل گرفته است. این پنجره واحد صدور مجوز‌های مربوط به زمین را تسریع خواهد کرد.

تعیین معیار همکاری دستگاه‌ها به عنوان یک شاخص عملکردی

جاویدانه اظهار کرد: در حوزه ساختار دیوان سالارانه کشور شاهد بودیم که رییس سازمان برنامه بودجه ابلاغ کرد تا همه نهاد‌های کشور همکاری لازم را به سازمان نقشه برداری داشته باشند. ضمن اینکه میزان مشارکت دستگاه‌ها به طور مستقیم در عملکرد دستگاه‌ها از سوی سازمان اداری و استخدامی لحاظ خواهد شد.

جایگزینی اطلس‌های الکترونیک در آینده نزدیک

وی در خصوص اطلس‌ها گفت: ۲۱ اطلس مختلف در کشور تهیه شده است. دو اطلس طی سال اخیر ایجاد شد که شامل اطلس ملی آب و تاریخ نگارش انگلیسی ایجاد شده است. نکته‌ای که در مورد اطلس‌ها وجود دارد این است که براساس روال عادی به صورت کاغذی تدوین می‌شدند. برای آنکه مشکل تاخیر در ارائه اطلاعات را حل کنیم بحث اطلس‌های الکترونیک را پیگیری کردیم و قرار است تا همه آن‌ها از طریق یک درگاه در اختیار کاربران قرار بگیرد.

ارائه اطلاعات به ۳۰ هزار کاربرد در حدود یکسال

رییس سازمان نقشه برداری با اشاره به اینکه داده‌های موجود در سازمان در دعاوی حقوقی نیز کاربرد دارد، گفت: برای این منظور ارائه اطلاعات به کاربران در دستور کار قرار گرفته است. این فرآیند غیر حضوری شده است و از ظرفیت دفاتر پیشخوان استفاده می‌کنیم. تلاش شده تا دسترسی به اطلاعات سازمان را برای عموم کاربران تسهیل کنیم. از ابتدای سال حدود ۳۰ هزار درخواست داشتیم که پاسخ داده شده است.

نیاز اصلی سازمان نقشه‌برداری برای نوسازی و توسعه شبکه ایستگاه‌های موقعیت آنی

وی تاکید کرد: در حوزه زلزله از پس از زلزله بم شاهد توسعه ایستگاه‌ها پایش بودیم. این ایستگاه‌ها کمک می‌کند تا حرکت گسل‌ها به صورت عدد و رقم مدل سازی شود. پایش حرکات پوسته زمین کمکی است که سازمان نقشه برداری می‌تواند در حوزه زلزله داشته باشد. در این زمینه با شهرداری تهران و سازمان مدیریت بحران همکاری داریم. گزارش‌های فریم ملی هر سال یا دو گزارش در سال ارائه می‌شود. حدود ۲۵ ایستگاه در تهران داریم و نوسازی این ایستگاه‌ها در دستور کار قرار دارد. سال گذشته توانستیم تا ۱۲ ایستگاه را در کل کشور بروزرسانی کنیم. این بروزرسانی یکی از نیاز‌های اصلی ما است.

اقداماتی جهت جلوگیری از فرونشست در حال انجام است

پایش حفر چاه‌ها مربوط به سازمان نقشه‌برداری نیست. اما براساس برآورد‌های انجام شده همبستگی مستقیم بین چاه‌های آب و فرونشست وجود دارد. در حال حاضر نوار جنوبی تهران تحت تاثیر فرونشست قرار گرفته و پهنه فرونشست به مناطق شهری نفوذ کرده است. به واسطه اعلام خطر‌هایی که انجام شده اقداماتی در حال انجام است و ممکن است در کاهش نرخ فرونشست داشته باشد. البته پایش آن نیاز به یک بازه ده ساله دارد.

منبع: خبرگزاری تسنیم