به گزارش میمتالز، آغاز کنندگان تحریمها و بسیاری از تحلیل گران مطمئن بودند که محدودیتهای اعمال شده در طول سال ۲۰۲۲ علیه روسیه و شرکتهای روسی به نتایج سریعی منجر میشود که نشان دهنده بی سود بودن جنگ فدراسیون روسیه علیه اوکراین است. با این حال باید توجه داشت که خسارت وارد شده به صنعت فولاد روسیه یک مرتبه کمتر از حد انتظار بود.
فعالان بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند در سال ۲۰۲۲، میزان تولید محصولات فولادی در فدراسیون روسیه ۷.۲ درصد و میزان مصرف فولاد حدود ۵ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته است.
بررسیها نشان میدهد اعمال تحریمها علیه بخش فولاد روسیه شامل چند مرحله بوده است. اتحادیه اروپا به عنوان بخشی از بسته چهارم تحریم ها، واردات برخی محصولات فولادی از جمله لولهها و محصولات نورد شده از روسیه را از اول آوریل ۲۰۲۲ ممنوع کرده است. بررسیها نشان میدهد ممنوعیت تحویل محصولات فولادی از روسیه به اتحادیه اروپا محصولات فولادی روسیه به ارزش ۳.۳ میلیارد یورو را تحت تأثیر قرار داد.
در این میان معامله گران در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند اتحادیه اروپا از طریق بسته هشتم تحریمها علیه فدراسیون روسیه، محدودیتهایی را که قبلاً برای واردات محصولات فولادی اعمال شده بود، گسترش داد. بررسیها نشان میدهد که ضرر روسیه از معرفی بسته هشتم تحریمها ۷ میلیارد یورو باشد. باید توجه داشت که اتحادیه اروپا نه تنها واردات محصولات فولادی روسیه، بلکه واردات محصولات فولادی از کشورهای ثالث را که از فولاد روسیه ساخته شده باشند، ممنوع کرد.
به نقل از برخی تاجران، با توجه به بسته هشتم تحریمها و محدودیتهای قبلی، واردات کالاهای گروه ۷۲ «فلزات آهنی» و گروه ۷۳ «محصولات ساخته شده از فلزات آهنی» از روسیه به اتحادیه اروپا ممنوع شد. بررسیها نشان میدهد گروه ۷۲ شامل فولاد کربنی، محصولات نیمه تمام ساخته شده از فولاد کربنی، انواع فولادهای مقاوم در برابر خوردگی و … به جز آهن خام ۷۲۰۱ و فروآلیاژ ۷۲۰۲ است.
همچنین تحلیل گران بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) گزارش دادند بسته هشتم تحریمها به استثنای برخی از محصولات نیمه تمام فولادی از جمله بیلت و اسلب فولادی مربعی که برای آنها مهلت جداگانه در نظر گرفته شده است، از ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۳ به طور کامل اجرایی میشود.
بررسیها نشان میدهد واردات بیلت فولادی مربعی با کد نامگذاری ۱۱، ۷۲۰۷ از تاریخ ۱ آوریل ۲۰۲۴ و واردات اسلب فولادی با کد نامگذاری ۱۰، ۱۲، ۷۲۰۷ از تاریخ ۱ اکتبر ۲۰۲۴ از روسیه به اتحادیه اروپا ممنوع میباشد.
به نقل از چندین منبع خبری، در عین حال، سهمیههایی برای واردات بیلت فولادی و اسلب فولادی مربعی از فدراسیون روسیه در نظر گرفته شده است. بررسیها نشان میدهد سهمیههای مربوط به اسلب فولادی مربعی کاهش تدریجی واردات از روسیه را فراهم میکند. در دوره اول سهمیه، میزان واردات اسلب فولادی مربعی از روسیه به اتحادیه اروپا حدود ۱۰.۱ درصد، در دوره دوم حدود ۳۷.۱ درصد و در دوره سوم حدود ۶۴.۱ درصد در مقایسه با میانگین واردات ماهانه در سال ۲۰۲۲ کاهش خواهد یافت.
همچنین تحلیل گران بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) گزارش دادند واردات مجاز ماهانه اسلب فولادی از روسیه به اتحادیه اروپا تنها ۲۰ درصد کمتر از میانگین واردات ماهانه واقعی در سال ۲۰۲۲ خواهد بود.
Andriy Glushchenko تحلیل گر مرکز GMK اظهار کرد: امتناع تولید کنندگان اروپایی از واردات محصولاتی که محصولات نیمه تمام فولاد کربنی نیستند، مشکل بزرگی نخواهد بود. اما در اتحادیه اروپا کارخانههای نورد (از جمله شرکتهای روسی) وجود دارد که بر روی محصولات نیمه تمام وارداتی کار میکنند. بنابراین، نورد کاران اروپایی در درجه اول مخالف ممنوعیت واردات اسلب فولادی از روسیه هستند.
Andriy Glushchenko در ادامه تصریح کرد: تحریمهای اعمال شده توسط کمیسیون اروپا مشکلات قابل توجهی برای صنعت فولاد اروپا ایجاد نمیکند. باید توجه داشت که تحویل محصولات نیمه تمام مهم از روسیه تا دو سال دیگر ادامه خواهد داشت. برای سایر محصولات، به ویژه از آنجایی که حجم واردات از روسیه در حال کاهش است، فرصتی برای یافتن تامین کنندگان جایگزین وجود دارد.
به نقل از برخی تاجران، علیرغم اینکه تحریمها گسترده است و عرضه از سوی فدراسیون روسیه به اتحادیه اروپا در حال کاهش میباشد، صادرات سنگ آهن، آهن خام، اسلب فولادی و بیلت فولادی مربعی به اتحادیه اروپا ادامه دارد.
فعالان بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند در ابتدا، تحریمهای آمریکا مجبور به حذف تدریجی فولاد روسیه نشده بود. باید توجه داشت که این کشور عوارض وارداتی ۳۵ درصدی را برای تعدادی از محصولات آهن خام و فولاد با محدوده نسبتاً محدود وضع کرد که شامل اسلب فولادی نیز بود.
با این حال بررسیها نشان میدهد در ۲۴ فوریه ۲۰۲۳، ایالات متحده از اعمال وظایف حفاظتی بر آلومینیوم و تعدادی دیگر از فلزات از روسیه خبر داد. به نقل از برخیز منابع خبری عوارض واردات بر اکثر فلزات و محصولات فولادی به ۷۰ درصد افزایش یافته است.
بر اساس برآوردهای ایالات متحده، عوارض واردات محصولات فولادی به امریکا باید حدود ۲.۸ میلیارد دلار برای روسیه هزینه داشته باشد. با این حال بررسیها نشان میدهد برای فلزات آهنی روسیه، عوارض ایالات متحده به دلیل حجم کم محصولات تحویل داده شده مهم نمیباشد. اما یکی از استثناءها برای این مورد آهن خام میباشد که فدراسیون روسیه در سال ۲۰۲۱، بیش از ۲ میلیون تن آهن خام به ایالات متحده صادر کرد. اما در سال ۲۰۲۲ این رقم به ۶۳۷.۹ هزار تن کاهش یافت و تحویل آهن خام منحصراً از ژانویه تا می ۲۰۲۲ انجام شد.
همچنین تحلیل گران بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) گزارش دادند تحریمهای انگلستان بر محدودیتهای تجاری متمرکز شده است. بررسیها نشان میدهد در مارس ۲۰۲۲، این کشور عوارض اضافی ۳۵ درصدی بر واردات کالاهای تولید شده در روسیه و بلاروس، از جمله آهن و فولاد خام و محصولات ساخته شده از آنها و سنگ آهن را وضع کرد.
به نقل از برخی تاجران، علاوه بر تحریمهای فوق، محدودیتهایی نیز برای شرکتهای آهن و فولاد روسیه و مالکان آنها اعمال شده است. به ویژه در آوریل ۲۰۲۳، ایالات متحده تحریمهایی را علیه داراییهای Metalloinvest روسیه، Lebedinsky and Mikhailovsky Minings، OEMK و Metalloinvest Trading سوئیس اعمال کرد. مسدود شدن این داراییها میتواند بر تجارت جهانی بیلت فولادی و آهن گرم کلوخه شده تأثیر بگذارد.
فعالان بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند تحریمهای اعمال شده تاثیر قابل توجهی بر صنعت فولاد روسیه داشته است. طبق گزارش انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد در فدراسیون روسیه در سال ۲۰۲۲ با ۷.۲ درصد کاهش همراه بوده و به ۷۱.۵ میلیون تن رسیده است. اما باید توجه داشت که کاهش تولید و صادرات محصولات فولادی از روسیه انتظارات کشورهای تحریم کننده را برآورده نکرد.
فعالان بازار در نیمه اول سال ۲۰۲۲ کاهش حدود ۱۵ درصدی تولید محصولات فولادی در روسیه را پیش بینی کردند. انجمن جهانی فولاد انتظار داشت در آوریل ۲۰۲۲ مصرف محصولات فولادی در روسیه ۲۰ درصد کاهش یابد، اما در اکتبر پیش بینی خود را به ۶ درصد کاهش داد. در حقیقت، در سال ۲۰۲۲، تقاضا برای فولاد در فدراسیون روسیه با ۵ درصد کاهش به ۴۱.۷ میلیون تن رسیده بود.
به همین ترتیب تحلیل گران بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) گزارش دادند تحریمهای اعمال شده باعث کاهش صادرات سنگ آهن نیز شد. بر اساس اطلاعات انجمن فلزات و معدن، علی رغم عدم تحریمها کل صادرات کنسانتره سنگ آهن و پلت از روسیه در سال ۲۰۲۲ با ۳۹ درصد کاهش به ۱۳.۶ میلیون تن رسیده است.
در عین حال برخی منابع خبری اعلام کردند حجم صادرات سنگ آهن از فدراسیون روسیه به کشورهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ به ۲.۹ میلیون تن رسید که در مقایسه با سال ۲۰۲۱ حدود ۴ برابر کاهش یافته است. بررسیها نشان میدهد میزان صادرات پلت از روسیه به چین در سال ۲۰۲۲ سه برابر افزایش یافت و به ۱.۵ میلیون تن رسید. همچنین باید توجه داشت که صادرات کنسانتره سنگ آهن به چین نیز در سال ۲۰۲۲ با ۲.۵ درصد کاهش به ۷.۸ میلیون تن رسید.
در این میان معامله گران در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند عوامل زیر بر سودآوری صادرات فولاد و سنگ آهن از روسیه تأثیر منفی داشته است: باید توجه داشت که تقویت روبل اولین عامل مخرب در زمینه سودآوری صادرات فولاد و سنگ آهن از روسیه بوده است. بر اساس برآوردهای مختلف، برای سودآوری صادرات محصولات فولادی از فدراسیون روسیه به چین، باید ارزش روبل را به ۸۵ روبل در هر دلار کاهش داد.
عامل مخرب دوم افزایش هزینه لجستیک، حجم کاری بنادر BAM، ترانس سیبری و خاور دور میباشد؛ و به ویژه بررسیها نشان میدهد که هزینههای حمل و نقل Severstal به دلیل توقف صادرات به اروپا و تغییر جهت به بازارهای جدید به ۲۰ تا ۴۰ درصد هزینه تولید رسیده است.
عامل مخرب سوم قیمتهای دامپینگ برای محمولههای محصولات فولادی صادراتی است. بررسیها نشان میدهد از بهار ۲۰۲۳، تولید کنندگان مستقر در روسیه تخفیفهایی بین ۱۵ تا ۴۰ درصد برای محصولات فولادی ارائه کرده اند.
در نتیجه به گزارش چندین منبع خبری، مجموع این عوامل منجر به صادرات زیان ده فولاد و سنگ آهن در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ برای تقریباً تمام تولیدکنندگان مستقر در روسیه شد. به گفته تحلیلگران BCS Global Markets، تنها کارخانه فولادی NLMK به دلیل عرضه محصولات فولادی نیمه تمام به بازار اروپا، سودآوری صادراتی مثبت را نشان داد.
به گفته وزارت صنعت و تجارت روسیه، تحریمها بر صادرات ۳.۹ میلیون تن محصول فولادی نهایی، ۷۰۰ هزار تن محصول فولادی نیمه تمام و ۲۰۰ هزار تن لوله تأثیر گذاشته است.
شکل زیر روند منفی تولید فولاد در فدراسیون روسیه را در سال ۲۰۲۳ نشان میدهد.
همچنین معامل گران بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) گزارش دادند به طور بالقوه، انطباق سیستم لجستیک و تضعیف روبل میتواند از صادرات محصولات آهن و فولاد روسیه حمایت کند. با این حال، کاهش درآمدهای ساخت و ساز مسکن و بودجه تأثیر منفی بر تقاضای داخلی خواهد داشت.
به گفته تحلیلگران BCS Global Markets، سودآوری عرضه محصولات فولادی به بازار داخلی فدراسیون روسیه بیش از ۳۰ درصد میباشد، بنابراین بسیاری از تولید کنندگان فولاد روسیه به بازار داخلی تغییر جهت داده اند. باید توجه داشت که از ژوئیه ۲۰۲۲ وضعیت در صنایع ساختمانی، خودروسازی و گاز روسیه تثبیت شده است.
فعالان بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند در آوریل ۲۰۲۳، مقامات روسیه تصمیم گرفتند با وجود شکایت از افزایش قیمت، قیمت فولاد داخلی را محدود نکرده و سودآوری فولادسازان را تنظیم نکنند. اکنون، بر اساس برآوردهای وزارت صنعت و تجارت فدراسیون روسیه، بارگیری شرکتهای فولادی ۹۰ تا ۹۵درصد میباشد.
به نقل از برخی تاجران، در مورد کارخانههای نورد روسی مستقر در اروپا، وضعیت عجیبی ایجاد شده است. از یک طرف، Severstal مجبور شد بازار اروپا را ترک کند و کمیسیون اروپا معاملهای را برای خرید Marcegaglia ایتالیایی که یکی از شرکتهای تابعه Severstal، SIA Severstal Distribution است، تصویب کرد. از سوی دیگر کارخانه NLMK، ادعا میکند که دو کارخانه نورد لیبرتی استیل را در بلژیک به دست آورده و در حال تقویت حضور خود در اتحادیه اروپا است.
معامله گران بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) گزارش دادند میتوان نتیجه گرفت که تأثیر تحریمها بر مجتمع آهن و فولاد روسیه به تأثیر منفی بر سودآوری صادرات به دلیل تخفیف، افزایش هزینه لجستیک و تغییر جهت به بازارهای با حاشیه سود کمتر محدود شد.
به نقل از برخی منابع خبری، تاثیر تحریمها بر بازار داخلی و مصرف فولاد همچنان اندک میباشد. انجمن جهانی فولاد انتظار دارد تقاضای فولاد در روسیه در سال ۲۰۲۳ با ۵ درصد کاهش همراه شود و به ۳۹.۶ میلیون تن برسد. باید توجه داشت که پیش بینی انجمن جهانی فولاد برای تقاضای فولاد در اکتبر ۲۰۲۳ شامل کاهش ۱۰ درصدی و رسیدن به ۳۷.۲ میلیون تن میباشد. بررسیها نشان میدهد برآوردها برای سال ۲۰۲۴ نیز منفی است و با کاهش ۷ درصدی مصرف فولاد و رسیدن به ۳۶.۹ میلیون تن همراه خواهد بود.
فعالان بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند در جامعه جهانی فرصتهای زیادی برای کاهش اثر تحریمها وجود دارد و فدراسیون روسیه و شرکای تجاری آن توانسته اند آنها را اجرا کنند. بررسیها نشان میدهد روسیه سالانه حدود ۷۰ میلیون تن فولاد تولید میکند و بازار داخلی حدود ۴۰ میلیون تن فولاد مصرف میکند. در نتیجه روسیه نیاز به صادرات ۳۰ میلیون تن فولاد در سال در شرایط تحریم دارد.
به نقل از چندین منبع خبری، پس از بسته شدن بازارهای پریمیوم اتحادیه اروپا، بریتانیا و ایالات متحده به روی واردات فولاد روسیه، روسیه صادرات فعال خود را به چین، کشورهای آسیای شرقی، هند، ترکیه و کشورهای منا آغاز کرد. باید توجه داشت که این کشورها هیچ تحریمی اعمال نکرده اند و کاملاً برای واردات از روسیه باز هستند. علاوه بر این، اتحادیه اروپا به واردات محصولات نیمه تمام روسیه، آهن خام، بیلت فولادی مربعی و سنگ آهن ادامه میدهد.
همچنین تحلیل گران بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) گزارش دادند اگرچه ایالات متحده در پایان ماه مارس سال گذشته تحریمهای ثانویهای را به دلیل کمک به روسیه برای دور زدن تحریمهای اعمال شده علیه خود اعمال کرد، اما این امر مانع از جریان صادرات شرکتهای روسی نشد.
به نقل از برخی تاجران، از آوریل سال ۲۰۲۲ تامین کنندگان روسی از صادرات محصولات از طریق تخفیفهای ۱۵ تا ۴۰ درصدی قیمتهای جهانی حمایت کرده اند. از یک سو، چین و ترکیه از موقعیت بازار برای به دست آوردن مزیت قیمتی اضافی در میان قیمتهای بالای مواد خام و حاملهای انرژی استفاده کردند.
در این میان معامله گران در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند در بهار سال گذشته، خرید محصولات نیمه تمام روسی و آهن خام به جای قراضه فولادی، برای شرکتهای ترکیهای سودآورتر بود. بررسیها نشان میدهد در مجموع ترکیه واردات محصولات فولادی نیمه تمام روسیه را در سال قبل ۸ برابر افزایش داده است. بر اساس گزارش TUIK، ترکیه در سال گذشته ۳.۴ میلیون تن محصولات فولادی نیمه تمام از روسیه وارد کرده است که حدود ۲ میلیون تن از حجم کل محموله وارد شده را اسلب فولادی تشکیل میدهد.
از سوی دیگر بررسیها نشان میدهد چین و ترکیه همچنان از بازارهای خود محافظت میکنند و دسترسی فولاد روسیه به آنها را محدود میکنند. باید توجه داشت که محصولات ارزان قیمت فولاد روسیه بر عملکرد فولادسازان کشورهای واردکننده تاثیر منفی داشته است. بنابراین، در ارتباط با عرضه محصولات فولادی از آسیای جنوب شرقی، واردات فولاد از فدراسیون روسیه تأثیر منفی بر سطح قیمت در بازار چین داشت.
برخی از تاجران گزارش دادند امروزه عمدهترین ذینفعان تحریمها شامل کشورهای چین، ترکیه، برزیل و هند هستند. کشور چین پس از وقفهای طولانی، شروع به عرضه اسلب فولادی به اروپا کرده و همچنین ترکیه، برزیل و هند جایگزین عرضههای روسیه و اوکراین به اتحادیه اروپا و آمریکا شدند. علاوه بر این، ترکیه و هند نیز از این واقعیت سود بردند که اتحادیه اروپا سهمیه صادرات روسیه را برای عرضه محصولات نورد خود توزیع کرد. محصولات فولادی تولید شده اوکراینی در اتحادیه اروپا با محصولات آسیایی، به ویژه محصولات وارد شده از هند، کره و ژاپن جایگزین شدند.
فعالان بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند اروپا تقریباً به مرز فیزیکی امکان اعمال تحریمهای جدید رسیده است و محدودیتهای بعدی تنها میتواند مسئولیت دور زدن تحریمهای اعمال شده قبلی را روشن کرده یا افزایش دهد.
به نقل از چندین منبع خبری، اتحادیه تولیدکنندگان فولاد اروپا EUROFER از تشدید تحریمها علیه صادرات محصولات فولادی و سنگ آهن روسیه به اتحادیه اروپا حمایت میکند.
همچنین تحلیل گران بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) گزارش دادند محدودیتهای موجود، حفرهای را شامل میشود که به بسیاری از تولیدکنندگان روسی برای عرضه محصولات نیمه تمام به اتحادیه اروپا اجازه دو سال تاخیر را میدهد. باید توجه داشت واردکنندگان اروپایی که محصولات فولادی نیمه تمام روسیه را با قیمتهای پایینتر خریداری میکنند، نسبت به سایر تولیدکنندگان اتحادیه اروپا که داوطلبانه محصولات فدراسیون روسیه را رها کرده اند، برتری دارند.
به نقل از برخی تاجران، بزرگترین واردکنندگان محصولات فولادی نیمه تمام روسیه به طور سنتی شرکتهای بلژیکی و ایتالیایی هستند. به ویژه باید توجه داشت که یک شرکت تابعه از یک تولید کننده فولاد روسی در بلژیک وجود دارد.
Yuri Ryzhenkov مدیر عامل Metinvest گفت: کارخانههای Metinvest در ایتالیا و بریتانیا در موقعیت نامناسبی قرار دارند و این یک وضعیت ناخوشایند به شمار میرود. باید توجه داشت که روسیه به صورت ناعادلانه سهم بازار را از تولیدکنندگان محتاطتر مانند متین وست و دیگر تولیدکنندگان اروپایی میگیرد که به دلیل عدم تمایل آنها به حمایت از اقتصاد روسیه از خرید از روسها خودداری میکنند. من امیدوارم این روزنه در دو بسته تحریمی بعدی بسته شود.
در این میان معامله گران در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) اعلام کردند مقامات اوکراین معتقدند که تمام محصولات فولادی روسیه باید مشمول تحریم شوند.
Julia Sviridenko معاون اول وزیر اقتصاد اظهار کرد: اوکراین علاقهمند به جایگزینی سنگ آهن و محصولات فولادی روسیه در بازار اروپا است. در نتیجه این امر برای توسعه پایدار مجتمع فولاد اروپایی مهم میباشد.
همچنین تحلیل گران بازار در روز دوشنبه (۲۴ آوریل) گزارش دادند اکنون ایجاد شرایطی مهم میباشد که در آن محصولات مجتمع آهن و فولاد اوکراین به تدریج جایگزین محصولات مشابه روسیه در بازار اروپا شود.
Stanislav Zinchenko مدیر عامل مرکز GMK گفت: اوکراین با جایگزینی تامین کنندگان روسی در بازار اتحادیه اروپا میتواند صادرات محصولات آهن و فولاد را به مبلغ ۷۴ میلیون دلار در ماه افزایش دهد. در نتیجه این امر با در نظر گرفتن حجم سنگ آهن و آهن خام عرضه شده توسط شرکتهای روسی به بازار اتحادیه اروپا در سال گذشته و ظرفیتهای تولید باقی مانده در قلمرو تحت کنترل اوکراین محقق میشود.
در آخر به نقل از برخی منابع خبری، حداکثر پتانسیل ممکن برای افزایش صادرات سنگ آهن و آهن خام ۲۳۰ میلیون دلار در ماه است. این به شرطی است که شرکتهای فولادی باقی مانده در قلمرو تحت کنترل اوکراین بتوانند تولید را به سطح قبل از جنگ برسانند.
منبع: آرتان پرس