کمترین آسیب بازار سرمایه نصیب سهامداران مس شد/ ۹۰ درصد معادن مس دست دولتی‌ها

به گزارش می‌متالز، باتوجه به این که طی چهار سال گذشته شرایط بازار سرمایه چندان مساعد نبود و سهامداران بسیاری در این بازار متوجه ضرر و زیان‌های هنگفتی شدند، اما سهام شرکت‌های مسی به خصوص فمیلی، یکی از برترین سهام‌های بورسی است که کمترین آسیب را به سهامدارانش رسانده است. زیرا هم سود خوبی به سهامدارانش داده وهم ضرر کمتری متوجه اش شده است.

البته طی چهار سال اخیر از یک سو قیمت دلار بسیار بالا رفت و هم ال ام‌ای با افزایش قیمت روبه رو شد. درصورتی که بورس ایران در حوزه مس رشد چندانی نداشت. البته این مساله به خاطر نابه سامان بودن شرایط بورس ایران است وگرنه صنعت مس از شرایط نسبتا مساعدی برخوردار بوده است.

ایران یکی از بهترین تولید کنندگان مس محتوی جهان است و بسیاری از کشور‌های جهان خواستار مس ایران هستند. گرچه تحریم‌های اقتصادی ایران موجب شده است که بسیاری از کشور‌ها نتواند به طور مستقیم محصولات مس ایران را خریداری کنند.

اما آنچه که درخصوص مس ایران وجود دارد این است که صنعت مس ایران ۹۰ درصد در دست بخش دولتی و تنها ده درصد در اختیار بخش خصوصی است. درواقع بزرگترین معادن مس را بخش دولتی اداره می‌کند و تنها معادن کوچک و متوسط نصیب بخش خصوصی می‌شود.

باتوجه به این که همیشه هزینه‌های بخش دولتی بیش از هزینه‌های بخش خصوصی است. این که بیشترین معادن مس دست دولتی هاست نمی‌تواند یک مزیت به حساب آید. زیرا بخشی از درآمد‌های حاصل از فروش مس صرف هزینه‌های دولتی می‌شود، درحالی که هزینه‌ها باید صرف مردم وآبادانی کشور شود. البته این بدان معنا نیست که می‌توان معادن مس را در اختیار هرکسی قرار دارد، زیرا این کار نیازمند تخصص و تجربه است، اما قطعا بخش خصوصی می‌تواند با هزینه‌های کمتری بنگاه اقتصادی خودش را اداره کند و این به نفع اقتصاد کشور است.

احمد مشکانی، استاد دانشگاه در خصوص وضعیت مس ایران بیان کرد: بخش اعظم مس ایران در اختیار بخش دولتی قرار دارد؛ یعنی بیشترین میزان تولید فلز محتوای مس ایران را بخش دولتی انجام می‌دهد.

وی افزود: شرکت ملی مس ایران، به خاطر عرضه‌هایی که در بورس دارد، اسمش خصوصی است، ولی کارهایش را کاملا تحت شرایط دولتی انجام می‌دهد و نظارت هایش هم به صورت دولتی انجام می‌گیرد.

او خاطر نشان کرد: شرکت ملی مس ۹۰ درصد تولید محتوای فلز مس را در ایران برعهده دارد؛ بنابراین تنها ۱۰ درصد از مس ایران دست بخش خصوصی قرار دارد که فقط درمورد همین بخش اطلاعاتی در دست داریم.

به گفته وی؛ آمار و ارقام اطلاعات ۹۰ درصد مس در اختیار شرکت ملی مس قرار دارد؛ گرچه اطلاعات را در سایت کدال قرار می‌دهند، اما مهم تصمیم گیری هایش است که توسط بخش دولتی انجام می‌گیرد.

مشکانی تاکید کرد: بنابراین بزرگترین شرکت‌های مس ایران هم دست دولت قرار دارد، یعنی هم بخش تولید دست شرکت ملی مس قرار دارد و مهم معادن بزرگ در اختیار این شرکت است. درنتیجه به ندرت معدن بزرگی در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گیرد.

به گفته وی؛ اکثر معادنی که دست بخش خصوصی قرار دارند، یا معادن کوچک هستند یا معادن متوسط که به اجاره بخش خصوصی درآمده اند. درواقع دولت معادن بزرگ را دست خودش نگه داشته است.

متخصص حوزه مس اظهار داشت: قانون گذاری و رفتار سنجی بخش دولتی و خصوصی با یکدیگر فرق دارد، زیرا معادن بزرگ دست دولتی‌ها و معادن کوچک دست خصوصی هاست، بنابراین نوع استخراج در این معادن کاملا متفاوت است. همچنین نوع تولید و سایر مسائلی که در این معادن وجود دارد با یکدیگر فرق می‌کند.

وی تصریح کرد: بنابراین کار‌ها و تصمیماتی که برای این دو نوع معدن انجام می‌گیرد کاملا متفاوت است و نمی‌توان برای هر نوع معدنی تصمیم واحدی گرفت.

وی در پاسخ به این سوال، باتوجه به این که بخش اعظم مس ایران در دست دولتی هاست، آیا این یک مزیت محسوب می‌شود یا ایراد به حساب می‌آید بیان کرد: اگر بازار آزاد بود و قیمت گذاری‌ها دستوری نبود، قطعا مشکلی وجود نداشت، ولی به خاطر این که قیمت گذاری‌ها دستوری است و یکسری پارامتر‌های غیر دستوری هم در این رابطه وجود دارد مشکلاتی ایجاد می‌کند. به خصوص این که یک گروهی هم از آن‌ها منتفع می‌شوند، دولتی بودن این بخش چندان خوب نیست و نمی‌تواند مزیت محسوب شود.

مشکانی ادامه داد: هزینه‌هایی که بخش دولتی صرف می‌کند، همیشه بیشتر از بخش خصوصی است. در واقع اگر بخواهیم یک بنگاه دولتی را با یک بنگاه خصوصی با همان ابعاد درنظر بگیریم، قطعا هزینه‌های بخش دولتی بیشتر می‌شود.

او گفت: موافق این نیستم که معادن دست هرکسی بیافتد. مثلا بومی‌های منطقه بخواهند معادن را در دست بگیرند، زیرا این کار نیازمند تخصص، تجربه، علم اقتصاد و علم معدن است؛ بنابراین بهتر است، معادن دست افراد تخصصی قرار بگیرد، اما این که بخش اعظم معادن دست دولتی‌ها باشد با این مساله موافق نیستم.

استاد دانشگاه تاکید کرد: اگر دولت بخواهد قدرت خودش را حفظ کند، بخشی از این اموال را به تاراج می‌برد. منظور این است که بخشی از این دارایی‌ها صرف هزینه‌های دولتی می‌شود، درصورتی که باید برای کشور هزینه شود. وی افزود: خود معادن جزو انفال هستند، یعنی هیچ کس صاحب معادن نیست. فقط پروانه‌های بهره برداری را در اختیار دارند و می‌توانند معادن را اجاره کنند.

مشکانی افزود: اگر شرکت مس سودآوری خوبی داشته باشد و به درستی هدایت شود، می‌تواند برای خودش نماینده تعیین کند.

وی در خصوص جایگاه جهانی مس ایران خاطر نشان کرد: کاتد مس ایران از نظر کیفیت یکی از بهترین کیفیت‌ها را در سطح جهان داراست. با توجه به این که ایران در تحریم است، اما بازار‌های جهانی به شدت خواستار مس ایران هستند و به راحتی به فروش می‌رسد.

او تصریح کرد: البته با توجه به این که تحریم هستیم، ولی ایران همچنان مس خود را به فروش می‌رساند. در سال حدود ۳۶۰ هزار تن فلز محتوا و کاتد و آند تولید می‌شود که از این میزان حدود ۲۲۰ هزار تن آن در داخل کشور مصرف شده و باقیمانده محصولات مس به خارج از ایران صادر می‌شود.

او تاکید کرد: درواقع یکسری سهمیه‌ها برای داخل ایران وجود دارد و مازاد مصرف داخلی به مشتریان خارجی فروخته شده و صادر می‌شود.

مشکانی عنوان کرد: قانون بورس به این شکل است که شرکت‌ها می‌توانند محصولات خود را دوبار وارد بازار سرمایه کنند، ولی اگر در بورس خریداری نشد وارد لینگ صادراتی بورس می‌شود.

وی گفت: مس ایران اصلا روی دست نمی‌ماند. هرچقدر مس در ایران تولید شود به قیمت بالایی در بازار‌های جهانی به فروش می‌رسد. گرچه تحریم‌ها موجب شده برخی کشور‌ها نتوانند مراوده اقتصادی مستقیمی با ایران داشته باشند، ولی کشور‌هایی مثل چین، روسیه و ترکیه مس ایران را خریداری می‌کنند.

مشکانی درخصوص وضعیت مس در بازار سرمایه گفت: درحال حاضر وضعیت محصولات مس در بازار سرمایه غیر متعارف است. طی چهار سال اخیرهم قیمت دلار بسیار بالا رفت و هم ال ام‌ای با افزایش قیمت روبه رو شد. درصورتی که بورس ایران در حوزه مس رشد چندانی نداشت. البته این مساله به خاطر نابه سامان بودن شرایط بورس ایران است.

او ادامه داد:بازار بورس است که دستکاری می‌شود و اصلا ربطی به مس ندارد. البته اگر سهامداری حتی در همین نابه سامانی‌هایی که طی چهار سال گذشته در بورس داشتیم یکی از کم خطرترین سهام‌ها فمیلی بوده است. این سهام‌ها نسبت به سایر سهام ها، طی چهارسال گذشته کمترین ریزش را داشته اند و سهامدارانش زیادن چندانی نکردند.

متخصص حوزه مس تاکید کرد: درحال حاضر شرکت‌های مسی به خصوص فملی، یکی از برترین سهام‌های بورسی هستند که کمترین آسیب را به سهامدارانش رسانده است، زیرا هم سود خوبی به سهامدارانش می‌دهد و هم ضرر کمتری متوجه شان می‌شود.

به گفته وی، در واقع از یک سود افزایش قیمت در بازار سرمایه را داریم و از سوی دیگر افزایش سود سهام را که شرکت‌های مسی سود خوبی به سهامدارنش می‌دهد.

منبع: تحلیل بازار