حرکت دولت روی لبه تیغ

به گزارش می متالز، در سالی که به نام «رونق تولید» نامگذاری شده است، برخی تولیدکنندگان معتقدند برای حمایت از تولید و رونق آن، باید دولت با همدلی بیشتر در کنار بخش خصوصی قرار گیرد و از سوی دیگر برخی معتقدند اگر سایه دولت از سر بخش خصوصی کمتر شود، تولیدکنندگان بهتر می‌توانند چرخ تولید را بچرخانند و راه و چاه خود را بهتر از دولتی‌ها می‌دانند و حمایت‌ها تا دخالت‌های دولت، بیشتر سبب مانع‌تراشی برای تولیدکنندگان می‌شود به جای اینکه راهگشا باشد.

دولت تنها نظارت کند

درباره مرز حمایت تا دخالت دولت از نگاه بخش خصوصی، سید رضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اظهار کرد: برای پی‌بردن به تاثیر دخالت دولت در امور باید به مقایسه‌ای در این زمینه با کشورهای دیگر بپردازیم و از کشورهای موفق الگوبرداری کنیم. اگر نگاهی به کشوری مانند امریکا داشته باشیم درمی‌یابیم که این کشور به‌طور کامل با نظام سرمایه‌داری اداره می‌شود و بخش خصوصی گرداننده امور اقتصادی کشور است و دولت تنها نظارت دارد. از سوی دیگر کشوری مانند کره شمالی را درنظر بگیرید که اداره تمام امور برعهده دولت است. اگر بین این دو کشور مقایسه‌ای داشته باشیم، درخواهیم یافت که کدام کشور موفق‌تر عمل کرده است. اگر کشوری مانند شوروی را در نظر بگیرید مشاهده خواهید کرد که پس از فروپاشی، تمام امور آن به بخش خصوصی واگذار شد.
شهرستانی در ادامه خاطرنشان کرد: برای اینکه پیشرفتی در کشور حاصل شود، باید تمام صنایع به بخش خصوصی واگذار شوند و دولت تنها باید بر امور نظارت داشته باشد که کار خود را به شکل درست انجام بدهند، نظارت به این معنی که تولیدکننده محصولش را باکیفیت تولید کند، معاملات صحیح انجام شود و مالیات آنها پرداخت شود اما دولت در زمینه قیمت‌گذاری نباید دخالت داشته باشد چراکه یک اشتباه محض است و دولت در کشور این اشتباه را انجام می‌دهد.
وی همچنین یادآور شد: دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید سیاست‌های کلی را تدوین کنند و در جاهایی که خلأ وجود دارد برای تولیدکننده تشویقی درنظر بگیرند. از سوی دیگر، دولت مشکلاتی چون تحریم‌ها یا مشکلات پولی و بانکی و تامین مواد اولیه که فرآروی تولیدکننده است را برطرف کند.
این عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در ادامه خاطرنشان کرد: اگر دولت به دنبال رونق تولید در کشور است باید مسائل و مشکلات کلان تولیدکنندگان را برطرف کند. برای نمونه ارزها و وام‌هایی به تولیدکنندگان اختصاص دهد یا مواد اولیه صنعت را تامین کند.
شهرستانی با تاکید بر این موضوع که صنایع باید به بخش خصوصی واگذار شود و دولت در چگونگی اداره آنها نیز دخالت نداشته باشد، عنوان کرد: دولت باید سیاست‌های حمایتی انجام دهد اما در قیمت‌گذاری و سایر امور دخالت نداشته باشد و باید سیاست‌های بلندمدت در راستای افزایش کیفیت و رقابتی شدن محصولات تدوین و خلأهای موجود را پر کند. برای نمونه اگر در بخش معدن با کمبود روبه‌رو هستیم باید دولت اعلام کند که اگر کسی در این بخش، معدنی راه‌اندازی ‌کند، از وام ۳ درصدی برخوردار خواهد شد یا تسهیلات ۹۵ درصدی به آن تعلق می‌گیرد و این امور به معنای حمایت است اما دخالت زمانی است که دولت حکم کند به این میزان و به این مقدار کالا و تنها از بورس کالا به فروش برسد یا خرید و فروش تولیدکننده و خریدار را سهمیه بندی می‌کند و این موضوع اشتباه محض است.

بخش خصوصی راه را می‌داند

همچنین درباره مرز حمایت و دخالت دولت در امور بخش خصوصی زکریا نایبی، مدیر تحقیق و توسعه فولاد ناب تبریز اظهار کرد: به‌طور کلی دولت اگر در امور بخش خصوصی دخالت نکند این امر برای تولیدکنندگان بهتر خواهد بود چراکه دخالت دولت همواره باعث مانع‌تراشی برای تولیدکنندگان شده است.
نایبی با اشاره به این موضوع که دولت بر مبنای بخش خصوصی تصمیم‌گیری‌های خود را انجام نمی‌دهد، اظهار کرد: دولت در تصمیم‌گیری‌های خود، بخش خصوصی را مبنا قرار نمی‌دهد و تنها بخشی از شرکت‌های سازمانی خود را درنظر می‌گیرد و براساس آنها تصمیم‌گیری می‌کند.
وی در ادامه با اشاره به برخی اقدام‌های دولت یادآور شد: برای نمونه دولت به یکباره تصمیم گرفت صادرات از امسال تنها ازسوی تولیدکننده انجام شود تا واسطه‌ها را حذف کند، درحالی‌که همین آیین‌نامه دولت مانع بزرگی برای صادرات ایجاد می‌کند چراکه شرکت‌ها به دلیل مسائل مالی و سیاسی و... در چندین سال و براساس سازکاری از طریق کانال‌های واسطه‌ای مبادلاتی را شکل داده‌اند که با این آیین‌نامه دولت، این رابطه چندین‌ساله به‌هم خواهد ریخت. برای نمونه در بازار عراق مبادلات بسیاری داریم، از این‌رو واسطه‌های بسیاری ایجاد شده‌اند و از آنجا که ممکن است خریدار عراقی پول نقد نداشته باشد، از طریق واسطه‌هایی که هم ما می‌شناسیم و هم آنها، مبادله انجام می‌شود.
مدیر تحقیق و توسعه فولاد ناب تبریز در پاسخ به این پرسش که این اقدام دولت بیشتر برای حذف واسطه‌گران است، گفت: واسطه‌گری که همیشه بد نیست، واسطه‌گران از گذشته در بازار سنتی وجود داشته‌اند و حتی در بازار مدرن حضور دارند و نمی‌توان آنها را از بازار حذف کرد و این تفکر غلطی است. واسطه‌گران در بسیاری از مواقع کارساز هستند و مانند یک کاتالیزور عمل می‌کنند. کاتالیزور یک واکنش شیمیایی را که باید در ۱۰۰ ساعت انجام شود، در یک ساعت انجام می‌دهد و سبب سرعت‌بخشی به کار می‌شود. کار برخی از این واسطه‌گران هم به این شکل است و پول را به داخل کشور بازمی‌گرداند. بازاریابی و واسطه‌گری هم یک صنعت به‌شمار می‌رود و دولت با دخالت‌های این‌چنینی کار را برای تولیدکنندگان مشکل می‌کند.
نایبی در پاسخ به این پرسش که اگر بخش خصوصی توقع دخالت دولت را ندارد، باید انتظار حمایت نیز نداشته باشد؟ گفت: موضوع این است قوانینی که دولت وضع می‌کند از ثبات لازم برخوردار نیست برای نمونه سال گذشته دولت صادرات بیلت و بلوم را ممنوع اعلام کرد و پس از مدتی آن را آزاد کرد و این موضوع، صادرات شرکتی مانند فولاد خوزستان که یک شرکت صادرات‌محور است را تحت تاثیر قرار داد.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که دولت چگونه می‌تواند در کنار بخش خصوصی قرار گیرد تا نتیجه بهتری حاصل شود، عنوان کرد: دولت باید نگاه حمایتی برای بخش تولید داشته باشد و در این راستا دیپلماسی اقتصادی در سطح سفارتخانه‌ها برای بازاریابی صادراتی انجام دهد یا از طریق کمک به بخش خصوصی برای شرکت در نمایشگاه‌های خارجی اقدام کند یا تقبل بخشی از هزینه‌های صادرات را به عهده بگیرد. اقدام‌هایی که دولت ترکیه انجام می‌دهد، برای نمونه شرکت‌های ترکیه‌ای که در نمایشگاه‌های ایرانی شرکت می‌کنند بخشی از هزینه‌های شرکت در نمایشگاه را دولت پرداخت می‌کند. البته این نگاه از دید دولت ترکیه هزینه به‌شمار نمی‌رود و به نوعی سرمایه‌گذاری به‌شمار می‌رود.
مدیر تحقیق و توسعه فولاد ناب تبریز در پایان تاکید کرد: در زمینه حمایت‌های بانکی، وام‌های کم‌بهره نیز جزو حمایت دولت به‌شمار می‌رود که تولیدکنندگان از دولت ناامید شده‌اند، از این‌رو در حالت کلی دولت اگر دخالت نکند تولیدکننده بهتر می‌تواند راه خود را پیدا کند.