چالش سازمان زمین‌شناسی برای جذب نیروهای متخصص

به گزارش می‌متالز، دکتر شهیدی در دومین کنفرانس تخصصی استیل پرایس اکتشاف ذخایر معدنی، فرصت‌ها و چالش‌ها با اشاره به چالش‌های حکمرانی بخش معدن و اکتشاف، گفت: یک درصد جمعیت دنیا، یک درصد خاک دنیا و ۷ درصد ذخایر معدنی در ایران وجود دارد و در عین حال بسیاری از منابع در کشور دست نخورده باقی مانده است.

وی با تاکید بر اینکه نیاز است تا مواد معدنی در سطح و یا در عمق شناسایی شود و تحت فرایند اکتشاف قرار گیرد، اظهار کرد: بررسی خصوصیات کشور‌ها از نظر معدنی نشان می‌دهد که محیط‌های مستعد کانی‌های معدنی در دنیا ۴۸ محیط و در ایران ۳۵ محیط وجود دارد، همچنین تیپ‌های معدنی شناخته شده در دنیا ۱۱۴ تیپ و در ایران ۸۹ تیپ و تنوع مواد معدنی در دنیا ۵۱۲ نوع و در ایران ۸۱ مورد وجود دارد.

شهیدی خاطر نشان کرد: بر این اساس می‌توان گفت که ایران از نظر مواد معدنی همانند اقیانوسی با عمق‌کم است و آنچه که تاکنون اکتشاف کردیم، همخوانی با شرایط کشور ندارد؛ چرا که ایران در کمربند متابورژنی کوه‌زایی آلپ_ هیمالیا قرار دارد و تنوع بسیار زیادی از مواد معدنی در کشور‌ها هست، ولی در ایران فاصله‌ای مشاهده می‌شود.

رئیس سازمان زمین‌شناسی با اشاره به سهم مواد معدنی در تولید ناخالص ملی، گفت: طبق آخرین آمار‌های منتشر شده در ۷ فوریه سال ۲۰۲۴، سهم بخش معدنی کشور در درآمد ناخالص ملی ۴۹ صدم است که عدد قابل توجهی نیست.

وی تامین مواد معدنی مورد نیاز صنایع را یکی از مهم‌ترین چالش‌های حکم‌رانی در این حوزه دانست و یادآور شد: صنایع معدنی به عنوان صنعت مادر برای سایر صنایع محسوب می‌شود و چنانچه صنایع معدنی با کمبود خوراک مواجه شوند، همه صنایع در کشور متضرر می‌شوند.

شهیدی، نیروی انسانی متخصص را از دیگر چالش‌های این صنعت نام برد و یادآور شد: ما چه به لحاظ کیفی و چه به لحاظ کمی در این حوزه مشکلات زیادی داریم. افرادی که وارد این حوزه می‌شوند، نیاز است تا تحت آموزش‌های تخصصی قرار گیرند البته به شرط آن که نیرو‌های انسانی را دریابیم؛ ما در ۳ سال اخیر نتوانستیم یک نفر نیروی انسانی متخصص جذب کنیم.

وی با تاکید بر اینکه ورودی دانشگاه در رشته‌های مرتبط با علوم انسانی کاهش یافته است، کاهش سطح سرمایه‌گذاری‌های اکتشاف را از دیگر چالش‌های این حوزه عنوان و اظهار کرد: به هیچ عنوان سهم اکتشاف در چرخه معدن‌کاری به درستی مشخص نشده است. علاوه بر اینکه این حوزه با چالش‌های قانونی مواجه است، چون در حوزه معدن یک‌سری قوانینی وجود دارد که دست‌و‌پا گیر است و اجازه پیشرفت به ما نمی‌دهد.

شهیدی، دسترسی برای انجام عملیات اکتشافی به دلیل وجود معارضین محلی را از دیگر چالش‌ها ذکر کرد و گفت: یکی دیگر از مسائل ما، زمین است، دیگر زمینی برای اکتشاف باقی نمانده است و این یکی از بحران‌هایی است که با آن مواجهیم.

وی با تاکید بر ضرورت ایجاد بانک داده برای ارزیابی ذخایر معدنی، یادآور شد: ما نیازمندیم که برای توسعه اکتشافات از شرکای بین‌المللی استفاده کنیم. ما اطمینان داریم که اکتشاف در سطح در ایران به پایان رسیده است و ما باید به سمت اکتشافات و حفاری‌های عمیق و ژئو فیزیک هوایی برویم. علاوه بر آن وجود آزمایشگاه‌ها از دیگر ضروریات این حوزه است که چالش‌هایی در این زمینه نیز وجود دارد.

وی عدم دسترسی به آمار‌ها را از دیگر مسائل موجود در حوزه اکتشاف دانست و گفت: بر اساس گزارش آمار ایران میزان ذخایر معدنی در ایران ۲۶ میلیارد تن اعلام شده است که این مقدار شامل ذخایر فلزی، غیر فلزی، منابع قرضه، سنگ ساختمان و گوهر سنگ‌ها می‌شود.

شهیدی با تاکید بر اینکه باطله‌های معدنی گا‌ها ارزش بیشتری از مواد معدنی دارند، گفت: ما باید به این حوزه وارد شویم و در دنیا تا سال ۲۰۵۰ دیگر معدن جدیدی استخراج نمی‌شود، بلکه معاون آینده از دل این باطله‌ها خواهند بود. همچین سرعت تغییرات آنقدر زیاد شده که هر یک سالی که عقب می‌مانیم، معادل ده‌ها سال خواهد بود که از نظر فناوری عقب می‌مانیم.

رئیس سازمان زمین‌شناسی با تاکید بر ضرورت توجه به اکتشاف مواد جدید معدنی، تاکید کرد: دنیای آینده دنیایی است که از انرژی‌های پاک و سبز استفاده می‌کند.

وی عدم دسترسی به آمار‌های متقن در حوزه معدن را از دیگر چالش‌ها عنوان کرد و یادآور شد: هر نهادی آمار متفاوتی ارائه می‌دهد، به عنوان نمونه آمار مرکز ملی سنگ آهن ما معادل ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تن، کانسنگ طلا ۹۶۰ میلیون تن، سرب و روی ۲۱۴ میلیون تن، کانسنگ مس ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تن و بوکسینگ ۲۲ میلیون تن اعلام شده است و این آمار با آمار‌های وزارت صمت متفاوت است.

رئیس سازمان زمین‌شناسی به بیان چالش‌های بخش مواد معدنی پرداخت و با تاکید بر اینکه میزان مصرف با میزان ذخایر تراز نیستند، گفت: اکتشاف ما با سرعت کندی در جریان است و در آینده با چالش‌های زیادی مواجه می‌شویم. طبق آمار‌های رسمی میزان مصرف سنگ آهن ۱۱۲ میلیون تن برای تولید ۳.۵ میلیون تن فولاد است و اگر اکتشاف جدیدی رخ ندهد، با چالش‌های زیادی مواجه می‌شویم.

وی اضافه کرد: طبق آمار‌های شرکت ملی فولاد اگر ظرفیت فولادسازی به بیش از ۵۵ میلیون تن و ۱۰۰ درصد برسد، بعد از سال ۱۴۰۰، برای ۱۴.۵ سال، سنگ‌آهن داریم، به شرط آنکه منابع جدیدی وارد نشود و اکتشاف جدیدی صورت نگیرد.

رئیس سازمان زمین‌شناسی با اشاره به آمار‌های وزارت صمت در حوزه ذخیره معادن در زمینه ناترازی مصرف در سنگ‌آهن، گفت: یکی دیگر از چالش‌های حوزه اکتشاف این است که زمان تبدیل کانسار به معدن در ایران طولانی است. میانگین جهانی ۷ سال و در ایران معدن گل گهر که زمان کمتری داشته، ۲۰ سال طول کشیده است.

شهیدی، تصمیم‌گیری‌های آنی را از دیگر چالش‌ها دانست و گفت: ما نیاز به پایش ذخایر مواد معدنی داریم که در صورت زیاد بودن آن‌ها را صادر کنیم و اگر نیاز بیشتری داریم، اقدام به واردات مواد معدنی کنیم. در صورتی که در این حوزه برنامه‌ریزی درستی داشته باشیم، می‌توانیم به شکوفایی اقتصادی برسیم.

وی، تولید و تکمیل اطلاعات پایه زمین‌شناسی در مقیاس جدید یک پنجاه هزارم برای تمام لایه‌های اطلاعاتی و روش‌های نوین برداشت را از رویکرد‌های جدید سازمان زمین‌شناسی نام برد.

شهیدی ادامه داد: طبق برنامه هفتم موظف شدیم یک میلیون و ۵۰۰ کیلومتر ژئوفیزیک هوایی را اجرایی کنیم، الان پوشش ۷.۵ کیلومتری داریم و تا ۳ سال آینده باید به عدد یک میلیون و ۵۰۰ کیلومتری برسیم.

وی با اشاره به جزئیات اجرای طرح تحول در سازمان زمین‌شناسی، گفت: در طرح تحول تقسیم کار ملی را اجرایی کردیم و طبق آن شناسایی و پی‌جویی به سازمان واگذار شد که اطلاعات آن در اختیار وزارت صمت قرار می‌گیرد.

منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)