نقش هوش مصنوعی در تحول معدنی جنوب خراسان رضوی

به گزارش می‌متالز، کوتاه کردن مسیر‌های فرآیند تولید، به حداقل رساندن خطا‌های انسانی، به‌کارگیری مطلوب‌ترین مواد و قطعات، مهم‌ترین عوامل کاهش هزینه‌ها و در بعضی موارد افزایش کیفی محصولات است و بر این اساس حوزه صنایع و معادن نیازمند توجه به استفاده از روش‌ها و فناوری‌های جدید از جمله هوش مصنوعی و هوشمندسازی هستند و کشور‌های پیشرفته نیز با استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی به پیشرفت‌های زیادی دست یافته‌اند.

با توجه به ظرفیت‌های غنی معدنی کشور ما از جمله در بخش سنگان شهرستان خواف، که با داشتن افزون بر یک میلیارد تن ذخیره، یکی از ۱۰ معدن بزرگ سنگ آهن جهان و تامین‌کننده خوراک اولیه برای تولید ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره، ۱۵ میلیون تن گندله و پنج میلیون تن سنگ آهن در ایران است، استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند استخراج، فرآوری و دیگر فعالیت‌های معدنی، ضرورتی انکارناپذیر برای توسعه و تحول به شمار می‌رود.

بهره‌گیری از هوش مصنوعی در صنایع معدنی به عنوان پیشران توسعه و رونق اقتصادی علاوه بر توسعه و تحول در تولید فرآورده‌های معدنی، موجب رونق فرصت‌های شغلی جدید در این بخش شده و رقابت‌پذیری تولیدات را در این بخش به شدت بالا می‌برد که ایجاد پل‌های ارتباطی میان دانشگاه و صنعت، می‌تواند بستر تحقق این مهم را هموار سازد.

با وجود اهمیت هوش مصنوعی در توسعه کمی و کیفی فعالیت‌های معدنی، تاکنون به این ظرفیت توجه درخوری نشده است و هوش مصنوعی نتوانسته جای مورد انتظار را در فعالیت‌های این بخش باز کند.

نقش هوش مصنوعی در افزایش کیفیت تولیدات معدنی

تولید کیفی هر محصول به عنوان یک کمیت قابل اندازه‌گیری، رابطه مستقیمی با کل فعالیت‌های صورت گرفته از ابتدا تا انتهای فرآیند تولید داشته و نیروی انسانی در کل این فرآیند نقش دارد.

بر این اساس هوش مصنوعی به عنوان بهترین روش حذف خطای انسانی از کلیه مراحل فرآیند تولید، از تهیه مواد اولیه گرفته تا رسیدن به محصول نهایی به شمار می‌رود.

مدیر پروژه افزایش ظرفیت کارخانه گندله سازی شرکت فولاد سنگان خراسان گفت: ماشین‌آلات و تجهیزات از مسائل مهم در افزایش کیفیت و استاندارد تولید، به خصوص در حوزه مواد معدنی است و لذا با هوش مصنوعی می‌توان تجهیزات و خطوط تولید را مطابق استاندارد‌های روز خودکار کرد.

محمدرضا سبزواری تصریح کرد: با به کارگیری هوش مصنوعی می‌توان با مدیریت محدودیت‌های زمان تولید را کنترل کرده و با حذف خطا‌های انسانی و بهبود عملکرد تجهیزات و همچنین تعریف الگوریتم‌های تعمیراتی، نقش بسیار زیادی در کاهش هزینه‌ها و یا مدیریت هزینه‌ها داشت.

وی اظهار داشت: با بهره‌گیری از هوش مصنوعی مسائل مهمی مانند میزان زمان کارکرد قطعات و تجهیزات و تعویض به موقع آنها با توجه به پردازش و تحلیل حاصله از کار کردن آنها، سرویس‌های مورد نیاز دوره‌ای قطعات، تجهیزات و خطوط به صورت روزانه، هفتگی، ماهیانه و سالانه با توجه به شیوه‌نامه‌های ارائه شده از سوی طراحان و یا سازندگان خطوط، تجهیزات و قطعات را مدیریت و از بروز خرابی‌های احتمالی و خسارت جلوگیری کرد.

وی گفت: در نهایت هوش مصنوعی موجب کاهش هزینه‌های تولید و افزایش کیفیت تولیدات معدنی می‌شود.

هوش مصنوعی در فعالیت‌های معدنی، فرصت یا تهدید

هوش مصنوعی با توجه به قابلیت‌های منحصر به فرد خود می‌تواند با درک و تجزیه تحلیل فرآیند‌های تولید مواد معدنی، به فعالیت‌ها شتاب ببخشد، لذا بهره‌گیری از توانمندی هوش مصوعی نه تنها تهدید به شمار نمی‌رود، بلکه یک فرصت مطلوب برای توسعه است.

بسیاری از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین شرکت‌های اقتصادی در سطح جهان از جمله آلفابت، اپل، مایکروسافت و متا از فناوری‌های هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد خود و پیشی گرفتن از رقیبان استفاده می‌کنند.

معاون توسعه سرمایه‌های انسانی و مسوولیت اجتماعی فولاد سنگان خواف بر این باور است که هوش مصنوعی با توجه به قابلیت‌های خود می‌تواند موجب پیشرفت‌های گسترده در عرصه صنایع گوناگون و به خصوص بخش صنعتی و معدنی شود و لذا هوش مصنوعی برای همه بخش‌ها بسترساز فرصت و تحول است.

حمید محمدی رفیع، در تشریح دیگر فرصت‌های هوش مصنوعی برای توسعه و رونق تولید و به خصوص در بخش مواد معدنی، گفت: هوش مصنوعی در مقایسه با هوش انسانی دارای برتری‌های بسیاری است که از جمله آنها سرعت عمل و قدرت پردازش و تحلیل داده‌های حجیم، سرعت در تصمیم گیری و اقدام است و استفاده از ابزار‌های هوش مصنوعی و شبیه ساز‌ها در تصمیم‌گیری‌ها، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های منابع انسانی بسیار کارگشا است.

وی مهم‌ترین نتایج استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند تولید مواد معدنی را افزایش بهره وری سرمایه‌های انسانی و رونق تولید دانست.

مدیرعامل فولاد سنگان خراسان هم از هوش مصنوعی به عنوان یک فرصت برای افزایش بهره‌وری تولید، صرفه‌جویی در زمان و افزایش بهره‌وری منابع انسانی، کاهش هزینه‌های مالی، افزایش دقت و کاهش خطا‌های محاسباتی و راندمان تولید صنعت فولاد یاد کرد.

علی امرایی، افزود: با استفاده از هوش مصنوعی اکتشاف و استخراج پهنه‌های معدنی بر اساس استفاده از فناوری هوش مصنوعی، شناسایی محدوده، عمق، کانسار‌ها و لایه‌های زمین‌شناسی با دقت بسیار بالا انجام می‌شود.

وی ادامه داد: عبور از شیوه‌های کنونی استخراج انفجاری به سمت روش‌هایی با کمترین هدررفت مواد معدنی و استخراج اصولی بر پایه بیشترین بهره‌برداری از توده‌های معدنی همراه با رعایت دقیق‌تر الگو‌های زیست‌محیطی از دیگر مزایای استفاده از هوش مصنوعی در صنعت فولاد است.

مدیرعامل فولاد سنگان خراسان گفت: در فرآیند‌های عملیاتی تولید نیز هوش مصنوعی در افزایش کیفیت محصولات، افزایش بهره وری و مدیریت زمان و به طور کلی از ابتدای زنجیره تولید تا مراحل انتقال، تولید و بازرگانی و حمل‌ونقل را متحول می‌کند و تحول در زنجیره تامین کالا و خدمات، شیوه‌های نوین انبارداری و حتی ظهور ماشین‌آلات صنعتی خودران دیگر دور از تصور نیست.

به گفته وی، هوش مصنوعی موجب کم رنگ شدن نقش و خطای عوامل انسانی و ایجاد تحول در حوزه‌های مختلف فضای کسب و کار، به خصوص در حوزه صنعت فولاد می‌شود.

امرایی تصریح کرد: بنابراین سال‌های آینده دوران رشد کارگران فنی و کارشناسانی است که از فناوری هوش مصنوعی و علوم جدید برخوردار هستند. وابستگی صنعت و اقتصاد و استفاده روزافزون حوزه صنعت تاثیرات جدی بر حوزه اقتصاد و سودآوری شرکت‌های صنعتی و معدنی دارد و رقابت اقتصادی در سال‌های آینده به میزان استفاده از هوش مصنوعی و بهره‌مندی از مزایای آن بستگی دارد.

وی گفت: بر این اساس بهره‌گیری از ظرفیت هوش مصنوعی یک ضرورت انکارناپذیر برای توسعه کمی و کیفی و تحول بخش‌های مختلف و به خصوص صنعت فولاد کشور و به تبع آن مجتمع سنگان است.

یکی از کارشناسان اقتصادی و فناوری صنایع معدنی استان خراسان رضوی هم بر این باور است که آشنایی با فناوری‌های هوش مصنوعی در جهان و مقایسه و تحلیل آن با شرایط موجود و نقش این مساله در افزایش کیفیت تولید از ضرورت‌های مهم مورد توجه مسوولان و دست اندرکاران صنایع معدنی است.

مرتضی شیخ زاده گفت: در راستای تاکیدات مقام معظم رهبری، تحول دیجیتال و هوش مصنوعی امروز به عنوان یک اصل در کشور و در تمام بخش‌های تولیدی و خدماتی در راس امور است.

هوش مصنوعی، نیازمند بهره‌گیری از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان

با وجود ظرفیت‌های غنی جنوب استان خراسان رضوی و از جمله شهرستان‌های خواف و گناباد در زمینه مواد معدنی، بیش از ۷۰ درصد مواد معدنی این منطقه به صورت خام به دیگر نقاط ارسال می‌شود و خام‌فروشی به دغدغه مهمی برای دست اندرکاران این بخش تبدیل شده است.

انجام فعالیت‌های تحقیقاتی بر اساس تعامل بین شرکت‌های معدنی و شرکت‌های دانش‌بنیان، ضمن جلوگیری از خام‌فروشی، موجب تولید محصولاتی با کیفیت در عرصه صنایع معدنی می‌شود و زمینه را برای رونق اقتصادی بیشتر منطقه فراهم می‌سازد.

مدیر مرکز رشد فناوری گناباد گفت: یکی از شاخصه‌های توسعه یافتگی در کنار ظرفیت‌های اقتصادی، جلوگیری از خام‌فروشی است و برقراری تعامل با شرکت‌های معدنی فعال در جنوب استان خراسان رضوی اولویت مهم این مرکز در سال جاری است.

حسین تقوی اضافه کرد: خام‌فروشی یکی از معضلات و موانع توسعه پایدار در همه بخش‌ها و از جمله صنایع معدنی است و توجه به تجاری‌سازی فناوری و تولیدات دانش‌بنیان در خودکفایی و کاهش وابستگی کشور و در نهایت امر توسعه پایدار موثر است.

وی با اشاره به اینکه ۳۰ درصد شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در مرکز رشد فناوری گناباد را شرکت‌های معدنی تشکیل می‌دهند، تصریح کرد: بر اساس تفاهم نامه بین پارک علم و فناوری خراسان رضوی با شرکت‌های معدنی، پردیس معدن و فرآورده‌های معدنی در این پارک و واحد‌های تحقیقاتی آن در مرکز رشد فناوری گناباد و مجتمع سنگان خواف دایر می‌شود.

مرکز شهرستان خواف با ۱۲۳ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان در ۲۸۷ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع است.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) خراسان رضوی