شاخص MSI؛ چراغ راهنمای بازار سهام

به گزارش می‌متالز، در بازار‌های مالی، عوامل مختلفی موجب پدید آمدن نوسانات می‌شوند. به‌طور معمول نوسان در بورس بر اثر بالا و پایین رفتن قیمت سهام ایجاد می‌شود و سرمایه‌گذاران با به‌کارگیری ابزار‌هایی مانند اختیارمعامله (آپشن) به دنبال کاهش ریسک سرمایه‌گذاری یا جلوگیری از زیان هستند. در نتیجه می‌توان به این حقیقت پی برد که افزایش میزان هیجانات در بازار، تقاضا را برای اوراق اختیار معامله افزایش داده و همین امر موجب دامن‌زدن به نوسانات بیشتر در بازار می‌شود. پیش‌بینی این نوسانات می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و برنامه ریزی‌های مالی بی نهایت موثر باشد. در این مقاله از شاخص حساس بازار (Market Sensitive Index) برای بررسی دو نماد «خودرو» و «شستا» استفاده شده است.

در حوزه‌های اقتصاد و مالی، شاخص ابزاری آماری برای اندازه گیری نوسانات و تغییر در گروهی از داده‌ها تعریف می‌شود. این داده‌ها ممکن است از منابعی همچون عملکرد شرکت، قیمت سهام، سود تقسیمی و موارد بسیار دیگری حاصل شود. به طور کلی شاخص به‌عنوان معیار یا نماینده‌ای از یک مجموعه یا سیستم تعریف شده که برای اندازه گیری و ارزیابی عملکرد و وضعیت آن مجموعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بازار سرمایه، شاخص را می‌توان به عنوان معیار اندازه گیری نوسانات و عملکرد کل بازار یا بخش خاصی از آن تعریف کرد. شاخص‌های عمومی مانند شاخص کل، شاخص هم‌وزن و... معمولا از ترکیب قیمت‌ها یا ارزش سهام کل شرکت‌ها یا تعدادی از آنها تشکیل می‌شوند. این نسبت‌ها ضمن اینکه می‌توانند به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا روند کلی بازار را تحلیل کنند و تصمیمات بهتری بگیرند، موجبات مقایسه عملکرد شرکت‌ها یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نیز فراهم می‌آورند. باید در نظر داشت که شاخص‌ها ابزار‌های مهمی برای درک وضعیت بازار و اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری به شمار می‌آیند.

در این بین یکی از شاخص‌های مورد توجه خاص سرمایه‌گذاران، شاخص‌های رفتاری است. این شاخص‌ها مجموعه‌ای از معیار‌ها و ابزار‌ها هستند که برای تحلیل و ارزیابی رفتار و تصمیمات سرمایه‌گذاران در بازار‌های مالی استفاده می‌شوند و می‌توانند به درک بهتری از روان‌شناسی بازار و تاثیر احساسات بر تصمیمات سرمایه‌گذاران کمک کنند و می‌توان به شاخص‌هایی همچون شاخص اعتماد سرمایه‌گذاران، شاخص ترس و طمع، نسبت خریداران به فروشندگان و شاخص‌های بسیار دیگری اشاره کرد. این شاخص‌ها به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا روان‌شناسی بازار را بهتر درک کنند و تصمیمات بهتری بگیرند.

یکی از کاربرد‌های اصلی شاخص‌ها استفاده از آنها برای پیش‌بینی آینده بازار‌ها و رفتار سرمایه‌گذاران است که به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با نگاه به گذشته بتوانند تصمیمات بهتری برای آینده اتخاذ کنند. از آنجا که معامله گران قرارداد‌های اختیار معامله در این بازار نوین همچنان از فقدان شاخص‌های مناسب برای اتخاذ تصمیمات بلندمدت و کوتاه‌مدت رنج می‌برند، بر آن شدیم تا براساس تجربیات خود و نیازمندی این معامله گران که به طور مداوم نوسانات مورد انتظار را در تصمیمات معاملاتی خود تحلیل می‌کنند، شاخصی را طراحی کرده و پس از انجام آزمایشات لازم و مقایسه نتایج به‌دست‌آمده با رویداد‌های واقعی بازار نسبت به معرفی آن اقدام کنیم.

در حال حاضر قرارداد‌های اختیارمعامله بر روی ۴۴ نماد بورسی و فرابورسی فعال است که طی سال‌های اخیر با توجه به فراز و فرود‌هایی که بازار سرمایه داشته است، توانسته‌اند عملکرد قابل قبولی را در ارزش و حجم معاملات از خود به جا بگذارند. براساس اطلاعات معاملاتی، نماد‌های اختیار معامله چهار دارایی پایه ایران‌خودرو، سایپا، سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) و صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی (اهرم) تاثیرگذارترین نماد‌ها بر روی ارزش و حجم معاملات هستند.

بیشترین ارزش و حجم معاملات مربوط به اختیار خرید‌ها بوده که با توجه به شرایط رکودی بازار و نبود بازار دوطرفه به‌تدریج بخش اختیار فروش در بازار اختیار معامله فعال‌تر شده است. این شاخص براساس پرمعامله‌ترین و بدون وقفه بودن سررسید‌های قرارداد‌های اختیارمعامله محاسبه شده است. بیشترین ارزش معاملات مربوط به نماد‌های خودرو و شستا بوده و ضمنا قرارداد‌های این نماد‌ها بدون وقفه است. با در نظر گرفتن این مهم که بیشترین ارزش معاملات مربوط به معاملات اختیار خرید‌ها بوده است، برای محاسبه این شاخص که آن را شاخص حساس بازار (Market Sensitive Index) نامیده ایم، قرارداد‌های اختیار خرید بی تفاوت دارایی‌های پایه ذکرشده با سررسید مشخص، نرخ بازدهی حداقل بدون ریسک و نسبت سود نقدی به قیمت دارایی پایه مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج شاخص MSI در نماد‌های خودرو و شستا به شرح نمودار‌های زیر است.

دامنه نوسان شاخص حساس بازار MSI به شرح زیر قابل تفسیر است:

• کمتر از نوسان‌پذیری روزانه نشان از ریسک پایین بوده و سرمایه‌گذاران در این مقاطع می‌توانند نسبت به معامله اختیار خرید اقدام کنند.
• فاصله بین نوسان‌پذیری روزانه و شاخص حساس بازار به معنی ریسک متعادل در آینده معاملات است.
• بالای ۰.۶ به معنی ریسک زیاد و خوش‌بین نبودن سهامداران نسبت به آینده است. در این مقاطع سرمایه‌گذاران می‌توانند نسبت به معامله اختیار فروش اقدام کنند.

مهدی فرهادی/ کارشناس مشتقه و ابزار‌های نوین مالی

منبع: دنیای اقتصاد