جوابیه وزارت صمت به مطلب روزنامه «هم‌میهن» با عنوان «فریز ارزی بانک مرکزی»

به گزارش می‌متالز، دفتر رسانه وزارت صمت در پاسخ به گزارش روزنامه «هم‌میهن» با عنوان «فریز ارزی بانک مرکزی» در تاریخ ۱۴۰۳/۷/۱۹ جوابیه‌ای که توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی تهیه و تدوین شده ارسال کرده که در ادامه می‌آید.

متن جوابیه دفتر رسانه وزارت صمت که در روزنامه «تعادل» منتشر شده، به شرح زیر است:

«مدت‌زمان انتظار در صف تخصیص ارز به صنایع بین دو تا شش ماه طول می‌کشد. به عبارت دیگر فرآیند ثبت سفارش و تخصیص ارز به شرکت‌ها بیش از نیمی از سال به درازا می‌کشد. همزمان تخصیص ارز واردات ماشین‌آلات هم قفل شده و در همین میان، بانک مرکزی، اخیراً بخشنامه‌ای صادر کرده که بر اساس آن، تا زمانی که مواد اولیه و قطعات تخلیه‌شده در انبار گمرکات مرزی ارز نگرفته‌اند، از ترخیص آنها ممانعت به عمل آید.

طولانی شدن فرآیند تخصیص ارز برای واحد‌های تولیدی موجب شده فعالان اقتصادی دغدغه تامین کالا‌های وارداتی مورد نیاز و استمرار تولیدات خود را داشته باشند.

۱- مبارزه با تورم به‌ویژه تورم‌های بالا به جهت آثار و تبعات مخربی که در اقتصاد بر جا می‌گذارد یک ضرورت انکارناپذیر است و باید در دستور کار دولت‌ها باشد.

بر این اساس بانک مرکزی نیز سیاست‌های کنترل تورم را در دستور کار خود قرار داده است. قاعدتاً سیاست‌های پولی انقباضی به منظور کنترل تورم از کانال کاهش عرضه تسهیلات، رکود در کوتاه‌مدت و حتی در میان‌مدت به همراه خواهد داشت.

از سوی دیگر کاهش تقاضا ناشی از افت قدرت خرید مصرف‌کنندگان نیز این فشار را بر تولیدکنندگان تشدید کرده است.

در این برهه از زمان انتظار می‌رفت که بنگا‌های اقتصادی نیز به دلیل محدودیت‌های بازار داخلی، به سمت صادرات گام بردارند تا کاهش فروش در بازار داخلی را از کانال افزایش صادرات جبران کنند؛ لیکن محدودیت‌های تسویه ارز حاصل از صادرات و تامین ارز برای تولید، ظرفیت‌های تولیدی کشور را جهت پشتیبانی از صادرات در تنگنا گذاشته است.

انتظار می‌رود با اتخاذ سیاست‌های ارزی مناسب، صادرات غیرنفتی کشور گسترش یافته و کاهش تقاضای داخلی را جبران نماید.

۲- اتخاذ سیاست‌ها در کشور‌ها معمولاً تحت شرایط متفاوت یکسان نخواهد بود و انتظار می‌رود در شرایط عادی سیاست‌ها با فواصل زمانی طولانی‌تر اتخاذ شوند. این در حالی است که در شرایط تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه نباید همان وضعیت حاکم باشد و تغییرات قاعدتاً بیشتر از گذشته خواهد بود (وجود شوک‌های بلندمدت نظیر تحریم‌ها بر سیاست‌های دولت تاثیر می‌گذارد). ویژگی دیگر کنترل کمتر دولت‌ها بر سیاست‌ها در این دوران است.

اتخاذ سیاست‌ها، بخشنامه، مقرره‌ها و... خلق‌الساعه می‌تواند فضای کسب و کار کشور را بیش از بیش بدتر نماید. اینکه مقرره‌ای در کمتر از دو الی سه ماه لغو می‌شود، باعث خدشه‌دار شدن فضای سیاستگذاری می‌شود و اعتماد فعالان اقتصادی را به دولت کمتر و کمتر می‌کند، چراکه انتظار دارند در کوتاه‌ترین زمان ممکن لغو شود و از اجرای آن سرباز می‌زنند؛ لذا انتظار می‌رود دولت در تدوین این قوانین و بخشنامه‌ها حساسیت و کنترل بیشتری داشته باشد.

۳- نرخ ارز در زمان‌هایی که تورم‌های بالایی تجربه می‌شود هم با سرعت بالاتر (در کمتر از یک روز تاثیر می‌گذارد) و هم درصد بالاتری روی قیمت کالا‌های داخلی (درجه عبور نرخ ارز بالاست) تاثیر دارد. در چنین شرایطی یکی از ابزار‌های غیرمتعارف لنگر کردن نرخ ارز برای تورم است. بسیاری از کشور‌های نفتی پیرامون کشورمان با تکیه بر وفور درآمد‌های نفتی، از این سیاست برای کنترل تورم بهره بوده‌اند.

هرچند در ایران دولت‌ها برای مدت‌های طولانی‌تری نیز از این ابزار استفاده کرده‌اند؛ زیرا تورم همواره بالا بوده است. مساله زمانی حاد می‌شود که درآمد‌های ارزی (نفتی) کاهش یافته و ذخایر ارزی چندانی وجود ندارد.

در این شرایط تورم در سال‌هایی که نرخ ارز سرکوب شده، در نرخ ارز تخلیه شده و جهش ناگهانی را شاهد خواهیم بود (نظیر سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۸ به بعد). در مجموع تجربه نشان داده لنگر کردن نرخ ارز برای کنترل تورم در این سال‌ها موفقیت چندانی نداشته و فقط تورم را از یک دوره به دوره دیگر منتقل کرده است.

استفاده از ابزار‌های متعارف نظیر لنگر کردن نرخ تسهیلات، سیاستی که توسط کشور‌های مختلف دنیا بکارگرفته شده و کارایی بالایی دارد، می‌بایست در ایران نیز به‌کار گرفته شود.

۴- در خصوص بلوکه کردن هزینه تامین ارز در بانک‌های عامل، با توجه به اینکه زمان تخصیص طولانی‌تر شده است؛ در شرایط کمبود سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی (اجرای سیاست‌های پولی انقباضی توسط بانک مرکزی)، انتظار می‌رود بانک مرکزی تمهیداتی در این خصوص بیاندیشد؛ به گونه‌ای که زمان خواب پول واردکنندگان در بانک عامل (حداقل برای تولیدکنندگانی که واردات مواد اولیه دارند) به کمتر از یک ماه تقلیل یابد تا رکود ناشی از محدودیت عرضه تسهیلات تعمیق نیابد.

۵- در خصوص تخصیص و تامین ارز، بر اساس گزارش بانک مرکزی از ابتدای سال جاری تا ۰۹ مهرماه ۱۴۰۳ حدود ۳۴۱۲۳ میلیون دلار ارز برای واردات کالا‌های اساسی، دارو، کالا‌های تجاری از سوی بانک مرکزی تامین شده است.

در این خصوص ۵۸۵۲ میلیون دلار برای کالا‌های اساسی و کشاورزی و برای دارو ۱۶۲۱ میلیون دلار، ۱۸۲۶۰ میلیون دلار برای کالا‌های تجاری و برای بخش خدمات نیز ۸۳۰ میلیون دلار و برای واردات در مقابل صادرات (خود و دیگران) ۷۵۶۰ میلیون دلار تامین ارز صورت گرفته است.

شایان ذکر است که برای کالا‌های اساسی و کشاورزی و دارو ارز ۲۸۵۰۰ تومانی و برای صنایع ارز نیمایی تخصیص داده شده است. البته تامین ارز در ماه‌های ابتدایی با سرعت کمتر و در ماه‌های انتهایی با سرعت بیشتری اتفاق افتاده است.

دلیل این امر نیز به ساماندهی ثبت سفارشات ارزی واحد‌های تولیدی، بازرگانی و سهمیه ارزی آنها در سال ۱۴۰۳ و افزایش مدت زمان انتظار برای تخصیص ارز از ۳۰ روز به ۱۲۰ روز برمی‌گردد که امید می‌رود در ادامه سال، روند تخصیص و تامین ارز با کمترین مشکل همراه باشد تا واحد‌های تولیدی بتوانند مواد اولیه مورد نیاز خود را به موقع تامین کرده و خللی در میزان تولید رخ ندهد.»

منبع: شاتانیوز