ای. تی. اف‌های مبتنی بر ارز دیجیتال، فرصتی برای بورس‌های جهان

به گزارش می‌متالز، مدیریت تحقیق و توسعه بورس تهران، اخیرا در گزارشی با عنوان ظهور رمزدارایی‌ها، فرصت‌ها و چالش‌های آن برای بورس‌های اوراق بهادار، به بررسی بازار رمزارزها، فرصت‌ها و چالش‌های این حوزه پرداخته است.

طبق این گزارش، سرعت رو به رشد بازار رمز ارز‌ها در یک دهه بسیار بیشتر از بازار‌های سهام بوده و همین موضوع بورس‌های دنیا را برآن داشته تا برای حفظ فضای رقابتی از ابزار‌های مختلفی برای متنوع‌سازی دارایی‌های‌شان استفاده کنند.

در این گزارش آمده است: در دهه گذشته بازار‌های سهام رشدی آهسته را تجربه کردند به طوری که ارزش بازار‌های سهام در دنیا از ۶۵ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۳ به ۱۱۱ تریلیون دلار در پایان سال ۲۰۲۳ رسیده است.

به عبارت دیگر در حدود یک دهه ارزش بازار‌های سهام دنیا نزدیک به دو برابر شده، در حالی که بازار رمزارز‌ها رشد حدود ۵۰۰ برابری را تجربه کرده است.

طبق آمار‌ها ارزش بازار رمزارز‌ها در دنیا در آوریل سال ۲۰۱۴ حدود ۵ میلیارد دلار بود که با رشد چشمگیر در ژانویه ۲۰۲۵ به ۳.۵ تریلیون دلار رسیده است.

روند توسعه رمزارز‌ها به حدی بالا بوده که امروزه تعداد رمزارز‌های قابل معامله در صرافی‌های دنیا به بیش از۲۰ هزار رمزارز رسیده است.

هم‌چنین به منظور انجام معاملات در این بسترها، بیش از ۱۸۰۰ صرافی رمزارز تأسیس و در دسترسی سرمایه‌گذاران قرار گرفته است.

در چنین شرایطی بازار‌های سهام دنیا در مواجهه با بازار رمزارز‌ها و برای آن‌که در جریان این رقابت با چالش مواجه نشوند ابزار‌های مختلفی را به کار گرفته‌اند.

راه‌اندازی مشتقات مبتنی بر رمزارزها، تاسیس بورس‌های دیجیتال، ایجاد توکن‌های اوراق بدهی، انجام معاملات رمزارز‌ها از طریق بورس، ارایه خدمات شاخص رمزارز از جمله این ابزار‌ها هستند.

اما یکی از مهم‌ترین ابزار‌هایی که بورس‌های دنیا به کار گرفته‌اند تا از گردونه رقابت با بازار رمزارز‌ها عقب نمانند تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ای. تی. اف) مبتنی بر رمزارزهاست.

تاسیس صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز

نخستین صندوق قابل معامله مبتنی بر رمزارز در سال ۲۰۲۱ در بورس تورنتو کانادا بر اساس بیت‌کوین رونمایی شد که مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار گرفت. هم اکنون در این بورس بیش از ۳۰ صندوق قابل معامله مبتنی برانواع رمزارز‌ها طراحی شده و قابل معامله هستند.

کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) نیز ۲۰ دی‌ماه پارسال مجوز تأسیس صندوق‌های قابل معامله بیت‌کوین را به تصویب رساند. در همان روز مجوز تأسیس ۱۱ صندوق قابل معامله دیگر نیز صادر شد.

بورس سوئیس نیز در این حوزه فعال است و هم اکنون ۲۰۶ صندوق قابل معامله برای انواع رمزارز‌ها طراحی شده است. این صندوق‌ها به یورو، دلار و فرانک سوئیس در دسترس سرمایه‌گذاران قرار گرفته‌اند.

صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز هم‌چنین در بورس‌های هنگ کنگ و فرانکفورت نیز فعالند و بورس‌های استرالیا، ژاپن، امارات متحده عربی، سنگاپور و برخی دیگر از بورس‌های دیگر دنیا نیز در صدد اعطای مجوز‌های لازم برای تاسیس صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز هستند.

اما تاسیس این صندوق‌ها از جنبه‌های مختلف نقاط ضعف و قوت خود را دارد با این حال یک ابزار مناسب برای بورس‌های دنیا برای مواجهه با بازار رو به رشد رمزارزهاست.

مزایای صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز

مزایای متعدد این صندوق‌ها نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم در رمزارزها، موجب شده سرمایه‌گذاران استقبال گسترده‌ای از صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز داشته باشند.

در بیان مهم‌ترین مزیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر رمزارز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- معامله آنها بسیارساده و همانند سایر صندوق‌های قابل معامله است و سرمایه‌گذاران بورس با آن آشنا هستند.

۲- سرمایه‌گذاران برای خرید و فروش آنها نیازی به کیف پول و چالش‌های مربوط به گم شدن کیف پول ندارند.

۳- معاملات به صورت قانونمند و با استفاده از کارگزاران دارای مجوز انجام می‌شود و سرمایه‌گذاران دارای اعتماد بیشتری به این ساختار هستند.

۴- با توجه به اینکه این صندوق‌ها جزو دارایی سرمایه‌گذاران بورس تعریف می‌شود، سهامداران می‌توانند با وثیقه کردن واحد‌های صندوق‌های قابل معامله، از کارگزاران اعتبار دریافت کنند و به پشتوانه آن سایر اوراق بهادار را خرید و فروش کنند.

۵- سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون ورود به صرافی‌های رمزارز و بدون خرید رمزارز به صورت غیرمستقیم در این دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کنند و به سبد سرمایه‌گذاری خود تنوع بیشتری بدهند.

کاستی‌های‌ ای. تی. اف‌های مبتنی بر رمزارز

در کنار این مزایا، صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر رمزارز کاستی‌هایی نیز دارند که عبارتند از:

۱- زمان معاملاتی این صندوق‌ها همانند سایر صندوق‌های قابل معامله در بورس است و مانند بازار رمزارز‌ها معاملات ۲۴ ساعته و ۷ روزکاری در دسترس نیستند.

البته بورس نیویورک طرحی را در اکتبر سال ۲۰۲۴ به کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا پیشنهاد داد که در صورت تأیید آن، معاملات تمام بازار‌ها از جمله سهام، اوراق بدهی و صندوق‌های کریپتویی ۵ روز کاری در هفته و به صورت ۲۲ ساعت در روز انجام می‌شود.

۲- مدت زمان تسویه و پایاپای در بیش‌تر بورس‌های دنیا ۲ روزکاری است و دیگر نمی‌توان از مزایای تسویه آنی بهره برد.

۳- کارمزد مدیریت صندوق بالاست و ممکن است از خرید و فروش خود رمزارز هزینه بیش‌تری برای سرمایه‌گذار ایجاد کند.

۴- خرید و فروش صندوق قابل معامله تابع قوانین بازار سرمایه است و همانند بازار رمزارز از هر نقطه دنیا امکان معامله ندارند و با محدودیت‌هایی مواجه هستند.

۵- مجوز تأسیس صندوق به هر رمزارزی اعطا نمی‌شود و در نتیجه صندوق‌های مبتنی بر رمزارز دارای تنوع کم‌تری نسبت به بازار اصلی هستند.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)