از خاموشی کوره‌ها تا سنگینی موانع حاکمیتی

به گزارش می‌متالز، صنعت فولاد ایران در سال ۱۴۰۳ با مجموعه‌ای از چالش‌ها و محدودیت‌های قابل توجه رو‌به‌رو بوده است که بر عملکرد و سودآوری شرکت‌های این حوزه تاثیر بسزایی گذاشته است. بر اساس اطلاعات به دست آمده، محدودیت در دسترسی به منابع انرژی به‌ ویژه گاز و برق یکی از اصلی‌ترین موانع تولید در سال گذشته بوده است.

به گفته یک منبع آگاه، محدودیت گاز از مهرماه آغاز شد و بسیاری از صنایع تولیدی را به تعطیلی کشاند. فولاد مبارکه، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در کشور نیز در بخش‌هایی که مصرف گاز بالایی دارند، از آبان‌ماه با توقف تولید مواجه شد و این وضعیت همچنان ادامه دارد. محدودیت برق نیز در طول تابستان و زمستان، شرایط مشابهی را برای صنایع فولادی رقم زد و بسیاری از واحد‌های تولیدی به طور کامل متوقف شدند.

این محدودیت‌ها منجر به کاهش قابل توجه سود شرکت‌های این صنعت در پایان سال مالی ۱۴۰۳ نسبت به سال گذشته آن شده است. علاوه بر چالش‌های مربوط به انرژی، تامین مواد اولیه و حمل‌ونقل نیز از جمله مشکلات پیش روی صنعت فولاد در سال گذشته بوده است. با این حال، به دلیل شدت محدودیت‌های برق و گاز، این مسائل کم‌رنگ‌تر به نظر می‌رسیدند.

تصمیمات ناگهانی و بخشنامه‌های دستوری، همراه با مسائل ارزی و ثبت سفارش از دیگر چالش‌های حاکمیتی بودند که این صنعت در سال ۱۴۰۳ با آن دست‌وپنجه نرم کرد. اگرچه با روی کار آمدن دولت جدید، برخی از این مشکلات تا حدی مرتفع شدند، اما معضل ثبت سفارش و استفاده از ارز حاصل از صادرات همچنان به قوت خود باقی است. به نظر می‌رسد صنعت فولاد در سال جدید نیز با چالش‌های مشابهی مواجه خواهد بود و محدودیت منابع انرژی همچنان به عنوان یک مانع جدی در مسیر تولید فولاد کشور قرار خواهد داشت.

عملکرد صنعت فولاد ایران در سالی که گذشت در حالی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که محدودیت‌های شدید انرژی و چالش‌های اقتصادی، سایه سنگینی بر فعالیت تولیدکنندگان این حوزه انداخته است. در صنعت فولاد، رشد تولید در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال گذشته در عمده صنایع فولادی منفی بوده است.

اما شرکت فولاد مبارکه اعلام کرد که در آستانه پایان سال، تولید فولاد خام این شرکت با حجم تولید سال گذشته برابری خواهد کرد. همچنین افزایش قیمت حامل‌های انرژی از جمله عوامل موثر بر افزایش هزینه‌های تولید در این صنعت بوده است. رکود جهانی نیز در اوایل سال و افزایش قیمت ارز در اواخر سال، بر قیمت محصولات فولادی تاثیر گذاشته است. این رکود، برخی از صنایع را به سمت فروش غیرنقدی سوق داده که تاثیر متفاوتی بر سودآوری شرکت‌ها داشته است. با وجود چالش‌های موجود، عملکرد فولاد مبارکه را با توجه به محدودیت‌ها “قابل قبول” می‌باشد.

پیش‌بینی چالش‌های پیش روی صنعت فولاد در سال آینده و راهکار‌های پیشنهادی

محدودیت منابع انرژی، تشدید تحریم‌ها و عدم توازن رشد صنایع را از جمله مهم‌ترین چالش‌های پیش روی صنعت فولاد می‌باشد.

• محدودیت‌های انرژی: محدودیت‌های برق از اردیبهشت‌ماه سال آینده آغاز خواهد شد و صنایع در ماه‌های گرم سال با افت تولید یا توقف کامل مواجه خواهند شد. احتمال داده می‌شود که حتی در فصول گرم سال نیز صنایع با مشکل ناترازی گاز مواجه شوند؛
• تأثیر تحریم‌ها: تشدید تحریم‌ها و تهدیدات خارجی، تامین قطعات و مواد مصرفی از خارج از کشور را دشوارتر کرده و صادرات را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد؛
• عدم توازن رشد: صنعت فولاد فراتر از نیاز کشور ظرفیت ایجاد کرده و توانمندی لازم را دارد، اما سایر ارگان‌ها هم‌زمان با این رشد متوازن پیشرفت نکرده و نمی‌توانند صنعت فولاد را تغذیه کنند.

برای رفع چالش‌های موجود، راهکار‌های زیر را پیشنهاد میشود:

• بومی‌سازی: تمرکز بر بومی‌سازی قطعات و مواد اولیه برای کاهش وابستگی به خارج؛
• ادغام‌های استراتژیک: ادغام صنایع کوچک با صنایع بزرگ برای افزایش پایداری و کاهش هزینه‌ها؛
• کاهش هزینه‌ها: اجرای اقدامات عملی برای کنترل و کاهش هزینه‌ها در تمامی صنایع فولادی؛
• خودتامینی انرژی: ارائه مشوق‌های دولتی برای ترغیب صنایع به سرمایه‌گذاری در زمینه خودتامینی انرژی؛
• بهره‌گیری از تجربیات موفق: استفاده از تجربیات فولاد مبارکه در زمینه بومی‌سازی و مدیریت منابع برای سایر صنایع؛
• لزوم اقدام عاجل دولت: فراهم کردن زمینه برای عبور از بحران با ارائه راهکار‌های عاجل و کمک گرفتن از صنعتگران.

نویسنده: غلامرضا سلیمی - معاون بهره برداری شرکت فولا مبارکه اصفهان

منبع: بورس امروز