تیر بخش معدن در اقتصاد کشور به هدف می‌نشیند

به گزارش می متالز، بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران، سهم معادن از تولید ناخالص داخلی از ۱.۳درصد در سال ۹۶ به ۱.۴ درصد در پایان سال ۹۷ رسید که حکایت از رشد ۷درصدی محصول ناخالص بخش معدن دارد.
واکنش کارشناسان به این اتفاق، ادامه‌دار و خواندنی است. آنها از ظرفیت‌های بخشی در اقتصاد ایران سخن می‌گویند که به تازگی مورد توجه اقتصاددانان و دولتمردان قرار گرفته است.
 

مهم‌ترین عوامل رشد مثبت معدن در تولید ناخالص داخلی

بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران به مهم‌ترین عوامل رشد سهم بخش معدن در زمینه تولید ناخالص داخلی اشاره کرد: بخش معدن پرظرفیت است. یکی از عوامل آن اهمیتی است که دولت و حاکمیت برای این بخش قائل است که می‌تواند جایگزین مناسبی برای نفت باشد. در نتیجه، نگاه به بخش معدن به این شکل تغییر می‌کند و نتیجه آن را در رشد سهم معدن در تولید ناخالص داخلی مشاهده می‌کنیم.
رئیس انجمن مس ایران در ادامه افزود: در این میان معدن از تحریم‌ها چندان تاثیر نگرفته و این محصول نسبت به سایر محصولات صادراتی، کمتر قابل رصد کردن است. طبیعی است هر چه صادرات افزایش یابد رونق در معادن افزایش خواهد یافت.
وی ادامه داد: سومین دلیل، نرخ کامودیتی‌های معدنی است که افزایش یافته و افزایش نرخ ارز نیز موثر بوده است. او افزود: افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی همیشه بد نیست و یکی از ابزارهایی است که باعث توسعه صادرات می‌شود.
به همین دلیل بسیاری از کشورها مانند ژاپن یا چین ارزش پول‌ خود را پایین می‌آورند تا صادرات‌شان را افزایش و واردات‌شان را کاهش دهند تا تراز تجاری‌شان مثبت شود. یکی از مشکلات اصلی‌ چین با امریکا هم بر سر کاهش ارزش یوآن بود تا تراز تجاری مثبتی با امریکا داشته باشد.
این کارشناس معدن اضافه کرد: ارزش پول ملی‌ ایران در مقابل دلار و سایر ارزهای خارجی نیز به دلیل مشکلات اقتصادی کاهش پیدا کرد. البته این موضوع به ذاته خوب نبود اما یکی از ابزارهای توسعه صادرات شد زیرا کالاها و محصولات وارداتی به کشور گران تمام می‌شد. از این رو استفاده از کالاهای داخلی ترجیح داده شد.
شکوری در پاسخ به این پرسش که چرا این عامل چنین تاثیری را بر صنعت نداشت، گفت: البته افزایش نرخ دلار بر صنعت هم تاثیر داشت اما چون مواد اولیه‌ بخش معدن به خارج وابسته نیست و محصول نهایی‌ تبدیل به مواد اولیه صنایع می‌شود، رشد بیشتری نشان داده است.
وی توضیح داد: مانند خودرو که ۵۰ درصد آن از فولاد و آلومینیوم تشکیل شده و در صنایع مختلف از جمله خودروسازی مصرف می‌شود. با این حال اگر صنعت خودرو در ته خط دچار مشکل است و نمی‌تواند به عنوان هاب صادراتی منطقه مطرح شود، دیگر مشکل خودشان است اما بازار مصرف مواد معدنی بیشتر است. رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: از طرف دیگر، بازار مصرف مواد معدنی بسیار گسترده است.
استفاده از محصولات مواد معدنی را در زندگی‌مان می‌بینید. برای نمونه، باید بدانیم این مواد در ساختمان‌سازی تا چه حد کاربرد دارند یا تلفن همراه تا چه حد دارای مس، طلا و سایر فلزات است.
شکوری ادامه داد: دایره مصرف‌کننده مواد معدنی نسبت به محصولات صنعتی در بازار داخل و خارج وسیع‌تر است در نتیجه رونق بخش معدن را شاهد هستیم اما در بخش صنعت که سهمش کاهش یافته، بازهم خودروسازی را مثال می‌زنم.
ایران‌خودرو ۵۰۰هزار خودرو تولید می‌کند، در حالی که ظرفیت تولید هزار خودرو را دارد و اگر نتواند صادرات داشته باشد سطح توانایی این شرکت را نشان می‌دهد. اما تویوتا ۱۰ میلیون خودرو تولید می‌کند که ۷۵ درصد آن را در بازارهای جهانی به فروش می‌رساند. اگر صنایع ما همین شرایط را داشتند چه بسا آنها هم شاهد رونق این صنعت ‌بودند و سهم‌شان در تولید ناخالص داخلی افزایش می‌یافت.
رئیس انجمن مس ایران در ادامه سخنانش به شرایط کشورهای همسایه و منطقه اشاره کرد و افزود: بیشتر این کشورها مثل عراق، افغانستان، یمن و... درگیر جنگ هستند. این کشورها برای بازسازی به بیشتر مواد معدنی ما نیاز دارند. از این رو اگر مناسبات خوبی با کشورهای منطقه داشته باشیم این بازار بسیار بزرگ می‌تواند تضمین‌کننده ادامه رشد بخش معدن باشد.
وی تصریح کرد: در تحریم‌ها، با عراق قراردادی امضا کردیم که بر مبنای آن دست‌کم ۲۰ میلیارد دلار مبادلات تجاری داشته باشیم. اگر همین قرارداد را با سوریه یا کشورهای منطقه امضا کنیم انقلابی در رونق محصولات معدنی ایجاد می‌شود.
آن مناسبات نه تنها بر بخش معدن بلکه بر سایر بخش‌های اقتصاد هم تاثیرگذار است. وی اظهار امیدواری کرد که این روابط ادامه‌دار باشند و در کنار ارتباط با سایر کشورها، شاهد اتفاق‌های خوب در بخش معدن و نقش آن در اقتصاد کشور باشیم تا هم در جذب سرمایه و آخرین فناوری‌های جهانی موثر باشد و هم نرخ تمام شده محصولات‌مان کاهش پیدا کند؛ همچنین کمک کند که این کشور به هاب صادرات مواد معدنی در منطقه تبدیل شود.

رشد به نسبت مثبت
محمد فاطمیان، کارشناس خبره صنایع معدنی نیز درباره رشد بخش معدن در گزارش مرکز آمار در گفت‌وگو با روزگار معدن گفت: در باب چرایی رشد منفی بخش معدن باید گفت بخش معدن دارای ویژگی‌هایی است که زمینه را برای حیات و ادامه تولید این بخش به ویژه در شرایط تحریم، به طور مثبت و موفق و البته نسبی مهیا می‌کند. مشاور عالی مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مس ادامه داد: این عوامل عبارتند از نیاز بالای جهانی و منطقه‌ای به مواد معدنی که باعث می‌شود علاوه بر تامین بازارهای داخلی، بازار منطقه و جهان را نیز تامین کنیم. در این میان قراردادهای تامین مواد اولیه به صورت لانگتر یا بلندمدت، شرایطی را برای ما ایجاد کرده که تا حدود زیادی این بخش را از تحریم‌ها مصون نگه می‌دارد. عضو هیات مدیره هلدینگ توسعه معادن و فلزات خاطرنشان کرد: ویژگی دیگر بخش معدن این است که مواد معدنی، مواد اولیه‌ای برای سرشاخه‌های صنعتی هر کشوری هستند. از این رو صنایع پیشران که در گروه صنایع معدنی قرار می‌گیرند و مواد اولیه‌شان یعنی مواد معدنی دانه‌بندی شده و کنسانتره فلزی و غیرفلزی است، وابستگی کمتری به خارج دارند و اقتصادی‌تر هستند. فاطمیان افزود: عامل دیگر، تسلط ما بر تولید مواد معدنی با توجه به فناوری‌هایی است که تا حدود زیادی بومی‌سازی شده‌اند. اینها مجموع عواملی هستند که وابستگی این بخش اقتصاد را به خارج کم می‌کنند. البته نرخ تمام شده نیز نقش مهمی در رشد این بخش دارد، در ضمن به دلیل اینکه این مواد به ذخایر داخلی کشور وابسته هستند، در بازارها و مارکت‌های جهانی دارای مزیت رقابتی هستند یعنی فقط مزیت نسبی، مبنای تولیدات، فروش خوب و قیمت‌های ما نبوده است. اگر امروز توفیقاتی در رشد نسبی مثبت معدن داشته‌ایم به این دلایل بوده است. مشاور عالی مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مس در ادامه افزود: نرخ تمام‌شده به نحوی بوده و هست و کیفیت کالای تولیدی نه در همه تولیدات معدنی به نحوی بوده و هست که می‌تواند به مارکت جهانی ورود کند و بازار خودش را تا حدود زیادی حفظ کند. فاطمیان در ادامه تاکید کرد: خوشبختانه بخش زیادی از رشد تولیدات معدنی را مدیون قیمت‌های جهانی هستیم که در بورس لندن، نیویورک، شانگهای و امثال آن تعیین می‌شود. ما متاثر از نرخ‌های جهانی توانسته‌ایم مواد معدنی و محصولات صنایع معدنی خود را به نرخ جهانی یا نزدیک به آن بفروشیم. این عوامل بر فروش و حاشیه امن سود تاثیر گذاشته و شاخص رشد را نشان می‌دهد.