جنون قیمتی در بازار نفت

یه گزارش می متالز، به دنبال تشدید ناگهانی تنش‌های تجاری از سوی ترامپ، قیمت نفت روز پنج‌شنبه بیشترین افت روزانه خود را ظرف نزدیک به چهارسال گذشته تجربه کرد؛ چراکه این اقدام رئیس‌جمهور آمریکا نگرانی‌ها از کاهش رشد تقاضا به دنبال تضعیف رشد اقتصاد جهانی را افزایش داد. ترامپ روز پنج‌شنبه بار دیگر در صفحه توییتر خود مهم‌ترین تصمیمات دولت آمریکا را اعلام کرد. او در حالی که مدعی شد مذاکرات تجاری ادامه می‌یابد، اعلام کرد «از اول سپتامبر یعنی از حدود یک ماه بعد بر واردات آن دسته از کالاهای چینی به ارزش ۳۰۰ میلیارد دلار که تاکنون مشمول تعرفه نبودند، ۱۰ درصد تعرفه اعمال خواهد کرد.» انتظار می‌رود این اقدام ترامپ با واکنش متقابل دولت چین مواجه شود و حتی مذاکرات تجاری را از روال خارج کند. تنش‌های تجاری در حال حاضر به کاهش رشد اقتصاد جهانی منجر شده و تشدید تنش‌ها می‌تواند رکود اقتصادی را تعمیق بخشد.

به دنبال توییت ترامپ بازار نفت روز پنج‌شنبه با افت شدید قیمتی مواجه شد. بهای نفت‌خام آمریکا در این روز، حدود 4.6 دلار بر بشکه معادل ۸ درصد کاهش یافت و کمتر از ۵۴ دلار بر بشکه معامله شد، این بیشترین کاهش روزانه قیمت این نفت شاخص از فوریه ۲۰۱۵ محسوب می‌شود. نفتبرنت نیز در این روز نزدیک به ۵ دلار معادل ۷درصد کاهش قیمت را تجربه کرد و به 60.5 دلار بر بشکه رسید. با وجود اینکه قیمت‌ها روز گذشته افزایش یافت اما همچنان تا جبران افت شدید پنج‌شنبه فاصله زیادی داشت. برنت روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۶ به وقت تهران) 1.7 دلار افزایش یافت و به 62.22 دلار بر بشکه رسید. نفت‌خام آمریکا نیز رشد 1.3 دلار را تجربه کرد و حدود 55.3 دلار بر بشکه معامله شد.

  سه خبر نگران‌کننده از آمریکا

تنش‌های تجاری در بیش از یک سال و نیم اخیر موضوع اثرگذاری بر قیمت نفت بوده، اما از ماه مه و به دنبال اقدام غیرمنتظره ترامپ نگرانی‌های بیشتری در این زمینه ایجاد شده است. او در ماه مه یعنی حدود دو ماه پیش به‌طور ناگهانی و در حالی که گمان می‌شد مذاکرات صلح تجاری در روند مطلوبی قرار دارد، تعرفه واردات روی برخی کالاهای وارداتی از چین به ارزش بیش از ۲۵۰ میلیارد دلار را ۱۰ درصد افزایش داد و به ۲۵درصد رساند. بنابراین با اقدام اخیر رئیس‌جمهور آمریکا تقریبا همه واردات آمریکا از چین مشمول تعرفه است. ارزش واردات آمریکا از چین در سال گذشته حدود ۵۵۰ میلیارد دلار بوده است. تعرفه جدید بر واردات کالا از چین در حالی اعمال شد که تنها یک روز از بازگشت هیات مذاکره‌کننده آمریکایی به سرپرستی استیو منوچین، وزیر دارایی آمریکا از شانگهای می‎گذشت و اقدام ترامپ نشان داد که ماموریت منوچین و هیات همراه ناموفق بوده است. ترامپ در توییتر مدعی است که چین توافقی را که در ماه مه بین دو کشور حاصل شده رد کرده و خواهان توافق جدیدی است و این موضوع را دلیل افزایش محدودیت‌ها بر واردات کالا از چین معرفی می‌کند. این در حالی‌ است که پکن با رد ادعاهای آمریکا می‌گوید آماده است که جنگ تجاری فعلی را به‌طور نامحدود ادامه بدهد. دور بعدی مذاکرات تجاری ماه آینده برگزار خواهد شد.

اما توییت ترامپ و نگرانی از تشدید تنش‌های تجاری تنها عامل افت قیمت‎ها در روز پنج‌شنبه نبود؛ اظهارات رئیس فدرال رزرو درخصوص کاهش نرخ بهره بانکی در این کشور عاملی بود که پیش از توییت ترامپ قیمت‌ها را در مسیر کاهشی قرار داد. بازارها در هفته‌های اخیر به خصوص بعد از سخنرانی جرمی پاول در مجلس سنا به این نتیجه رسیده بود که در گام بعدی بانک مرکزی آمریکا نرخ بهره بانکی را کاهش خواهد داد. با این حال معامله‌گران همگی منتظر نتیجه نشست فدرال رزرو در روز چهارشنبه بودند تا ببینند آیا کاهش نرخ بهره تنها یک بار رخ خواهد داد یا به‌طور سریالی شاهد کاهش آن تا پایان سال خواهند بود. اما اظهارات پاول در شامگاه روز چهارشنبه و بعد از پایان نشست فدرال رزرو انتظارات بازار را برآورده نکرد و نشان داد که این اقدام به‌طور سریالی انجام نخواهد شد، این موضوع تقویت دلار در برابر دیگر ارزها و کاهش بازارهای کالایی از جمله نفت را به دنبال داشت. در کنار این موضوع انتشار آماری از کاهش سفارش‌های کارخانه‌ای آمریکا که نشان‌دهنده ضعف تولید در این کشور است، دیگر عامل نگرانی از سمت تقاضا و کاهش قیمت نفت بود.

آن‌طور که کیم کووانگرا، تحلیلگر کالا در شرکت سامسونگ فیوچر به بلومبرگ گفته است، «اظهارات اخیر ترامپ به یقین نقطه پایان جنگ تجاری را به تعویق انداخته است. با این حال از آنجا که نگرانی از کند شدن رشد تقاضا پیش از این در قیمت نفت منعکس شده بود و سطح تنش‌های ژئوپلیتیک افزایش یافته، نمی‌توان گفت نفت افت قیمت بیشتری تجربه خواهد کرد.» در چند ماه اخیر موسسات و بانک‌های بین‌المللی بارها برآورد خود از رشد تقاضا در سال جاری میلادی را کاهش داده‌اند. نگرانی از تاثیر تنش‌های تجاری بر رشد تقاضا مهم‌ترین عامل ثبات قیمت نفت در کانال ۶۰ دلار طی ماه‌های اخیر بوده، چراکه دیگر عوامل بازار از جمله افزایش تنش‌ها در خاورمیانه و همچنین تشدید تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران اهرمی برای افزایش قیمت نفت بودند.

  نوسانات محدود ماهانه قیمت نفت

تقابل اثر تنش‌های ژئوپلیتیک در برابر نگرانی از رشد اقتصاد جهانی موجب شد که قیمت نفت ماه گذشته تغییرات محدودی را تجربه کند و کمترین تغییرات ماهانه را از سال ۱۹۹۱ به ثبت برساند. نفت‌خام آمریکا روز چهارشنبه در حالی ماه جولای را به پایان رساند که روی 58.58 دلار به فروش می‌رسید، این رقم تنها ۱۱ سنت معادل یک دهم درصد از آخرین قیمت ماه ژوئن کمتر است. قیمت نفت برنت اما با تغییرات محسوس‌تری همراه بود. این نوع نفت حدود 1.4 دلار کاهش یافت و در آخرین روز معاملات ماه جولای به 65.17 دلار بر بشکه رسید. اما تغییرات محدود ماهانه قیمت نفت به معنای ثبات و آرامش در بازار نیست. چراکه کافی است نگاهی به روند روزانه قیمت‌ها داشته باشیم. در واقع در حالی تغییرات ماهانه از لحاظ کوچکی رکورد شکسته که در غالب روزهای ماه این کالا تحت تاثیر اخبار متفاوتی که از دو سمت عرضه و تقاضای بازار منتشر می‌شود، نوسانات شدیدی را تجربه می‌کرد، به‌طوری که در برخی روزها فاصله بیشترین و کمترین سطح قیمت نفت به بیش از ۴ دلار بر بشکه نیز می‌رسید.

در این ماه کاهش برآوردها از رشد اقتصاد جهانی در کنار افزایش موجودی انبارهای بنزین در آمریکا نشانه‌هایی از کاهش رشد تقاضا برای نفت بود و قیمت نفت را تحت فشار قرار می‌داد. در مقابل تداوم کاهش عرضه تولید نفت اوپک و انتشار آماری از افت صادرات نفت ایران در کنار افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک که به شکل حوادثی برای نفتکش‌ها بروز ‌کرد قیمت‌ها را در جهت افزایشی قرار می‌داد. بلومبرگ مدعی است میزان صادرات نفت اوپک در ماه جولای به کمترین سطح در ۵ سال اخیر رسیده چراکه صادرات نفت ایران تحت تاثیر فشارهای آمریکا کاهش شدیدی را تجربه کرده است. بر اساس این گزارش میزان تولید این سازمان با ۱۳۰ هزار بشکه کاهش به 29.98 میلیون بشکه در روز رسیده است. منابع خارجی آمار متفاوتی را برای صادرات نفت ایران اعلام می‌کنند، به‌طور مثال رویترز مقدار آن را در ماه جولای ۱۰۰ هزار بشکه در روز برآورد کرده است. با این حال مقامات کشورمان با رد این آمار اعلام می‎کنند که صادرات نفت ایران از مسیرهای غیرشفاف برای منابع خارجی جریان دارد.

بنابراین در شرایطی که هیچ چشم‌انداز روشنی پیش روی مذاکرات تجاری وجود ندارد و از سمت دیگر به نظر می‌رسد تنش‌های منطقه‌ای تحت تاثیر اقدامات ترامپ ادامه یابد، نمی‌توان چشم‌انداز مشخصی پیش روی بازار ترسیم کرد و احتمالا شاهد تداوم نوسانات شدید بازار خواهیم بود.