جلوگیری از موازی‌کاری در اکتشاف معدن

به گزارش می متالز، در این میزگرد علی اصغرزاده مدیر اکتشافات ایمیدرو، بهروز برنا معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، فرید دهقانی مسئول کمیته معدن و صنایع معدنی مرکز پژوهش‌های مجلس و علی هومن عربشاهی عضو جامعه مهندسین مشاور حضور داشتند و حاضران در جلسه به بیان مشکلات مربوط به حوزه اکتشاف و راهکارها پرداختند. از موارد مهم و مورد نیاز بخش اکتشافات، استانداردسازی داده‌ها و ایجاد یک پایگاه داده برای اکتشافات بود که در این میزگرد به بحث و بررسی گذاشته شد. بهروز برنا معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در این میزگرد با بیان اینکه ۶۰ درصد ذخایر دنیا در کمربند Cordillera قرار دارند در ادامه گفت: یکی از نقشه‌ راه‌های ما در اقتصاد کلان باید معدن باشد. در سال گذشته برای ۱/۵ میلیارد تن مواد معدنی، گواهی کشف صادر شد. به گفته وی، تا پیش از انقلاب حتی فعالیت‌های معدنی در حوزه گچ نیز باید از سوی خارجی‌ها انجام می‌شد اما اکنون به فروش خدمات فنی و مهندسی رسیده‌ایم و می‌توان گفت که کشف مواد معدنی در ایران نسبت به قاره امریکا و افریقا ارزان‌تر است.
برنا در ادامه گفت: با وجود ظرفیت بالای معدنی، قواعد اقتصادی اکتشاف و معدنکاری را مورد توجه قرار ندادیم و نیروی انسانی زیادی در این حوزه، پای کار است و با این داشته کارهای زیادی می‌توانیم انجام دهیم. به گفته معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، سالانه حدود ۴۰۰ میلیون تن استخراج در کشور انجام می‌شود و تنها ۱/۵ میلیون تن کشف ذخایر مس، طلا، آلومینیوم، آنتیموان و... داریم. به عقیده برنا، مشکل ما در این حوزه این است که زنجیره‌های ارزش در یکسری مواد معدنی را حفط نکردیم و اینکه بخش خصوصی با شیوه رصد بازارهای بین‌المللی آشنا نیست. وی با بیان این مطلب افزود: دنیای اکتشافات در حال پیشرفت است و نیاز است اطلاعات ما در این بخش روزآمد شود. در این زمینه می‌توان گفت تهیه نقشه‌های یکصد هزارم برای کشور ضروری بود که به مرحله انجام رسید و اکنون وارد مقیاس ۲۵ هزارم شده‌ایم. برنا در ادامه سخنانش با بیان اینکه ۱۵ هزار کیلومتر محدوده امیدبخش کشف شده تاکید کرد که عوامل اکتشافی باید با یکدیگر همسو باشند.

توجه به سازمان زمین‌شناسی بیشتر شود

فرید دهقانی، مسئول کمیته معدن و صنایع معدنی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی یکی دیگر از حاضران در میزگرد جایگاه اکتشاف در حوزه معدن و صنایع معدنی بود. وی با بیان اینکه تاکنون به طور شایسته بخش معدن مورد توجه حاکمیت به عنوان پیشران اقتصاد قرار نگرفته است، افزود: توسعه از حلقه اکتشاف می‌گذرد. به گفته وی، ماموریت‌های سازمان‌های مربوط به حوزه معدن و صنایع معدنی باید بازتعریف شود. همچنین در عصر حاضر باید بر جذب و توزیع فناوری، تمرکز بیشتری داشته باشد. وی ادامه داد: مجموعه حاکمیت درحال‌حاضر به این نتیجه نرسیده که حوزه معدن می‌تواند موتور محرک اقتصاد باشد در حالی که مسیر حرکت به سمت توسعه معدن از سمت زیرساخت هاست. مسئول کمیته معدن و صنایع معدنی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه منابع مالی سازمان زمین‌شناسی ناچیز است در ادامه گفت: در ۳ سال آینده که سال‌های طلایی برنامه ششم است، باید توجه بیشتری به سازمان زمین‌شناسی شود.
دهقانی ادامه داد: ارتباط نداشتن با فناوری روز دنیا در حوزه اکتشاف پاشنه آشیل ما به شمار می‌رود. در این میان راهکارهایی که می‌تواند موجب توسعه حوزه معدن و صنایع معدنی شود این است که منابع مالی را کافی تعریف کنیم و دولت قراردادهای دو جانبه با معدنکار ببندد. وی افزود: باید منابع مالی قابل توجهی را برای حوزه معدن و صنایع معدنی در برنامه ششم توسعه ببینیم.

غنی‌ترین داده‌های اکتشافی در ایران است

علی اصغرزاده، مدیر اکتشاف ایمیدرو نیز در این میزگرد تخصصی با اشاره به اینکه در دنیا سالانه تا ۳۰ میلیارد دلار هم در اکتشاف، سرمایه‌گذاری شده اما با افت بهای نفت این رقم به نصف رسیده است در ادامه گفت: ما غنی‌ترین داده‌های اکتشافی را داریم و می‌توان به جرات گفت که ایران بهشت اکتشافی دنیاست.  به گفته وی، اگر به حوزه اکتشاف معدنی توجه لازم نشود منابع فعلی به پایان می‌رسد و دست ما برای بهره‌برداری از منابع موجود بسته می‌ماند چراکه در عملکرد سازمان ایمیدرو دیدیم که با اکتشافات انجام شده، معادن و ذخایری به‌دست آمد و در عمل ذخیره معادن سنگ‌آهن ایران تا ۱۳ سال افزایش پیدا کرد. اصغرزاده با اشاره به اینکه ما در اکتشاف فهرست بها نداریم ادامه داد: ما در حوزه اکتشاف به یک پایگاه داده نیاز داریم. از طرفی برای آموزش مهارت شرکت‌های خصوصی، برنامه‌ریزی درست و زبان مشترک سرمایه‌گذاری در ایران وجود ندارد. به گفته وی، تضمین ادامه حیات معدنی کشور در گروی ارتقا و رسیدگی به اکتشافات است. بسیار مشاهده شده که طرف‌های خارجی که برای سرمایه‌گذاری به ایران می‌آیند روی اطلاعات به‌دست آمده اکتشاف در پهنه‌هایی که انتخاب می‌کنند حساب نمی‌کنند و دوباره اقدام به اکتشاف می‌کنند؛ در این زمینه با قراردادی که برای پیاده‌سازی استاندارد جورک بسته شد، تصمیم گرفتیم آموزش‌های لازم در این زمینه به کارشناسان ایرانی داده شود تا فرمت یکدستی در اکتشاف به وجود آید.
مدیر اکتشافات ایمیدرو در ادامه سخنانش به برنامه‌های این سازمان اشاره کرد و گفت: در برنامه‌های ایمیدرو در نظر داریم بتوانیم در آینده چند کارشناس ایرانی شرکت جورک را تربیت کنیم تا مانند گذشته مجبور نشویم برای کارشناسی به قزاقستان مراجعه کنیم. اصغرزاده ادامه داد: اکنون ۱۵ محدوده امیدبخش معدنی در وضعیت واگذاری قرار دارد که عمده آنها در آباده تا جازموریان واقع شده‌اند و ذخایری مانند سنگ‌آهن، کرومیت و مس دارند. در کنار این موضوع باید اشاره کنم که ۵ میلیون کیلومتر پرواز خطی باید انجام شود. وی با اشاره به اینکه تاکنون ۸ معدن کلاس جهانی شناسایی کرده‌ایم در ادامه گفت: سازمان ایمیدرو تا حدی به عقب‌افتادگی‌ها در بخش اکتشاف کمک کرده است. در واقع اگر برنامه اکتشاف از سوی ایمیدرو انجام نمی‌شد بسیاری از صنایع معدنی با کمبود مواد اولیه روبه‌رو می‌شدند. به گفته اصغرزاده، عمر بسیاری از معادن ایران پایین آمده اما با فعال شدن معدن سنگان، شاهد بالا رفتن متوسط عمر معادن سنگ آهن ایران به ۱۳ سال هستیم.

استانداردسازی داده‌ها

علی هومن عربشاهی، عضو جامعه مهندسین مشاور نیز به عنوان یکی از حاضران در میزگرد تخصصی اظهار کرد: تخصیص منابع مالی کشورها برای حوزه معدن متفاوت است. در واقع ما باید از ظرفیت تشکل‌ها در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی‌ها استفاده کنیم و در کنار این موضوع باید اطلاعات معدنی در یک پایگاه داده‌ای قرار گیرد. به گفته وی، در حوزه اکتشاف و تولید، استانداردسازی داده‌ها موضوع بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد اما متاسفانه داده‌ها امروز شکل مشخصی ندارند و همین موضوع باعث شده در جذب سرمایه‌گذار خارجی دچار مشکل شویم. در نتیجه در زمان واگذاری پهنه‌ها گروه جدیدی که پهنه را در اختیار می‌گیرد، نمی‌تواند به داده‌های به‌دست آمده گذشته اعتماد کند و با دوباره‌کاری روی آن پهنه اقدام به اکتشاف می‌کند. عربشاهی تاکید کرد که باید از موازی‌کاری سازمان‌ها در حوزه معدن و صنایع معدنی جلوگیری کرد همچنین باید به استخراج و فرآوری دیگر محصولات معدنی مانند آنتیموان و غیرفلزی‌ها توجه کنیم.