یخچال‌های قطبی ناپدید می‌شوند

به گزارش می متالز، در شمالی ترین بخش نوناووت (Nunavut)، سواحل جزیره الزمیر (Ellesmere) و گرینلند برای تشکیل تنگه نارس(Nares)، آبراه های باریکی که اقیانوس منجمد شمالی را به خلیج بافین و اقیانوس اطلس شمالی متصل می کند، به هم می پیوندند. با فرا رسیدن زمستان، یخچال های قطبی تشکیل شده و عبور یخ ها را از قطب شمال به سمت جنوب مسدود می کنند. این یخچال های قطبی، سازه های بزرگی هستند که از ورقه های یخ بی حرکت تشکیل شده اند و از ورودی های شمالی و جنوبی تنگه نارس  می گذرند.  

بررسی های جدید محققان مشخص می سازد که این ساختارها برای مدت زمان کوتاه تری در حال شکل گیری هستند و باعث می شود یک دریچه بزرگتر برای یخ ها به آب های گرمتر سرازیر شود. این پژوهش ها روند ذوب یخچال های قطبی را مورد مشاهده و تجزیه و تحلیل قرار داده و بر اساس نتایج به دست آمده، می توان عواقب ناگواری برای اکوسیستم های قطب شمال پیش بینی کرد.

ماهواره های Sentinel-1 آژانس فضایی اروپا صدها کیلومتر بالاتر از این سیاره در حال چرخش در مدار زمین است و صفحات یخ قطبی را رصد کرده و با استفاده از نقشه برداری راداری از سطح زمین، جریان یخ های قطب شمال را در امتداد تنگه نارس مشاهده و شواهد را به زمین ارسال می کنند.

کنت مور (Kent Moore)، استاد گروه علوم شیمی و فیزیک در سامانه مختصات جهانی مرکاتور معکوس یا UTM، از طریق تصاویر به دست آمده از این ماهواره ها توانست مقدار کل یخ در حال حرکت را از طریق این آبراه تعیین کند. به گزارش سیناپرس، بر این اساس وقتی یخچال های قطبی تشکیل می شود، میزان این اندازه گیری کم خواهد بود که نشان دهنده حرکت کمتر یخ دریای قطب شمال به سمت آب های گرمتر در طرف دیگر این تنگه است.

با این حال، داده های فوق روند نگران کننده ای را نشان می دهند زیرا  هر سال، یخچال های قطبی در مدت زمان کوتاهتر و کوتاهتری تشکیل می شوند. در آغاز  این هزاره انتظار می رفت که این یخچال های قطبی بیش از ۲۰۰ روز از سال را دوام داشته باشند اما اکنون، آنها تنها در حدود ۱۰۰ روز دوام می آورند و این موضوع به معنی نصف شدن عمر ان ها است.

به باور کارشناسان، تأثیرات این امر روشن است. از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۹ میلادی، به طور  سالانه حدود  ۴۲ هزار کیلومتر مربع یخ  از دروازه فلوکس (flux) دریای لینکلن جنوبی واقع در انتهای شمالی تنگه نارس عبور می کرد. از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ میلادی این میزان به بیش از دو برابر افزایش یافته و به ۸۶ هزار کیلومتر مربع رسیده است. بر اساس گفته دانشمندان، دلیل این امر ضعف ساختار یخچال های قطبی به دلیل بحران آب و هوا و گرمایش زمین است.

کنت مور در این رابطه توضیح می دهد که گرم شدن قطب شمال دلیل اصلی تضعیف این یخچال های قطبی است اما عوامل دیگری مانند نازک شدن یخ دریاها نیز در این فرایند دخیل هستند.

با وجود یخچال های قطبی ضعیف که منجر به از بین رفتن بیشتر یخهای قطب شمال و افزایش از دست دادن یخ منجر به نازک تر شدن پوشش یخ قطب شمال می شود که مشکلات زیاد را به همراه خواهد داشت.

امروزه در شمال تنگه نارس، منطقه ای قرار دارد که آخرین منطقه یخی باقی مانده در این بخش از قطب شمال به شمار می رود که حفظ ان برای دهه های آینده اهمیتی حیاتی دارد. با نازک شدن یخ دریاها حرکت برای بومیان منطقه  دشوارتر شده و همچنین این مساله برای پستانداران قطبی همچون خرس های قطبی و خوک های آبی نیز صدق می کند و آنها ترجیح می دهند روی یخ های ضخیم تر حرکت کنند. به گزارش سیناپرس، در ضمن هرچه لایه یخ ها ضخیم تر باشد جانوران مانند خوک های آبی می توانند توله هایشان را در پوشش ضخیم تر و گودال های عمیق تری پنهان کنند تا از دست شکارچیان در امان باشند. اگر این لایه ها نازک شوند در حقیقت دیوار حفاظت برخی از جانوران سست شده و امکان دارد تا پایان این قرن ۹۹ درصد از اینگونه جانوران از بین بروند که اثرات ثانویه آن کاهش زنجیره غذایی و صدمه دیدن گروه های دیگر جانوری خواهد بود.

عواقب ذوب شدن این یخچال ها فقط گریبان گیر قطب شمال نبوده و  باعث می شود تا میزان آب زیادی وارد دریاهای جنوبی شده و سطح آب دریاها در سراسر جهان را افزایش یابد.

البته همه امیدها هنوز از بین نرفته است. اگر توافق نامه پاریس بتواند باعث جلوگیری از ذوب کامل یخ های قطب شمال شود، آخرین یخچال های باقی مانده قطب شمال می تواند به عنوان سکوی پرشی برای احیای پوشش یخ این منطقه عمل کند.  

شرح کامل این بررسی و پژوهش ها در آخرین شماره مجله ارتباطات طبیعت (Nature Communications) به چاپ رسیده و قابل دسترس است.