بارگذاری نشدن گزارش عملکرد دو سالانه شرکت "سرمایه‌گذاری پتروشیمی و شیمیائی تأمین "

به گزارش می‌متالز، شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین که در بازار سرمایه ایران با نماد «تاپیکو» شناخته می‌شود، یکی از هلدینگ‌های چند رشته‌ای صنعتی زیرمجموعه شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) است که پس از حدود دو دهه فعالیت اقتصادی امروزه یکی از مهم‌ترین و سودآورترین شرکت‌ها در فهرست ۱۰ شرکت اول بازار سرمایه ایران به‌حساب می‌آید.

تاپیکو در ابتدا با نام «شرکت پالایش روغن آبادان» در دی‌ ماه سال ۱۳۸۱ تأسیس شد. در سال ۱۳۸۲ با برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده و تغییر اساسنامه، مرکز اصلی شرکت از آبادان به تهران منتقل شد و نام شرکت نیز به «شرکت سرمایه‌گذاری شیمیایی و سلولزی تأمین» تغییر کرد. یک سال بعد و در سال ۱۳۸۳ با گسترده‌تر شدن فعالیت عملیاتی شرکت و حضور بیشتر در صنایع پتروشیمی بار دیگر با تشکیل مجمع عمومی فوق‌العاده، نام شرکت این بار به «شرکت سرمایه‌گذاری پتروشیمیایی و شیمیایی تأمین» تغییر کرد.

در سال ۱۳۹۰ شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) تصمیم به ساماندهی شرکت‌های تابعه خود گرفته و در همین راستا «هلدینگ نفت و گاز تأمین» یکی دیگر از شرکت‌های تابعه خود را در «شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمیایی و شیمیایی تأمین» ادغام کرد که بر این اساس نام شرکت به «شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین» تغییر یافت. این شرکت در سال اسفندماه ۱۳۹۱ با نماد «تاپیکو» در فهرست شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار بورس و اوراق بهادار کشور ثبت و سهام آن در تیرماه سال ۱۳۹۲ در بازار سرمایه عرضه شد.»

این هلدینگ «دارای ۵۹ شرکت مدیریتی، سهامدار ۲۶ شرکت غیر مدیریتی، متنوع‌ترین هلدینگ کشور در حوزه سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی، جذب و به‌کارگیری ۱۶۸۰۰ نفر در مجموعه شرکت‌های خانواده تاپیکو، دارای ۹ درصد از کل ظرفیت تولید محصولات اصلی پتروشیمی در کشور، دارای ۱۰ درصد از ظرفیت تولید پروپیلن در کشور، دارنده ۱۲ درصد از ظرفیت تولید متانول در کشور، دارای ۳۴ درصد از ظرفیت تولید قیر در کشور، دارای ۹ درصد از ظرفیت تولید روغن پایه در کشور، دارای ۱۱ درصد از ظرفیت تولید فرآورده‌های پالایشی در کشور، دارای ۲۰ درصد از ظرفیت تولید تایر در کشور، بزرگ‌ترین تولیدکننده اسید استیک کشور با ظرفیت ۱۵۰ هزار تن در سال، بزرگ‌ترین تولیدکننده متیل اتیل کتون (MEK) و دارنده ۴۵ درصد از ظرفیت تولید این محصول در کشور، دارنده ۴۹ درصد از سهام پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس - بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی جهان، دارنده ۲۲ درصد از ظرفیت تولید PVC کشور» است. این شرکت به‌عنوان یکی از عظیم‌ترین هلدینگ های صنعت نفت و گاز کشور است که به‌تبع آن دارای گردش مالی هنگفتی است، ولی با این‌ وجود در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات غیرفعال است.

قوانین بالادستی سند

قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات

آیین‌نامه اجرایی ماده (۸) قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات به استناد قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب ۶بهمن ۱۳۸۷ در مجلس شورای اسلامی (ماده ۲) و همچنین بر اساس آیین‌نامه اجرایی ماده ۸ قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، مصوب ۲۳خرداد ۱۴۰۰ از سوی هیات‌وزیران (ماده ۲) "هر شخص ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد، مگر آن‌که قانون منع کرده باشد. استفاده از اطلاعات عمومی یا انتشار آن‌ها تابع قوانین و مقررات مربوط خواهد بود. "

از سویی دیگر طبق ماده ۵ قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات؛ مؤسسات عمومی مکلف‌اند اطلاعات موضوع این قانون را در حداقل زمان ممکن و بدون تبعیض در دسترسی مردم قرار دهند و طبق ماده ۱۰ این قانون؛ هر یک از مؤسسات عمومی باید جز در مواردی که اطلاعات دارای طبقه‌بندی است، در راستای نفع عمومی و حقوق شهروندی دست‌کم به‌ طور سالانه اطلاعات عمومی شامل عملکرد و ترازنامه (بیلان) خود را با استفاده از امکانات رایانه‌ای و حتی‌الامکان در یک کتاب راهنما که از جمله می‌تواند شامل موارد زیر باشد منتشر سازد و در صورت درخواست شهروند با اخذ هزینه تحویل دهد:

الف ـ اهداف، وظایف، سیاست‌ها و خطی مشی‌ها و ساختار.

ب ـ روش‌ها و مراحل اتمام خدماتی که مستقیماً به اعضاء جامعه ارائه می‌دهد.

ج ـ ساز و کار‌های شکایت شهروندان از تصمیمات یا اقدامات آن مؤسسه.

د ـ انواع و اشکال اطلاعاتی که در آن مؤسسه نگهداری می‌شود و آیین دسترسی به آنها.

هـ ـ اختیارات و وظایف مأموران ارشد خود.

و ـ تمام ساز و کار‌ها یا آیین‌ هایی که به‌وسیله آن‌ها اشخاص حقیقی و حقوقی و سازمان‌های غیردولتی می‌تواند در اجرا اختیارات آن واحد مشارکت داشته یا به نحو دیگری مؤثر واقع شوند.

تأکیدات رهبر معظم انقلاب در خصوص شفاف‌سازی

رهبر معظم انقلاب (دوشنبه ۲۳/ ۷/ ۱۳۹۷) در ابتدای جلسه‌ی درس خارج فقه، فرازی از نامه حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) خطاب به مسوولان و فرماندهان نظامی را خواندند و این نامه را به‌ مثابه دستورالعملی برای همه مدیران نظام اسلامی دانستند. در فرازی از این نامه، موضوع شفافیت مسوولان مطرح شده است:"اَلا وَ اِنَّ لَکُم عِندِی اَن لَا اَحتَجِبَنَّ دُونَکُم سِرّاً اِلّا فی حَرب" (۱)، "بدانید حقّ شما بر من است که چیزی را از شما جز اسرار جنگ پنهان ندارم"

همچنین ایشان در خطبه‌های نماز عید سعید فطر ۲۹/ ۰۶/ ۱۳۸۸ می‌فرمایند: معنای شفافیت این است که "مسوول در جمهوری اسلامی عملکرد خودش را به‌ طور واضح در اختیار مردم قرار بدهد. "

پیام موضوع برای پیگیری

تاپیکو به علت برخورداری از توان مالی بالا برای سرمایه‌گذاری، فعالیت در دامنه متنوعی از صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، لاستیک و سلولزی، سهم بالای بازار و امکان بهره‌مندی از ظرفیت‌های متنوع شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا)، مزیت رقابتی فراوانی دارد که از این میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. چشم‌انداز مثبت از قیمت سهم تاپیکو به‌ ویژه با بهره‌برداری از پروژه‌هایی همچون پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس، پتروشیمی مرجان و ... ۲. چشم‌انداز پایدار در استمرار سودآوری ۳. متنوع‌ترین پرتفوی پتروشیمی با تولید تمامی ۱۲ محصول پتروشیمی مندرج در شاخص جهانی آیپکس ۴. تمرکز حدود ۷۰% از سود هلدینگ بر واحد‌های متانول و پلی الفین‌ها هم‌ راستا با جهت‌گیری‌های جهانی صنعت ۵. تمرکز ۶۰% از سود تاپیکو در بخش پتروشیمی بر واحد‌های خوراک گازی و قابلیت افزایش آن تا بیش از ۸۰ درصد با تبدیل پتروشیمی جم به واحد‌های ۱۰۰ درصد پایه گازی ۶. مزایای راهبردی استقرار اغلب واحد‌های پتروشیمی و پالایشگاهی در مناطق ویژه پتروشیمی و سواحل صادراتی ۷. سهم بالا از بازار در محصولات صنعت و توانایی بالا جهت مشارکت در اجرای طرح‌های بزرگ؛ اما باوجود تمام این ویژگی‌های منحصربه‌فرد این شرکت به لحاظ شفافیت و به‌صورت اخص حضور فعالانه در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات عملکرد مناسبی نداشته است.

ارزش فراگیری و دربرگیری سند

تاپیکو شامل ۱۸۲۳۲ نیروی کار است. این شرکت در بین صد شرکت برتر ایرانی در دسته هلدینگ‌های چند رشته‌ای رتبه اول را دارد.

دارایی‌های این شرکت رقمی بالغ بر ۵۵۳ هزار و ۶۱۷ میلیارد ریال است و درآمد‌های عملیاتی آن حدود ۳۳ همت است. این شرکت ۱۸ کشور را در لیست مقاصد صادراتی خود دارد و مالکیت ۴۹ درصد از بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی جهان یعنی ستاره خلیج‌فارس را در اختیار دارد. (گزارش عملکرد دوسالانه شرکت از ۳۱/ ۲/ ۱۳۹۸ الی ۳۱/ ۲/ ۱۴۰۰)

سابقه موضوع:

تاپیکو در ابتدا با نام «شرکت پالایش روغن آبادان» در دی‌ماه سال ۱۳۸۱ تأسیس شد. در سال ۱۳۸۲ با برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده و تغییر اساسنامه، مرکز اصلی شرکت از آبادان به تهران منتقل شد و نام شرکت نیز به «شرکت سرمایه‌گذاری شیمیایی و سلولزی تأمین» تغییر کرد. یک سال بعد و در سال ۱۳۸۳ با گسترده‌تر شدن فعالیت عملیاتی شرکت و حضور بیشتر در صنایع پتروشیمی بار دیگر با تشکیل مجمع عمومی فوق‌العاده، نام شرکت این بار به «شرکت سرمایه‌گذاری پتروشیمیایی و شیمیایی تأمین» تغییر کرد.

در سال ۱۳۹۰ شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) تصمیم به ساماندهی شرکت‌های تابعه خود گرفته و در همین راستا «هلدینگ نفت و گاز تأمین» یکی دیگر از شرکت‌های تابعه خود را در «شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمیایی و شیمیایی تأمین» ادغام کرد که بر این اساس نام شرکت به «شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین» تغییر یافت. این شرکت در سال اسفندماه ۱۳۹۱ با نماد «تاپیکو» در فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس و اوراق بهادار کشور ثبت و سهام آن در تیرماه سال ۱۳۹۲ در بازار سرمایه عرضه شد.

تاپیکو در سال ۱۳۹۵ به دلیل عدم شفافیت مورد نقد رسانه‌ها قرار گرفت و آن‌ها اعتقاد داشتند که «عملکرد مالی تاپیکو به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و سودده‌ترین مجموعه‌های زیر نظر شستا به‌هیچ‌وجه شفاف نیست. به‌بیان‌دیگر ۶۱ درصد از سود بزرگ‌ترین بنگاه اقتصادی کشور در اختیار شرکتی است که مشخص نیست در گردش مالی آنچه می‌گذرد. *شفافیت فقط در شعار است با وجودی که دولت یازدهم بار‌ها تأکید کرده با شفافیت تمامی مسائل خود را پیش می‌برد، شستا و تاپیکو یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که می‌توان گفت شعار شفافیت دولت یازدهم در عرصه شفافیت اقتصادی تنها در حد حرف و ژست‌های تبلیغاتی باقی مانده است.

بر اساس اسناد موجود بسیاری از محاسبات مالی مجموعه تاپیکو بلاتکلیف است. این بلاتکلیفی را می‌توان در بخش محاسبات مالیاتی، سرمایه‌گذاری، برخی از خرید و فروش‌ها این مجموعه ملاحظه کرد. چنین ابهاماتی در وضعیت درآمد، سرمایه‌گذاری و سایر بخش‌های فعالیتی این مجموعه موجب می‌شود تا محاسبه مالیاتی این نهاد به‌طور دقیق محاسبه نشود. به‌این‌ترتیب طبق اسناد موجود مانده مطالبات مالیات و عوارض ارزش‌ افزوده گروه شامل مبلغ ۱۴۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان مربوط به شرکت نفت پاسارگاد (از زیرمجموعه‌های تاپیکو) در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ بوده که با وجود پیگیری‌های به عمل آمده از سوی مسوولان مربوطه در خصوص استرداد این مطالبات، نتیجه آن تاکنون مشخص نشده است.

از سوی دیگر مبلغ ۱۰۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان به‌عنوان ذخیره هزینه‌های تعلق گرفته و پرداخت‌نشده شرکت نفت پاسارگاد (شرکت فرعی متعلق به تاپیکو) بابت تفاوت محاسبه مقدار مواد اولیه دریافتی از شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی بوده که این مبلغ هم هنوز تعیین تکلیف نشده است.

در مرداد ۱۳۹۶ نیز «رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در مورد تخلفات شرکت‌های زیرمجموعه شستا و دو هلدینگ خلیج‌فارس و تاپیکو گفت: مجموعه بنگاه‌های اقتصادی عمومی مثل تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی موظف‌اند صورت‌های مالی خود را در سیستم کدال بورس افشا کنند.

محمدرضا پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در مورد تخلفات شرکت‌های زیرمجموعه شستا و دو هلدینگ خلیج‌فارس و تاپیکو گفت: بر اساس اصلاح بند‌هایی از قانون سیاست‌های اصل ۴۴ که تقریباً دو سال پیش اصلاح و به تصویب رسید، مجموعه بنگاه‌های اقتصادی مربوط به بنگاه‌های عمومی مثل سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری یا بخش‌های دیگر که در قالب مجموع نهاد‌ها در حال فعالیت هستند موظف‌اند صورت‌های مالی خود را در سیستم کدال بورس افشا کنند.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: وقتی این اطلاعات در سیستم کدال بورس افشا می‌شود همه‌ چیزی که به‌ عنوان نظام کنترلی از آن نام‌برده شده چه در حوزه اطلاعات مدیریتی که آیا مدیران بازنشسته هستند یا اطلاعات مربوط به حوزه فعالیت مدیران و اطلاعات مالی شرکت‌ها باید در آن گذاشته شود. پور ابراهیمی افزود: اشکال اساسی این است که نه‌ تنها در شرکت‌های زیرمجموعه شستا تخلفات اداری و مدیریتی وجود دارد بلکه این شرکت‌ها شفافیت اطلاعات مالی ندارند و اطلاعات آن‌ها در سامانه کدال وارد نمی‌شود.

وی گفت: بر اساس اطلاعاتی که وجود دارد در حال حاضر در شرکت‌های زیرمجموعه شستا ضوابط و اطلاعات قانونی مثل بحث تبصره اصلاحی ماده ۲۴۱ قانون تجارت که می‌گوید یک نفر نمی‌تواند در هیات‌مدیره دو شرکت باشد رعایت نمی‌شود و افرادی هستند که در هیات‌مدیره دو شرکت اکنون مشغول کارند.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: بخش دیگری از اطلاعات در مورد حضور بازنشستگان و عدم اجرای بخشنامه دی‌ ماه ۹۵ معاون اول رئیس‌جمهور است که مشخص هست در شرکت‌های زیرمجموعه این دو هلدینگ اجرا نمی‌شود. بخشنامه ۱۹دی‌ ماه ۹۵ دکتر جهانگیری همه این شرکت‌ها را شامل می‌شود، اینکه این شرکت‌ها به این بخشنامه عمل‌ نکرده‌اند دولت باید پیگیری کند و ما هم در کمسیون اقتصادی مجلس باید این موارد را پیگیری کنیم. اگر شرکت‌های زیرمجموعه تأمین اجتماعی در آینده‌ای نزدیک به وظایف قانونی خود عمل نکنند ماده ۲۳۶ را اعمال می‌کنیم و حتماً مجلس به این تخلفات چه اداری و چه مالی شرکت‌های پتروشیمی ورود می‌کند.

«تاپیکو در سال ۱۳۹۷ در پی سیاست‌های خصوصی‌سازی با هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس ادغام شد که برخی از این خصوصی‌سازی به‌عنوان دست‌به‌دست گشتن یاد کردند و عنوان کردند با این شیوه خصوصی‌سازی دیگر دولت هم نمی‌تواند کنترلی بر هیولای خصولتی‌های پتروشیمی وضعیتی داشته باشد.» (تاجران، ۱۳۹۵)

مساله بر زمین مانده

بر اساس اطلاعات سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات با گذشت قریب به چهار سال از توسعه این سامانه شرکت تاپیکو با دارا بودن ۵۹ شرکت مدیریتی و سهامداری مجموعه‌های عظیمی نظیر پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس همچنان در بستر سامانه مذکور غیرفعال است.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما