توسعه تجارت جهان پودر مس طی 2 چرخه 8 ساله

به گزارش می متالز، سال‌های بسیاری است که از پودر گرانوله مس خالص یا آلیاژی در کاربردهای صنعتی استفاده می‌شود. از شناخته‌شده‌ترین کاربردهای این محصول می‌توان به یاتاقان‌های خودروان‌شونده اشاره کرد که نه‌تنها اولین کاربرد پودر مس در جهان بود، بلکه در حال حاضر نیز سهم 70 درصدی از مصرف این محصول را به‌خود اختصاص می‌دهد. علت استفاده از پودر مس در ساخت چنین یاتاقان‌هایی، ایجاد حفرات (تخلخل) به‌هم پیوسته و متصل به سطح کنترل شده است. از این ویژگی متالورژی پودر مس در ساخت فیلترهای فلزی نیز استفاده می‌شود.

علاوه بر این، از پودر مس خالص در صنایع الکتریکی و الکترونیکی نیز استفاده می‌شود. رسانایی عالی الکتریکی و حرارتی این فلز، قابلیت استفاده از آن حتی به‌شکل پودر را در چنین صنایعی فراهم می‌سازد. پودر آلیاژ مس با قلع، روی، نیکل و سایر فلزات، در ساخت قطعات و مواد تحت اصطکاک استفاده می‌شود. شایان ذکر است که تمامی ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی قطعات برنجی، برنزی و سایر آلیاژهای مس که به‌روش متالورژی پودر ساخته می‌شوند، مشابه قطعاتی است که طی فرآیندهای ریخته‌گری یا شکل‌دهی تولید شده‌اند.

از دیگر کاربردهای پودر مس می‌توان به بهبود خواص مکانیکی و کنترل تغییرات ابعادی قطعات تولید شده از پودر آهن حین فرآیند تف‌جوشی (Sintering) اشاره کرد. پودر مس در این کاربرد، به‌عنوان عنصر آلیاژی به آهن اضافه می‌شود و افزودن آن به پودر آهن به هر 2 روش مخلوط کردن و نفوذ (Infiltration) امکان‌پذیر است. پودر مس خالص و آلیاژی، علاوه بر شکل گرانوله، به‌صورت پرک (پوسته) نیز در مقادیر زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پرک مس، ضخامت بسیار کمی نسبت به سایر ابعاد خود دارد. مهمترین مصارف پرک مس در رنگ‌های ضد انفجار، پوشش‌های محافظتی و تزیینی و جوهر چاپ است.

پودر مس خالص و آلیاژی هم در کاربردهای سازه‌ای (ساخت قطعات) استفاده می‌شود و هم مصارف غیر سازه‌ای نظیر لحیم‌کاری سخت، لحیم‌کاری نرم و سرد، پوشش‌دهی مکانیکی، در مدال‌های و مدالیون‌ها، در قطعات تزیینی پلاستیکی با پوشش فلزی و مجموعه‌ای از کاربردهای شیمیایی و پزشکی دارد. از مزایای متالورژی پودر نیز می‌توان به ساخت قطعات بدون نیاز به ماشین‌کاری، با یکنواختی ساختاری و قیمت رقابتی اشاره کرد. دقت ابعادی و حداقل بودن میزان ضایعات، از دیگر ویژگی‌های منحصر به‌فرد متالورژی پودر است. متالورژی پودر، روش قابل اتکایی است برای ساخت قطعاتی که امکان تولید آن‌ها به روش‌های دیگر وجود ندارد.

اگرچه پودر و پرک مس خالص و آلیاژی، مصارف مهم صنعتی دارد، حجم مصرف این نیمه‌ساخته در مقایسه با هم‌گروهی‌های خود نظیر مفتول، لوله، مقاطع و محصولات تخت، چندان قابل توجه نیست. با این وجود، طی 17 سال گذشته، سالانه به‌طور میانگین، بالغ بر 61 هزار تن پودر و پرک مس بین کشورهای مختلف مورد معامله قرار گرفته است. نمودار 1، تجارت جهانی پودر و پرک مس را برای سال‌های 2001 تا 2017 به تصویر می‌کشد.

با توجه به این نمودار، دو چرخه (هر چرخه شامل یک رشد و یک افت) در تجارت جهانی مس قابل مشاهده است؛ نخست در دهه 2000 میلادی که رشد تجارت از سال 2001 آغاز شد تا 2005 به حداکثر 75 هزار تن در این دهه رسید و سپس تا سال 2009 (عمدتا به‌دلیل وقوع بحرانی مالی جهانی) به رقم 43 هزار تن کاهش پیدا کرد. دومین چرخه متعلق به دهه 2010 میلادی است که طی جهش قابل توجهی از سال 2009 به حجم 84 هزار تن در سال 2012 رسید و سپس در روندی نزولی در سطوح 55 تا 60 هزار تن طی 3 سال پایانی قرار گرفت. در بازه 17 ساله، نرخ رشد سالانه تجارت جهانی پودر و پرک مس، برابر 2.2 درصد بود که از حدود 40 هزار تن در ابتدای دوره به بیش از 57 هزار تن در پایان آن رسید.