برندگان فصل اول ۲۰۲۲ فولاد

به گزارش می‌متالز، قاره آمریکا و به ویژه آمریکای‌شمالی کمترین افت تولید را نسبت به پارسال به ثبت رسانده اند و شاید به نوعی بتوان ادعا کرد برنده فصل نخست سال، این قاره است. البته در بین کشور‌های مختلف نیز این هند است که توانسته رشد حدودا ۶درصدی تولید را کسب کند. بدترین افت فصلی در تولید فولاد نیز ابتدا به منطقه CIS و کشور‌هایی نظیر روسیه و اوکراین مربوط است و سپس به قاره آسیا و به‌طور خاص تولیدکنندگان بزرگ آسیا-پاسیفیک نظیر استرالیا، چین و ژاپن. در بین کشور‌های برتر تولیدکننده در صنعت فولاد، بدترین عملکرد را چین داشته، به‌طوری‌که تولید این کشور بیش از ۱۰درصد در فصل نخست ۲۰۲۲ کم شده است. از مجموع ۱۰ بازیگر اصلی صنعت فولاد جهان که ایران نیز یکی از آنهاست، هیچ بازیگری به‌جز هند در فصل اول سال رشد تولید نداشته است.

البته همه چیز برای چین بد نیست و عبور حجم صادرات فولاد این کشور به مقاصد خارجی از مرز ۱۳‌میلیون تن طی فصل اول گویای همین موضوع است. صادرات مجموع چین نسبت به فصل اول ۲۰۲۱ آشکارا کاهش یافته، اما در شرایطی که تولید در چین پیوسته نزولی است، به‌نظر می‌رسد چینی‌ها در فصل اول امسال به نسبت میزان بیشتری از تولیدات خود را صادر کرده اند که عمدتا به دلیل فرصت پیش‌آمده در بازار جهانی ناشی از جنگ اوکراین است. خروج اوکراین و روسیه از بازار‌های صادراتی موجب‌شده تا برای نمونه چین بتواند حجم قابل‌توجهی از فولاد موردنیاز در شرق آسیا را تامین کند. ویتنام یکی از خریداران عمده فولاد چین از شرق آسیا است. در بخش‌های دیگر هم تمایل بالای امارات به خرید فولاد از چین بسیار قوی است. برخی از بازیگران اروپایی هم که به پایداری تولید قاره تعهد دارند، از هر فرصت کوچکی برای انبارکردن فولاد‌های چینی استفاده می‌کنند.

البته کماکان چیزی بیش از ۴۰ درصد صادرات فولادسازان چینی راهی شرق آسیا شده تا بتوان ادعا کرد در بخش صادرات، برنده فصل نخست بازار فولاد جهان، چین است. به رغم این موضوع، کاهش تولید فولاد در چین نسبت به سالیان اخیر کاملا ملموس است، هرچند این فقط محدود به چین نبوده است. این موضوع اگر با بخشنامه‌های توام با عوارض صادراتی جهت سرریز فولاد به بازار داخلی همراه باشد، امکان کمبود فولاد در بازار جهانی و تقویت قیمت این فلز را فراهم می‌کند. البته پیش‌بینی اولیه حکایت از رشد میزان صادرات فولاد از چین در آوریل نسبت به ماه‌های قبل دارد؛ روندی که در مارس نیز پررنگ بود.

بخشی از توفیق چین در صادرات به این دلیل بود که تولید در ماه مارس در اغلب مناطق جهان رونق چندانی نداشت. در این ماه جهان نتوانست تولید فولاد را از محدوده ۱۶۱‌میلیون تن در ماه فراتر ببرد و افتی حدودا ۶ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال‌قبل به ثبت رساند. آمریکای‌جنوبی تنها بخشی از جهان است که در ماه مارس رشد مثبت ۹/ ۱ درصدی را به ثبت رسانده است. شدت افت تولید در این ماه در روسیه و اوکراین بیشتر بود. موضوعی که اروپا را نیز درگیر کرده و افت تولید ماهانه فولاد در این قاره را به ۵/ ۸ درصد رسانده است. آفریقا نیز که تصور می‌شد یکی از موتور‌های رشد اقتصاد جهان به‌ویژه در بخش فولاد است، در سال‌جاری به‌شدت افت تولید داشته، به‌طوری‌که در ماه مارس، این قاره یک‌ششم از کل عملکردش را نسبت به مدت مشابه سال‌قبل از دست داده و کاهش تولید چشمگیری بالغ بر ۱۷ درصد داشته است. در بخش پایداری و تولید سبز نیز انجمن جهانی فولاد لیستی از شرکت‌های موفق در زمینه تولید محصول طبق استاندارد‌های زیست‌محیطی را منتشر کرده که گروه‌هایی همچون ارسلورمیتال، نیپون‌استیل، بلو اسکوپ‌استیل، JSW استیل، تاتا استیل و شاخه اروپایی تاتا، JFE استیل، پوسکو، تناریس و ترنیوم در صدر این فهرست جای دارند. انجمن جهانی فولاد منتخبان این فهرست را واجد شرایط پایداری می‌داند. از جمله این شرایط

۹ معیار و ۲۰ شاخص است که این انجمن با نگاه به آن‌ها به دسته‌بندی گروه‌های مختلف می‌پردازد.

چشم انداز تولید فولاد در ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳

جهان در سال‌جاری و سال پس از آن با چشم انداز مبهمی در زمینه اقتصاد روبه‌روست. موضوعی که اثر مستقیمی روی سرمایه گذاری‌های خرد و کلان داشته و مصرف را در بازار‌های مهمی نظیر فولاد تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. برای بازیگران بازار فولاد خبر‌های خوب و بد وجود دارد. برای نمونه انجمن جهانی فولاد (worldsteel) اخیرا با اصلاح چشم انداز کوتاه مدت خود برای سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ را اعلام کرد. پیش‌بینی این انجمن حاکی از رشد ۴/ ۰ درصدی تقاضای فولاد در سال‌۲۰۲۲ خواهد بود، در واقع تولید جهانی فولاد در انتهای سال‌۲۰۲۲ در حالی به بیش از یک‌میلیارد و ۸۴۰‌میلیون تن خواهد رسید‌که سال‌قبل رشد تولید فولاد در جهان بیش از ۷/ ۲ درصد بود. همچنین این انجمن تصور می‌کند در سال‌۲۰۲۳ تقاضا برای فولاد بازهم افزایش خواهد یافت. براین مبنا با توجه به رشد ۲/ ۲ درصدی تولید فولاد در سال‌آینده میلادی، امکان رسیدن به سطح تولید ۴/ ۱۸۸۱‌میلیون تن در جهان در دسترس است. هرچند این رشد پیوسته از ناحیه دو اهرم تورم و عدم‌اطمینان از چشم انداز تقاضای جهانی فولاد تحت‌فشار است، اما ماکسیمو ودویا، رئیس کمیته اقتصادی انجمن جهانی فولاد، معتقد است: «این چشم انداز کوتاه‌برد در سایه فاجعه انسانی و اقتصادی پس از تهاجم روسیه به اوکراین منتشرشده است. همه ما آرزوی پایان هرچه سریع‌تر این جنگ و ختم مسالمت آمیز این درگیری را داریم.»

تصور قاطبه کارشناسان این است که رشد تولید فولاد که در سال‌۲۰۲۱ رقم قابل‌توجهی بود، تداوم می‌یابد، اما نرخ آن کمتر از انتظار خواهد بود. تداوم مشکلات در زنجیره تامین و مصائب پاندمی کووید، سرعت بهبود صنعت و ادامه رشد تولید فولاد پس از شوک سنگین پاندمی را کند می‌کند. بررسی آمار‌های منتشرشده از عملکرد بازیگران فولادساز جهان نشان می‌دهد در بسیاری از مناطق رشد تولید قوی‌تر از حدانتظار بود، با این حال کاهش شدیدتر از حد انتظار تقاضای فولاد در چین، مانع بزرگ رشد تقاضای جهانی فولاد به‌شمار می‌رود، بنابراین سطح تقاضای چین عاملی است که برای چشم انداز سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، سطح ابهام را افزایش می‌دهد. کاهش تولید فولاد در چین در ماه گذشته میلادی نیز بخشی از همین وضعیت است که در نهایت انتظار بهبود مستمر و باثبات صنعت فولاد پس از خاتمه این بیماری همه گیر را به حاشیه می‌برد. اثرات منفی جنگ در اوکراین و افزایش تورم جهانی هم از جنبه‌های دیگر آتیه متزلزلی از تولید و تقاضای فولاد در جهان را به نمایش می‌گذارد. بدیهی‌ترین تغییر در نتیجه این وضعیت، شدت‌گرفتن توجه به تحول زنجیره تامین جهانی است که به‌ویژه در حوزه انرژی و مواداولیه تغییرات در جهان را شدت خواهد بخشید. در این بین چین کشوری است که بیشترین آسیب را از این وضعیت خواهد دید.

در سال‌۲۰۲۱ اقدامات سختگیرانه دولتی موجب کاهش تقاضای فولاد در چین به‌ویژه برای بخش املاک و مستغلات بود. برآورد اولیه تحلیلگران این است که تقاضای فولاد در سال‌۲۰۲۲ ثابت خواهد ماند، زیرا دولت تلاش می‌کند سرمایه‌گذاری زیرساختی را تقویت کند و بازار املاک و مستغلات را ثبات بخشد، به همین دلیل این گام پشتیبانی قوی از مصرف فولاد در بزرگ‌ترین بازار جهان است. محرک‌های معرفی‌شده در سال‌۲۰۲۲ احتمالا آنقدر اثرگذار خواهند بود که از رشد مثبت اندک تقاضای فولاد در سال‌۲۰۲۳ حمایت می‌کنند. به‌طور کلی، در بازار فولاد پتانسیل مثبتی از اقدامات محرک دولتی وجود دارد با این‌حال قطع این محرک‌ها و ایجاد چالش‌هایی در محیط خارجی می‌تواند اقتصاد را رو به وخامت ببرد.

به رغم امواج پراکنده پاندمی و محدودیت‌های زنجیره تامین تولید صنعتی، تقاضای فولاد در سال‌۲۰۲۱ به‌شدت بهبود یافت و مصرف فولاد به‌ویژه در اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده شدت گرفت. چشم‌انداز سال‌۲۰۲۲ به دلیل فشار تورم و همزمانی با وقایع جنگ اوکراین از تضعیف مصرف فولاد حکایت دارد. تاثیر جنگ به ویژه در اتحادیه اروپا به دلیل وابستگی زیاد آن به انرژی روسیه و جریان‌های پناهجویان مشهود خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود تقاضای فولاد در کشور‌های توسعه یافته پس از بهبودی ۵/ ۱۶ درصدی در سال‌۲۰۲۱، در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ به ترتیب تنها ۱/ ۱ و ۴/ ۲‌درصد افزایش یابد. این عدد برای کشور‌های درحال‌توسعه حتی کمتر از این مقادیر است.

در واقع تنش‌های اخیر جهان موجب خواهد شد اقتصاد‌های درحال‌توسعه، با سرعت کمتری بهبودی پس از پاندمی را تجربه کنند. یکی از چالش‌ها به تاثیر توأمان همه گیری و تورم فزاینده جهانی برمی گردد که باعث تقویت چرخه انقباض پولی در بسیاری از اقتصاد‌های نوظهور شده و تولید و مصرف را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

در سال‌۲۰۲۰ این کشور‌ها شاهد کاهش ۷/ ۷‌درصدی مصرف فولاد بودند. احیای اقتصاد، اما باعث شد تقاضای فولاد در این کشور‌ها به افزایش ۷/ ۱۰ درصدی مصرف فولاد در سال‌۲۰۲۱ بدل شود. در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ هم اقتصاد‌های نوظهور همچنان با چالش‌های ناشی از بدترشدن محیط خارجی، جنگ روسیه و اوکراین و محدودیت‌های پولی ایالات‌متحده مواجه خواهند شد که منجر به رشد پایین ۵/ ۰ درصدی در مصرف فولاد در سال‌۲۰۲۲ و بعد افزایش ۵/ ۴‌درصدی مصرف فولاد در سال‌۲۰۲۳ خواهد شد. بخش ساخت‌و‌ساز برنده دنیای پساکرونا بود و اثر بارزی بر مصرف جهانی فولاد داشت. اوج این اتفاق در چین بود. فعالیت‌های ساخت وساز جهانی با وجود انقباض در چین در سال‌۲۰۲۱ به رشد ۴/ ۳ درصدی خود در دوره پساپاندمی ادامه داد. از آنجا که بخشی از برنامه‌های تحول و بازیابی اقتصاد در بسیاری از کشور‌ها بر محور بهبود در حوزه زیرساخت متمرکز بود، این روند به رشد مصرف فولاد در بسیاری از کشور‌ها دامن زد. تحولات در بخش انرژی نیز به احتمال فراوان باعث رشد بخش ساخت‌و‌ساز و تقویت مصرف فولاد در سال‌های آینده خواهد شد. پیش‌بینی اولیه تحلیلگران این است که افزایش هزینه‌های ساخت و رشد نرخ بهره بر بخش ساخت‌و‌ساز اثر سوء گذاشته و بخشی از شتاب مصرف فولاد را بگیرد.

از آنجا که بهبود در تولید صنعت خودروسازی جهان در سال‌۲۰۲۱ ناامیدکننده‌تر از چیزی بود که تصور می‌شد، می‌توان انتظار داشت رفع تنگنا‌های زنجیره تامین، شتاب بهبود را بیشتر کند. جنگ در اوکراین که تصور می‌شود تا انتهای ۲۰۲۲ ادامه داشته باشد، احتمالا بازگشت زنجیره تامین به حالت عادی را به‌ویژه در اروپا را به تاخیر خواهد انداخت. به رغم رکود تولید جهانی خودرو، بخش خودرو‌های برقی در طول همه گیری به‌طور تصاعدی رشد کرد. فروش جهانی خودرو‌های برقی در سال‌۲۰۲۱ به ۶/ ۶‌میلیون دستگاه رسید‌که تقریبا دوبرابر سال پیش از آن است. تقویت این مسیر می‌تواند مصرف برخی از فلزات و انواع خاصی از فولاد را شدت بخشد.

سمت و سوی قیمت‌ها در بحبوحه تنش‌ها

در هفته اخیر روند قیمت اغلب اعضای زنجیره فولاد نزولی بوده و برداشت کلی از بازار فولاد خبر از تداوم این وضعیت دارد. تا آخرین لحظات روز یکشنبه هفته‌جاری قیمت انواع تولید صنعت فولاد در بازار‌های جهانی به این شرح بوده است.

قیمت قراضه به ۶۲۰ دلار در تن رسید. قیمت سنگ‌آهن نیز در محدوده ۱۴۵ تا ۱۵۰ دلار در تن قرار دارد. قیمت بیلت بین ۷۰۰ تا ۷۷۰ دلار در تن در نوسان است و قیمت میلگرد حد فاصل ۹۲۰ تا ۹۵۰ دلار در تن در نوسان است که رقم قابل‌توجهی است.

در بخش ورق از آنجا که عمده مصرف این محصول فولادی در اتحادیه اروپا صورت می‌گیرد، امکان افت قیمت به دلیل رشد نه‌چندان بالای تقاضا در صنعت خودرو وجود دارد. از آنجا که در ماه‌های اخیر تولید اندک تراشه توسط قطعه سازان، به دردسری بزرگ برای خودروسازان تبدیل شده، رشد خرید ورق فولادی مستقیما به رشد تولید چیپ و انواعی از تراشه‌های موردنیاز خودروسازان وابسته است، بنابراین تا مادامی که مسائل حاد صنعت نیمه‌هادی در آسیای‌شرقی حل و فصل نشود، شانس جهش قیمت ورق فولادی مورد‌استفاده در صنعت خودرو زیاد نیست. به‌جز این موارد، سرنوشت جنگ‌های تجاری میان آمریکا، اتحادیه اروپا و چین نیز در رشد یا افول این بخش از زنجیره فولاد موثر است. ورق در سال‌۲۰۲۱ روز‌های پرآشوبی را پشت‌سر گذاشت و حتی در برخی مقاطع به قیمت ۱۳۵۰ دلار برای هر تن محصول نیز رسید، با این حال در ابتدای امسال قیمت‌ها در این بازار به‌طور میانگین بین ۵۵۰ تا ۶۰۰ دلار کاهش داشته اند که رقم قابل‌توجهی بود. این بازار حالا اندکی شرایط بهتری دارد، هرچند از نقطه اوج خود دور است.

منبع: دنیای اقتصاد