۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه مورد نیاز تکمیل کریدور ریلی شمال- جنوب

به گزارش می‌متالز، با تکمیل این ۱۶۰ کیلومتر، ریل به‌صورت مستقیم از بندرعباس در جنوب به بندر آستارا در شمال کشور متصل می‌شود و با توجه به هزینه پایین حمل و نقل ریلی و امکان حمل یکسره کالا از جنوب تا شمال و بالعکس، بخش ریلی کریدور شمال- جنوب اهمیت ویژه‌ای در برنامه ترانزیتی کشور دارد. بر اساس این برنامه تا آخر امسال ترانزیت کالا از ۱۱،۵میلیون تن در سال گذشته به ۲۰ میلیون تن می‌رسد. از این میزان ۴ میلیون تن با حمل و نقل ریلی و ۱۶ میلیون تن با حمل و نقل جاده‌ای خواهد بود. ترانزیت ریلی در حال حاضر حدود ۱،۵میلیون تن است؛ بنابراین تکمیل شبکه ریلی بین‌المللی زمینه‌ساز رشد ترانزیت است.

با ساخت راه آهن حد فاصل رشت تا آستارا، کریدور شمال - جنوب میان ایران، آذربایجان، روسیه و فنلاند تکمیل شده و بندرعباس با خط آهن به فنلاند (شمال اروپا) متصل خواهد شد.

به جای ساخت دست به دست شد

قطار رشت سال ۹۸ به بهره‌برداری رسید و قرار بود بلافاصله بعد از آن اتصال ریل رشت به آستارا انجام شود. خیرالله خادمی، مدیرکل شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل بعد از افتتاح راه آهن رشت درخصوص تکمیل ادامه مسیر اظهار کرده بود: «در صورت تأمین مالی، تا پایان دولت (۱۴۰۰) راه آهن رشت به آستارا متصل می‌شود.»

مسیر ریلی رشت- قزوین در اسفند سال ۹۷ به بهره‌برداری رسید. عملیات اجرایی پروژه راه آهن رشت- کاسپین (بخش میانی ریل رشت تا آستارا) در سال ۹۸ آغاز شد که با وجود برخورداری از سهمیه اعتبارات ملی هنوز تکمیل نشده است. این در حالی است که وزیر سابق راه و شهرسازی هنگام افتتاح راه آهن رشت درخصوص تکمیل این خط گفته بود که «پروژه راه آهن رشت - آستارا تعیین پیمانکار شده است و احداث آن هم طی برنامه‌ای با حضور رئیس جمهور آغاز می‌شود، تمام منابع تأمین مالی برای اجرای این پروژه پیش‌بینی شده است...»

اتفاق جالبی که در دولت قبل برای احداث ریل رشت -آستارا افتاد، این بود که مجری پروژه ۵ بار بین شرکت ساخت و شرکت راه‌آهن تغییر کرد. آخرین بار، دولت قبل در سال ۹۸، با پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی دستگاه مجری طرح احداث راه آهن رشت- آستارا را از شرکت راه آهن به شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل کشور منتقل کرد. این انتقال پنجمین بار بود که پروژه زیرساخت ریلی رشت- آستارا را میان این دو دستگاه جابه‌جا می‌کرد.

پیش از آن در زمان وزارت عباس آخوندی، ساخت این پروژه ابتدا در دولت یازدهم به شرکت راه آهن واگذار شد، اما در خرداد ۹۷ (اوایل دولت دوازدهم) و در ماه‌های پایانی حضور آخوندی در این وزارتخانه، ساخت این پروژه به شرکت ساخت رفت؛ ولی با توجه به اینکه انتقال این پروژه به شرکت ساخت، در هیأت دولت به تصویب نرسید، در شرکت راه آهن ماند؛ بار دیگر در زمان ورود محمد اسلامی به وزارت راه و شهرسازی، ساخت این راه‌آهن پاییز ۹۷ به شرکت ساخت منتقل شد، اما بار دیگر در اواخر زمستان ۹۷ به شرکت راه‌آهن برگشت داده شد؛ در سال ۹۸ برای پنجمین بار اجرای پروژه مذکور به شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل واگذار شد.

تأمین سرمایه

مهم‌ترین موضوع در حال حاضر برای تکمیل خط ریلی رشت- آستارا، تأمین منابع مالی آن است. دولت قبل اعلام کرده بود کشور آذربایجان ۵۰۰ میلیون دلار برای ساخت ریل رشت- آستارا سرمایه گذاری می‌کند، اما این سرمایه گذاری محقق نشد.

اخیراً در دیدار رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی با وزیر حمل و نقل روسیه «توافقنامه جامع همکاری ریلی بین ایران و روسیه» به امضا رسید که یکی از مفاد مهم آن، تأمین اعتبار و تکمیل مسیر ریلی رشت- آستارا بود. با توجه به تحریم روسیه و بن‌بست ترانزیتی این کشور حمایت مالی روسیه از تکمیل کریدور شمال- جنوب و مسیر ریلی رشت- آستارا مورد توجه این کشور است. ۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری روسیه برای ساخت قطعه پایانی کریدور ریلی شمال- جنوب، توافق حمل و نقلی دو کشور است. اما متولیان بخش حمل و نقل در گفتگو با «ایران» اظهار داشتند که ایران برای تکمیل خط ریلی رشت - آستارا معطل تأمین مالی از محل سرمایه‌گذاری خارجی نمی‌ماند و تلاش دولت همزمان با جذب سرمایه خارجی، تأمین مالی داخلی است. شهریار افندی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی در این خصوص گفت: تمام کشور‌هایی که در حمل کالا از مسیر ایران ذی‌نفع هستند، امکان سرمایه‌گذاری در تکمیل شبکه بین‌المللی انتقال کالا در کشور را دارند و کشور‌هایی که در این مسیر‌ها سرمایه‌گذاری انجام دهند خودشان هم می‌توانند در بهره‌برداری مشارکت کنند.

وی افزود: با توجه به اهمیت خط ریلی رشت به آستار در رشد ترانزیتی کشور، دولت از طریق سرمایه داخلی نیز تکمیل این پروژه را پیگیری می‌کند و احتمالاً ایران سازنده این خط ریلی خواهد بود. در مذاکرات اخیر حمل و نقلی قرار شد کمیته مشترک ایران- آذربایجان و روسیه تشکیل شود تا در مورد نحوه تکمیل کریدور شمال- جنوب تصمیم‌گیری شود. در هر صورت برای تکمیل ریل رشت- آستارا هم سرمایه‌گذاری خارجی و هم سرمایه‌گذاری داخلی مطرح است که مبلغ آن نیز قابل توجه است.

افندی زاده گفت: ایران توان تأمین مالی و سرمایه‌گذاری در طرح را دارد و خودش می‌تواند منابع را تأمین کند البته این مسیر ترانزیتی بعد از بهره‌برداری مسیری سودده است.

محمد منجمی، مجری راه آهن رشت- آستارا نیز از واگذاری ساخت پروژه ریلی رشت- آستارا به قرارگاه خاتم خبر داد و گفت: تأمین سرمایه داخلی این پروژه با تهاتر نفت خواهد بود.

او افزود: سال گذشته دولت ۲۰۰ میلیارد تومان را به این پروژه اختصاص داد و برای امسال نیز ۴۰۰ میلیارد تومان بودجه مصوب شده، اما هنوز تخصیص داده نشده است.

وی افزود: هنوز زمان قطعی اتمام پروژه مشخص نشده است، اما پیشنهاد قرارگاه خاتم ۴۸ ماه (۴ سال) و پیشنهاد دولت ۳۶ ماه است. همچنین تأمین تمام تجهیزات موردنیاز روسازی مانند ریل از محل تولید داخل است.

جلال افتخاریان، سرپرست دفتر مشارکت و جذب سرمایه، شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل، در گفتگو با «ایران» با اشاره به اینکه ساخت راه آهن رشت- آستارا اولویت دولت در بخش حمل‌ونقل است گفت: دولت به دنبال تکمیل حلقه مفقوده کریدور شمال- جنوب است و راه‌های مختلف برای تأمین سرمایه این پروژه همزمان در حال پیگیری است.

وی افزود: ساخت این پروژه از طریق فاینانس خارجی دنبال می‌شود و تلاش این است تا در سریع‌ترین زمان فاینانس با یکی از کشور‌های در حال مذاکره انجام شود.

بر اساس آخرین برآورد‌ها تکمیل راه آهن رشت - آستارا ۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد. در حال حاضر از ۱۶۰ کیلومتر مسیر، ۱۰،۵ کیلومتر، حد فاصل رشت تا فومن زیرسازی شده و آماده ریل‌گذاری است. در انتهای مسیر نیز به طول ۱۱ کیلومتر، با پیمانکاری قرارگاه خاتم، زیرسازی شروع شده است؛ بنابراین در حال حاضر ۱۴۰ کیلومتر از مسیر نیاز به زیرسازی و ۱۶۰ کیلومتر (کل مسیر) نیاز به ریل‌گذاری دارد البته حدود ۳۵ کیلومتر از مسیر از رشت تا کاسپین، در حال ریل‌گذاری است.

منبع: خبرگزاری ایران