پایان ۱۸ سال بلاتکلیفی/ کارخانه سیمان سمنگان خراسان‌شمالی احیاء می‌شود

به گزارش می‌متالز، استان ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی موقعیت مناسبی در حوزه اقتصادی کشور ندارد و این استان حدود ۴۰۰ واحد تولیدی و صنعتی با سرمایه گذاری ۱۳ هزار میلیارد ریال و اشتغال ۱۱ هزار نفر دارد که از لحاظ داشتن صنایع بزرگ صنعتی در بین ۳۱ استان کشور رتبه دهم را داراست که این آمار نشان می‌دهد که این خطه راه زیادی تا توسعه دارد و موانع بزرگی بر سر راه تولید استان واقع شده است.

از طرفی اهمیت اشتغال در ایجاد ثبات اقتصادی جامعه موضوعی غیر قابل انکار است و توجه هر چه بیشتر به این موضوع منجر به افزایش سطح رفاه عمومی و توسعه همه جانبه در جامعه می‌شود، اما این شاخص اقتصادی در این استان محروم هم جایگاه مناسبی ندارد و بر این اساس شاهد مهاجرت روستاییان به شهر‌ها و یا سایر استان‌ها هستیم.

به عقیده کارشناسان؛ احیای پروژه‌های زخمی، کلنگ خورده و ناتمام می‌تواند مرهمی بر زخم اقتصاد بیمار خراسان شمالی باشد و شرایط این خطه را بهبود بخشد.

یکهزار و ۸۰۰ پروژه عمرانی ناتمام در این استان وجود دارد که پیشرفت فیزیکی آن به صورت میانگین ۵۰ درصد است و دولت سیزدهم عزمی جدی برای تکمیل طرح‌های نیمه تمام دارد و در سفر دوم تیرماه رییس جمهور به خراسان شمالی بر این اولویت تاکید شد.

کارخانه سیمان سمنگان در خراسان شمالی از جمله این طرح‌های نیمه تمام است که حدود ۲ دهه از کلنگ زنی آن می‌گذرد و در سفر هیات دولت به خراسان شمالی غبار از روی این طرح برداشته شد و با تزریق اعتبار جانی دوباره گرفت.

سیمان سمنگان با ۲ دهه بلاتکلیفی

اجرای کارخانه سیمان سمنگان در شهرستان مانه و سملقان خراسان شمالی حدود ۲ دهه پیش در دستور کار قرار گرفت و جواز تاسیس این پروژه در سال ۸۰ صادر و آستان قدس رضوی سهامدار اصلی سیمان سمنگان معرفی شد و قرار بود این طرح در سال ۸۲ اجرایی شود و برای ۷۰۰ نفر به صورت مستقیم شغل ایجاد کند.

این طرح در ابتدا بیش از ۱۰۰ هکتار زمین در اختیار گرفت و چند معدن هم برای تهیه مواد اولیه ثبت شد و در برهه‌ای از زمان مزایده معادن هم مطرح شد، اما با توجه به اهمیت موضوع تولید سیمان، شورای معادن استان آن را تصویب نکرد.

بعد‌ها صحبت‌هایی از تفاهم نامه‌ای میان آستان قدس رضوی با شرکت چینی مطرح شد، اما چشم بادامی‌ها هم پایشان به اجرای سیمان سمنگان باز نشد.

مسوولان در آن زمان اعلام کردند که آستان قدس رضوی برای تکمیل اجرای سیمان سمنگان نیازمند ۲۴.۸ میلیون یورو تسهیلات ارزی و ۴۰۰ میلیارد ریال تسهیلات ریالی بود که باید به صورت سندیکایی پرداخت می‌شد. قرار بود تسهیلات ریالی توسط بانک ملی و تسهیلات ارزی با عاملیت بانک صنعت و معدن پرداخت شود، اما این اعتبار پرداخت نشد.

پروژه‌ای که در سال ۸۲ بنا بود طی ۳ سال فاز اول آن به بهره‌برداری رسیده و بخشی از نیاز سیمان استان را تامین کند با وجود پیشرفت ۴۰ درصدی در ساختمان از سال ۹۲ متوقف شد که در سال‌های بعد پیگیری‌های زیادی برای احیای این طرح انجام شد.

فرآوری گیاهان دارویی جایگزین سیمان

تسهیلاتی که قرار بود گره کور این پروژه را باز کند در نهایت پرداخت نشد و بعد‌ها آستان قدس اعلام کرد که جهت سرمایه گذاری را تغییر داده و فرآوری گیاهان دارویی را جایگزین تولید سیمان می‌کند، ولی این طرح نیز بنا به دلایل نامعلومی بی فرجام ماند و به سرنوشت سیمان دچار شد.

این کش و قوس‌های راه اندازی این صنعت مهم و بزرگ در منطقه مانه و سملقان موجب شد تا زمان جواز آن نیز به پایان برسد و در سال ۹۴ جواز این طرح فاقد اعتبار شد و باید طرح توجیهی به روز می‌شد.

آستان قدس بعد از ۱۵ سال از کلنگ زنی این طرح اعلام کرد که تولید سیمان توجیه اقتصادی ندارد از این رو ادامه اجرای طرح سیمان منتفی و طرح فراوری گیاهان دارویی به عنوان طرح جایگزین مطرح شد.

رییس وقت اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در این زمینه مشکل اصلی توقف طرح را پرداخت نشدن تسهیلات عنوان کرد و گفت که با توجه به وضعیت فعلی تولید سیمان در کشور و تامین نشدن منابع مالی طرح سیمان سمنگان، ادامه اجرای آن فاقد توجیه اقتصادی است و به همین دلیل آستان قدس رضوی، برای سرمایه گذاری در زمینه فرآوری گیاهان دارویی اعلام آمادگی کرده است.

نکته قابل تامل این است که علی حسینی پیشرفت این طرح را در سال ۹۷ در حدود ۳۶ درصد دانست و اعلام کرد که در آن مقطع زمانی، ۵۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است و شرکت مجری، مطالعات لازم را در خصوص اجرای طرح سایت فرآوری گیاهان دارویی در این محل انجام داده، اما اقدامی برای اخذ مجوز و تغییر کاربری از سوی شرکت مذکور انجام نشده است.

پای شستا در اجرای این طرح

سیدمحمد پاک مهر، نماینده مردم بجنورد در مجلس شورای اسلامی در دیماه سال گذشته در گفتگو با رسانه‌ها خبر از سرمایه گذاری شستا در این طرح صنعتی داد و گفت: با توجه به ساخت سالانه یک‌میلیون واحد مسکونی در دولت سیزدهم، کارخانه‌های سیمان در اولویت‌های بازار قرار دارند و راه اندازی این کارخانه صرفه اقتصادی خواهد داشت.

محمد پاکمهر با اشاره به ایجاد اشتغال برای هزار نفر به‌صورت مستقیم و ۳ هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم در این پروژه افزود: تلاش‌های زیادی برای حضور سرمایه‌گذار‌هایی مانند بنیاد مستضعفان و قرارگاه خاتم در این پروژه انجام‌شده، اما متأسفانه به سرانجام نرسید و اکنون با شرکت سرمایه گزاری شستا صحبت شده است و با توجه به پرداخت ۲۵ درصد نقدی به آستان قدس، امیدواریم این طرح بعد از سال‌ها احیاء شود.

اما هزارتوی راه اندازی این کارخانه مادر هم چنان باقی مانده است و حضور شستا هم تاکنون گره این معما را باز نکرد.

همت دولت سیزدهم در احیای طرح

کارخانه‌ای که قرار بود سه هزار و ۷۰۰ تُن سیمان روزانه تولید و برای ۷۰۰ نفر به صورت مستقیم و ۲ هزار نفر غیرمستقیم شغل ایجاد کند همچنان راکد بود و اینکه در این چندین سال، برای ۱۰۰ هکتار زمین، ۱۸ معدن و چند حلقه چاه بلوکه‌شده چه برنامه ریزی شد و تا چه میزان برای مردم محروم این خطه منافع داشته باشد، همچنان نامفهوم مانده است.

اما در نهایت چرخه این دور باطل در کارخانه سیمان سمنگان با سفر آیت الله رییسی در دوم تیرماه جاری به خراسان شمالی ایستاد و این پروژه با تزریق یکهزار و ۵۰۰ میلیارد تومان جانی دوباره گرفت.

رهاورد سفر دولت به استان کمتر توسعه یافته خراسان شمالی، ۱۱۹ مصوبه در حوزه‌های مختلف است که به گفته کارشناسان امر گامی مهم برای ارتقای شاخص‌های توسعه در این خطه از استان شمال شرقی کشور و زدودن غبار محرومیت خواهد بود و سیمان سمنگان از جمله مهمترین این طرح‌ها بود که مورد بررسی قرار گرفت.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در این باره می‌گوید: در سفر دولت به استان، تامین و پرداخت یکهزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار تسهیلاتی برای احیای سیمان سمنگان استان در شهرستان مانه و سملقان مصوب شد که امید می‌رود گامی برای توسعه این استان باشد.

حسین حاجی بگلو می‌افزاید: در صورتی که آستان قدس رضوی به هر علت نتواند برای احیای سیمان سمنگان پای کار باشد، این امر به وسیله این نهاد اجرایی می‌شود و در غیر این صورت وزارت صمت در این زمینه پیگیری‌هایی لازم را دارد.

وی می‌گوید: رویکرد و همت دولت بر احیای این واحد صنعتی ناتمام استان است و برای اجرای طرح سیمان سمنگان چند معدن بلوکه شد و در این سال‌ها بار‌ها مزایده این معادن مطرح شد، اما شورای معادن با آن مخالفت کرد.

تلاش مسوولان بر این است که به اجرای این پروژه‌ها سرعت داده شود تا مردم زودتر از مزایای آن بهره‌مند شوند. دولت سیزدهم هم تلاش دارد تا یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها یعنی سیمان سمنگان پس از ۲ دهه بلاتکلیفی احیاء کند.

اکنون چشم امید مردم خراسان شمالی به همت و اراده دولت سیزدهم است تا پس از ۲ دهه وقفه، مزایای راه اندازی و فعالیت کارخانه سیمان سمنگان نصیبشان شود.

۲۷۸ واحد صنعتی در ۱۵ شهرک و ناحیه صنعتی و یک منطقه ویژه اقتصادی خراسان شمالی فعالیت می‌کنند و مجموع سرمایه‌گذاری در این واحد‌ها ۲ هزار و ۸۱۶ میلیارد ریال و آمار اشتغال زایی آن‌ها نیز چهار هزار و ۳۸۵ نفر است.

خراسان شمالی حدود ۴۰۰ واحد تولیدی و صنعتی با سرمایه گذاری ۱۳ هزار میلیارد ریال و اشتغال ۱۱ هزار نفر دارد که از لحاظ داشتن صنایع بزرگ صنعتی در بین ۳۱ استان کشور رتبه دهم را داراست.

سهم اشتغال در این استان در بخش کشاورزی ۳۹.۶ درصد، صنعت ۲۴.۳ درصد و خدمات ۳۶.۱ درصد است. سهم این استان در حوزه کشاورزی بیش از میانگین کشور است، اما در حوزه صنعت و خدمات پایین‌تر است.

براساس آخرین تقسیمات کشوری، خراسان شمالی دارای ۸ شهرستان، ۱۹ بخش، ۴۵ دهستان، ۲۴ شهر و ۸۳۶ آبادی دارای سکنه است.

استان ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی در شمال شرق کشور واقع است.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) خراسان شمالی