چرا همبستگی میان ارزش دلار و قیمت کامودیتی‌ها مثبت شده است؟

‌می‌متالز - بر خلاف رویه معمول، در دو سال اخیر همبستگی میان ارزش دلار و قیمت کامودیتی‌ها از منفی به مثبت تبدیل شده که منعکس کننده تحولات موقتی و ساختاری در اقتصاد جهانی است. همزمانی شوک‌های سمت عرضه با سیاست پولی انقباضی فدرال رزرو در کنار عامل ساختاری تبدیل شدن ایالات متحده به کشوری که به‌طور خالص در موقعیت صادرکننده انرژی قرار گرفته، باعث شده که دلار همانند ارزی رفتار کند که ارزشش با نوسانات قیمت کامودیتی‌ها هم جهت است. یکی از پیامد‌های جانبی بدل شدن ایالات متحده به خالص صادرکننده انرژی این بوده که کشور‌های حاشیه خلیج فارس حتی با افزایش قیمت نفت و در نتیجه درآمد‌های بیشتر، خرید‌های خود در اوراق خزانه‌داری ایالات متحده را کاهش داده‌اند.

به گزارش می‌متالز، بر خلاف رابطه عکس معمول بین قیمت دلار و کامودیتی‌ها، در دو سال اخیر قیمت کامودیتی‌ها و ارزش دلار امریکا در جهت مشابهی نوسان پیدا کرده‌اند. این موضوع یک انحراف از الگوی استانداردی تلقی می‌شود که تقویت دلار با تضعیف قیمت کامودیتی‌ها همراه می‌شد و بالعکس.

همانطور که از نمودار زیر مشخص است، تغییر همبستگی میان قیمت کامودیتی‌ها و دلار از منفی به مثبت، برای کامودیتی‌های مربوط به بخش انرژی شدیدتر بوده است تا غیرانرژی. اما علل و پیامد‌های هم‌جهتی در قیمت کامودیتی‌ها و دلار چیست؟

نمودار ۱. هم جهتی غیرمعمول بین قیمت دلار و کامودیتی‌ها در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲

رابطه مثبت غیرمعمول بین ارزش دلار آمریکا و قیمت کامودیتی‌ها میتواند منعکس کننده عوامل موقتی و ساختاری در اقتصاد جهانی باشد.

عوامل موقتی

ماهیت خاص شوک‌های وارده به اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۲ (همانند جنگ روسیه و اوکراین) نه تنها منجر به افزایش قیمت کامودیتی‌ها و اتفاقاتی مانند تعلیق معاملات در بازار نیکل بورس فلزات لندن در اوایل سال ۲۰۲۲ شد بلکه بطور همزمان سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز را به سمت دلار (به عنوان یکی از ارز‌های امن) سوق داد. این درحالی بود که سرعت بیشتر در سیاست پولی انقباضی فدرال رزرو نسبت به سایر بانک‌های مرکزی (که تا حدی منعکس کننده تأثیر کمتر ایالات متحده از پیامد‌های اقتصادی جنگ روسیه و اوکراین از جمله افزایش قیمت کالا‌ها بود) نیز منجر به تقویت دلار شد.

عوامل ساختاری

مهمترین رویداد ساختاری، پیشی گرفتن صادرات انرژی ایالات متحده از وارداتش است که این کشور را به‌طور خالص در موقعیت صادرکننده انرژی قرار داده است. این مسأله باعث شده که دلار همانند یک «ارز کامودیتی محور» (ارزی که ارزشش با نوسانات قیمت کامودیتی هم جهت است) رفتار کند.

نمودار ۲. تبدیل شدن ایالات متحده به خالص صادرکننده انرژی

به لحاظ تاریخی، ایالات متحده همواره بطور خالص، واردکننده نفت و گاز بوده است. رونق نفت شیل که در اوایل دهه ۲۰۱۰ آغاز شد، تولید انرژی ایالات متحده را به میزان قابل توجهی گسترش داد. بطوریکه این کشور در سال ۲۰۱۷ به یک خالص صادرکننده گاز طبیعی و در اواخر سال ۲۰۱۹ به یک خالص صادرکننده نفت تبدیل شد.

جنگ روسیه و اوکراین این تغییرات را تقویت کرد؛ زیرا کشور‌ها به دنبال منابع انرژی جایگزینی برای واردات از روسیه بودند. بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، ایالات متحده در سال ۲۰۲۲، نیمی از تولیدات نفتی خود را صادر کرد (در مقایسه با ۱۰ درصد در دهه ۱۹۹۰) و با پیشی گرفتن از قطر و استرالیا به بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی مایع در جهان تبدیل شد.

تأثیر در سیستم مالی جهانی

تبدیل شدن ایالات متحده به خالص صادرکننده انرژی، یک اثر مهم در سیستم مالی جهانی نیز داشته است. برای چندین دهه، صادرکنندگان عمده نفت، مبادلات نفت خود را به دلار آمریکا قیمت‌گذاری می‌کردند. اغلب سپرده‌های دلاری ناشی از فروش نفت با خرید اوراق خزانه‌داری و دیگر اوراق مالی ایالات متحده، چرخه‌ای را شکل می‌دادند که وضعیت دلار را به عنوان ارز ذخیره تقویت می‌کرد.

نمودار ۳. نقش دلار امریکا در بازار‌های جهانی

در مقابل با واردات کمتر نفت آمریکا، کشور‌های حاشیه خلیج فارس حتی با افزایش قیمت نفت و در نتیجه درآمد‌های بیشتر، خرید‌های خود در اوراق خزانه‌داری ایالات متحده را کاهش داده‌اند. گفتنی است، بحث در مورد تهدیدات علیه وضعیت دلار چیز جدیدی نیست و باید دید که آیا چشم انداز ژئوپلیتیکی و انرژی در حال تحول باعث تغییر معناداری در نقش جهانی دلار می‌شود یا خیر.

نمودار ۴. کاهش تقاضای اوراق خزانه‌داری امریکا توسط صادرکنندگان عمده نفت

[۱]عمدتاً به این دلیل که کاهش نرخ بهره فدرال رزرو (تضعیف دلار) می‌تواند به افزایش اعتبارگیری دلار در جهان منجر شود که به نوبه خود تقویت صادرات و رونق بین‌المللی را به همراه خواهد داشت (و بالعکس).

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)