بحران پنهان تامین مالی در زنجیره معدن تا فولاد

به گزارش می‌متالز، شرکت‌ها برای برای رسیدن به توسعه، لزوم سرمایه‌گذاری از طریق استفاده از منابع مالی دارند به ویژه در شرایط کنونی که تورم در کشور بسیار بالاست و شرکت‌ها برای تامین مواد اولیه و تجهیزات نمی‌توانند با منابع مالی قبلی هزینه‌ها را جبران کنند، از این رو به یک دغدغه بزرگ بدل شده که در چهارمین کنفرانس تخصصی استیل پرایس با موضوع تامین مالی پروژه‌های حوزه معدن و صنایع معدنی به این مساله پرداخت شد.

الزام هر شرکتی برای بقا در بازار، داشتن توسعه پایدار و متناسب با شرایط منطقه‌ای و مطابق با نیاز‌های آینده در سطح بین‌المللی است تاکنون تامین مالی شرکت‌ها در ایران از طریق بانک‌ها انجام می‌شد و با توجه به نرخ تورم موجود، هنوز هم بسیاری معتقدند که در مسیر اخذ تسهیلات بانکی در راس سیاست‌های بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی قرار می‌گیرد.

برخی کارشناسان معتقدند که تجمیع حد اعتباری در مجموعه گروه‌های معدنی و فولادی منجر به هم افزایی منطقی و اقتصادی قابل قبولی خواهد شد و البته در سطح بین‌المللی بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها تامین مالی خُرد را از بازار پول و تامین مالی کلان را از بازار سرمایه بدست می‌آورند، دلیل این موضوع این است که بانک‌ها، پروسه طولانی و سختی برای تامین مالی دارند، از این رو برای شرکت‌های بزرگ و توسعه یافته تامین مالی از طریق بورس بیشتر مهیاست. هرچند قیمت تمام شده پول در بازار سرمایه نسبت به بازار پول، در این نوع تامین مالی هم مشکلاتی به وجود آورده است.

حسن یحیوی معتقد است ناترازی زنجیره فولاد باعث تعریف پروژه‌های متعدد شده به همین دلیل تامین مالی در موقعیت کنونی اهمیت بالایی برای شرکت‌های این زنجیره دارد. از طرف دیگر ناترازی در صندوق‌های بازنشستگی به عنوان بزرگترین منابع تامین مالی پروژه‌های فولادی محدودیت‌هایی را به وجود آورده از این رو باید به سمت ابزار‌های بازار سرمایه رفت

حسن یحیوی معتقد است «در سال‌های اخیر موضوع تامین مالی به چالش‌های صنعت فولاد اضافه شده‌است، زیرا ناترازی زنجیره فولاد؛ باعث تعریف پروژه‌های متعدد شده به همین دلیل تامین مالی در موقعیت کنونی اهمیت بالایی برای شرکت‌های این زنجیره دارد. از طرف دیگر ناترازی در صندوق‌های بازنشستگی به عنوان بزرگترین منابع تامین مالی پروژه‌های فولادی محدودیت‌هایی را به وجود آورده است»

در حالی که سنتی‌ترین منابع تامین مالی محدودیت‌هایی ایجاد کردند خوشبختانه اقبال عمومی از بازار سرمایه به طور چشم‌گیر افزایش پیدا کرد و خرید ابزار‌های نوین بازار سرمایه افزایش یافته و این می‌تواند منبع خوبی برای تامین مالی صنعت فولاد باشد.

تاثیر ضعف سرمایه گذاری خارجی در تامین مالی

متاسفانه تحریم‌ها فرصت تامین مالی از طریق سرمایه‌گذاری را از ما گرفته است، از طرف دیگر در داخل کشور هم توان سرمایه‌گذاری نداریم، به طوری که نرخ تامین مالی به ٣٠ درصد رسیده و نرخ اوراق ٣٢ درصد آنهم در شرایطی که نرخ سود صنایع فولادی ٣٢ درصد است و این نرخ‌ها هزینه تمام شده را در صنعت فولاد بالا می‌برند. در واقع برای تامین مالی از بازار سرمایه باید ابزار‌های این بازار مدرن شوند و نرخ‌ها باید در این بازار شناور باشند. در صنعت فولاد نزدیک به ٢۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده و امروز بهره گیری از این سرمایه وابسته به تامین سرمایه است، هرچند چالش تامین مالی به اندازه نبود برق و گاز امروز برای صنایع آزار دهنده نیست، اما اگر این چالش برطرف نشود به ابربحران تبدیل می‌شود

در حال حاضر ارزش جایگزینی صنعت فولاد ١٨ میلیارد دلار است، و با توجه به اینکه ١۵٠٠ هزار میلیارد تومان ارزش صنعت فولاد در بازار بورس ایران است به همین دلیل در اقتصاد اهمیت ویژه‌ای دارد، اما تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی و پروژه‌ها از ۴ بخش سرمایه‌گذاری خارجی، تسهیلات بانکی، از محل سود شرکت‌ها و بازار سرمایه انجام می‌شود. در بخش سرمایه‌گذاری خارجی وضعیت کشورمان اصلا خوب نیست و ادامه این روند به معنای توقف توسعه خواهد بود

یکی از مهمترین دلایل بروکراسی در نظام بانکی این است که بانک‌ها تمایلی به ارایه تسهیلات به بخش‌های تولیدی ندارند چراکه قابل نقد نیست و معمولا هم دریافت کننده این وام‌ها تمایلی برای پس دادن این تسهیلات ندارند

از طرف دیگر چالش تامین مالی از طریق بانک‌ها این است که بانک‌ها تمایلی به ارایه تسهیلات به بخش‌های تولیدی ندارند چراکه قابل نقد نیست و معمولا هم دریافت کننده این وام‌ها تمایلی برای پس دادن این تسهیلات ندارند، از طرف دیگر تخصیص تسهیلات اعطایی به تولید انحراف دارد و همین عوامل باعث ناترازی بانک‌ها می‌شود. از طرف دیگر سهم بازار سرمایه در تامین مالی اقتصاد ایران ۱۸ درصد است و ۷۱ درصد تسهیلات در حوزه صنعت و معدن، سرمایه در گردش دارند، در حالی که توسعه تنها ۴ درصد از تسهیلات را به خود اختصاص داده است. کشور ایران ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بسیار بالایی در بخش معدن دارد، سرمایه گذاری در معادن سبب می‌شود مواد اولیه مورد نیاز سایر صنایع به شیوه پایدارتر، تامین شود.

ضعف تامین مالی به شرکت‌ها فشار آورده سود شرکت از راهبرد توسعه منحرف می‌شود و این پیام را می‌داد که هر چه صندوق‌ها نیاز مالی بیشتری بخواهند به سود شرکت‌ها دست می‌برند و ٩٠ درصد تقسیم سود یک ضربه اساسی به توسعه شرکت‌ها، اما چاره‌ای نیست. حالا با در نظر گرفتن موقعیت کنونی و اینکه در گذشته مهمترین توسعه‌ها در صنعت فولاد کشور با سرمایه گذاری خارجی انجام شده می‌توان به چالش‌های آینده پی برد، زیرا هم اکنون این گزینه وجود ندارد به چز اینکه سرمایه گذاری در کشور توسعه یابد، به همین دلیل در طول سه سال گذشته ١٠٨ هزار میلیارد تومان تامین مالی از بازار سرمایه برای صنعت فولاد انجام شد.

در دو سال اخیر سازمان بورس به توسعه ابزار‌های تامین مالی بورس تاکید ویژه‌ای داشته، اما تاکنون خیلی موفقیت آمیز نبوده، برای نمونه همین اوراق گامی که قرار بود در راستای تامین مواد اولیه اجرایی شود نتوانست منابع ارزان قیمتی را در اختیار تولیدکننده‌ها قرار دهد و از طرف دیگر به دلیل مشکلات ضمانت نامه‌های بانکی در اجرا هم با چالش‌هایی مواجه بود و همین مساله باعث شد تا کم کم از دور خارج شود.

منبع: تحلیل بازار