رونمایی از دستگاه تصفیه گاز‌های سولفیدی فولاد خوزستان/ فولاد خوزستان آماده سرمایه‌گذاری بر روی گاز فلر

به گزارش می‌متالز، به بهانه رونمایی از این دستگاه، «کامران طاهر» مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینه‌سازی شرکت فولاد خوزستان در نشست خبری در حاشیه این جشنواره عنوان کرد: شرکت فولاد خوزستان در زمینه تحقیقات و به‌روز کردن فناوری جزو شرکت‌های پیشرو به‌شمار می‌رود. بیشتر مواردی که به صورت نوآوری، تحقیقات و فناوری در شرکت فولاد خوزستان جاری است، به دلیل فعالیت‌های همکاران ما در شرکت فولاد خوزستان است. ما در شرکت فولاد خوزستان در ۵ سال اخیر نگرش خود را به تحقیقات تغییر داده‌ایم و از زمانی که حلقه‌های تحریم‌ها در کشور تنگ‌تر شده است، ما مجبور شدیم رویکرد خود را تغییر بدهیم. مشخصات عمده ایران این است که افرادی باارزش و با دانش فنی بالا دارد که همه آن‌ها می‌توانند منشاء حرکت‌های خوبی در کشور باشند. شناسایی این افراد تا حدی سخت است. ما احتیاج به توانایی‌های این افراد در بخش صنعت، دانش‌بنیان‌ها و افراد نوآور داریم تا نیاز صنعت را برطرف کنیم. در این راستا ما موفق شدیم که در چند سال اخیر، حرکت‌های مهمی چه در بخش‌های پژوهشی و چه در بخش‌های بومی‌سازی انجام بدهیم. ما با شعار تحقیقات پیرامون کار‌های ارزش‌محور و نیازمحور حرکت می‌کنیم، به عبارتی کاری که منجر به تحقیقات پایه‌ای و بنیادی که مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای باشد را به موسسه‌های پژوهشی واگذار کرده‌ایم و در صنعت از تحقیقاتی استقبال می‌کنیم که نیاز ما را در یک نقطه خاص برآورده کند. هدف بعدی ما در بخش تحقیقات آن است که بتوانیم ارزش‌افزوده ایجاد کنیم، چراکه با تنگ‌تر شدن حلقه‌های اقتصاد، سود شرکت‌های فولادی کمتر از گذشته شده است. از این‌رو باید به سمت پژوهش‌های کاربردی پیش رفت، زیرا پژوهش‌های کاربردی به شرکت‌های فولادی در راستای توسعه کمک می‌کند.

۳۵ پروژه نیازمحور و ارزش‌محور با ارزش ۳۰ میلیارد تومان

طاهر در ادامه خاطرنشان کرد: ما در دو سال گذشته بیش از ۳۵ پروژه نیازمحور و ارزش‌محور اجرایی کرده‌ایم که ارزش آن‌ها معادل ۳۰ میلیارد تومان بوده است. در حال حاضر بیش از ۶۵ پروژه پژوهشی بومی‌سازی را در حال انعقاد قرارداد و ۱۲۷ پروژه را نیز در حال مذاکره اولیه هستیم. یک روند رو رشدی را پیش گرفته‌ایم که با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان استوار است و هر کس ایده‌ای برای صنعت فولاد داشته باشد، ما آن را جذب خواهیم کرد. بر این اساس در سال ۱۴۰۰ مرکز نوآوری شرکت فولاد خوزستان تاسیس شد و با دپارتمان برق، مکانیک، محیط زیست، متالورژی، هوش مصنوعی و ... شروع به کار کرده‌ایم و با این دید کار را آغاز کرده‌ایم تا بتوانیم در حداقل زمان، پاسخگوی نیاز‌های فناورانه باشیم. در این راستا نیز با وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) همکاری خواهیم داشت و در همایش‌های تخصصی حضور خواهیم داشت و افراد باارزش را جذب می‌کنیم و آن‌ها را در خدمت صنعت فولاد می‌گیریم.

وی همچنین عنوان کرد: شرکت فولاد خوزستان بیش از هر دانشگاهی می‌تواند آموزش بدهد. افراد توانمند در این حوزه بدون هیچ‌گونه مانعی جذب این مجموعه می‌شوند و پرورش داده خواهند شد تا به شرکت خدمت کنند و همچنین می‌توانند به سایر صنایع کشور منتقل شوند. آغوش فولاد خوزستان به سمت فکر‌ها و ایده‌های نو با وجود بحران‌های محیط زیست و کم‌آبی و کمبود منابع و ... باز است. با وجود هوشمندسازی در زمینه انقلاب صنعتی چهارم ما نیازمند افراد جدید هستیم تا مرگ تکنولوژی را در صنعت فولاد احیا کنیم تا بتوانند خون جدیدی در کالبد صنایع بدمند. اگر ما این کار‌ها را انجام ندهیم، در رقابت فنی شکست خواهیم خورد؛ البته برای انجام کار‌های جدید نیاز به فکر‌های جدید داریم.

مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینه‌سازی شرکت فولاد خوزستان با اشاره به دستگاهی که در پنجمین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران از آن رونمایی شد، عنوان کرد: دستگاهی که از سوی فولاد خوزستان در این نمایشگاه رونمایی شده، دستگاهی است که برای نخستین‌بار در ایران ساخته شد که اس‌اوایکس SOX را در فضا جذب کند. اس‌او‌ایکس گازی است که به صورت ناخواسته در فرآیند فولادسازی در فضا منتشر می‌شود که اگر فردی همواره در معرض آن قرار بگیرید، سبب از بین رفتن ریه و مرگ تدریجی وی می‌شود. ما این دستگاه را با کمک ۶ فیلتر طراحی کرده‌ایم تا هوای آلوده را بگیرد و هوای پاک را به محیط تزریق کند.

طاهر افزود: شرکت فولاد خوزستان حدود ۲۵ پروژه زیست محیطی در دست اجرا دارد. نوک پیکان در تمام این پروژه‌ها بر اساس اولویت زیست محیطی است تا در خدمت ارتقای سلامت مردم و کارکنان در این مجموعه است.

وی در ادامه توضیح داد: زمانی که کره زمین شکل گرفته، این کره داغ بوده و به تدریج از بیرون سرد شده و همچنان مرکز کره زمین داغ است. گوگرد وقتی به دمای ۶۰۰ درجه برسد، تبخیر می‌شود. موقع شکل گرفتن مواد معدنی، در زمان سرد شدن، لایه‌های بالایی گوگردزدایی شده‌اند. در زمان بهره‌برداری از معادن، عیار‌های کم استفاده شده که هم‌اکنون به عیار‌های بالاتر رسیده‌ایم و مشکل زمانی به‌وجود آمده که ما بلافاصله وارد عمل شده‌ایم.

طاهر افزود: این دستگاه مشابه خارجی ندارد، ولی دستگاه‌هایی مشابه در بازار موجود هستند. سود این دستگاه در ازای سود جان انسان‌هاست.

شناسایی فناوری‌های روز دنیا

مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینه‌سازی شرکت فولاد خوزستان در ادامه خاطرنشان کرد: شرکت فولاد خوزستان، از قبل نیز تکنولوژی‌های را در دنیا شناسایی می‌کرده است. ما هم اکنون مطالعات وسیعی را در خصوص فولاد سبز، انرژی خورشیدی و فناوری‌های جدید فولاد در حال انجام داریم و این مطالعات به کمک مشاورین و با سفر به کشور‌های مختلف دنیا انجام می‌گیرد. البته باید این موضوع را در نظر گرفت که اگر یک فناوری در یک جای دنیا به خوبی جواب می‌دهد، به این معنا نیست که در سایر جا‌ها همان کارکرد را داشته باشد. باید با قانون بالادستی و پایین‌دستی کشور ما انطباق داشته باشد. با وجود انقلاب صنعتی چهارم، اگر فردی در یک گوشه دنیا، کاری انجام دهد، ما در فاصله یک ماهه متوجه آن خواهیم شد و آن دانش یا فناوری را وارد خواهیم کرد.

بر اساس نیاز‌های فناورانه به ما پیشنهاد بدهید

طاهر یادآور شد: ما در سایت فولاد خوزستان، بخش تحقیقات داریم که اگر روی آن کلیک کنید، در بخش پیشنهادات، می‌توانید پیشنهادات خود را مطرح کنید. همچنین نیاز‌های فناورانه را روی سایت قرار داده‌ایم که دوستان می‌توانند متناسب با آن پروژه‌ها پیشنهاد‌های خود را مطرح کنند.

سازوکار مدیریت دانش در فولاد خوزستان

وی در ادامه افزود: حدود ۶ سال است که سازوکار مدیریت دانش را در فولاد خوزستان راه‌اندازی کرده‌ایم. هم اکنون در شرکت فولاد خوزستان، نرم‌افزاری داریم که در دسترس همه کارکنان فولاد خوزستان است و هر کس پیشنهاد و تجربه‌ای دارد می‌تواند آنجا ثبت کند و دیگران می‌توانند آن را مطالعه کنند. ما در فولاد خوزستان دپارتمان ویژه مدیریت دانش داریم.

روش‌های کاهش گوگرد در فولادسازی

در ادامه این نشست خبری «مهران خرم‌نیا» معاون فناوری شرکت فولاد خوزستان درباره دستگاه رونمایی‌شده در پنجمین جشنواره و نمایشگاه فولاد ایران عنوان کرد: اگر بخواهیم فنی فکر کنیم، کنسانتره‌ای که به گندله‌سازی برسد، باید گوگرد پایین داشته باشد، زیرا کارخانه‌های فولادسازی بیشتر نزدیک شهر‌ها هستند، حتی اگر کارخانه‌هایی در نزدیک معادن باشند نیز سبب انتشار این گاز در فضا شده و آن را آلوده می‌کنند. پس محل حذف گوگرد باید در کانه‌آرایی و واحد‌های کنسانتره‌سازی اتفاق بیفتد، در غیر این صورت این آلودگی وارد فضای فولادسازی می‌شود که در این صورت کارخانه‌های فولاد، باید آن را کنترل کنند که کنترل آن کار بسیار سختی است. یک واحدی مانند فولاد خوزستان که از قبل سیستم مخلوط‌سازی داشته است، میزان گوگرد آن در سطح پایینی قرار داشته است، یعنی با ترکیب سنگ‌ها میزان گوگرد را کاهش می‌داده‌ایم. هم اکنون نیز بسیاری از معادن داخلی گوگرد بالایی دارند که باید با مخلوط‌سازی میزان تولید گوگرد را کنترل کنند که این یک روش عملیاتی آهن و فولادی است. روش‌های دیگری نیز وجود دارد که نیاز به فضای خاص و هزینه دارد. دستگاهی که ما ساخته‌ایم برای محیط‌های بسته مناسب است و مانند دستگاه‌های تصفیه در زمان کرونا در داخل خانه‌ها عمل می‌کند که گوگرد فضا را کاهش می‌دهد.

خرم‌نیا در ادامه عنوان کرد: شرکت فولاد خوزستان، یکی از قدیمی‌ترین فولادساز‌های کشور است و تقریبا کارشناسان فولاد خوزستان یا در اکثر فولادسازی‌های کشور حضور دارند یا به آن‌ها مشاوره می‌دهند. ما سه مشاور بنام را به خدمت گرفته‌ایم تا در مسیر رشد، توسعه و بهره‌وری گام بر‌داریم.

استفاده از انرژی تجدیدپذیر

وی افزود: اگر بخواهیم جذب تکنولوژی داشته باشیم، قطعه‌سازی یک مقوله و بومی‌سازی تکنولوژی یک مقوله دیگری است. اگر قرار باشد تکنولوژی‌ای که ۴۰ سال قدمت دارد را بومی کنید که دیگر هنر نکرده‌اید. در شرایط تحریم، جذب فناوری سخت است، اما ناممکن نیست و فولاد خوزستان در بیشتر زمینه‌ها به‌ویژه انرژی که برای کشور حیاتی است یا در زمینه تولید فولاد سبز که شرط تولید فولاد مدنظر قرار گرفته است، پیش رفته است. چین رویکرد وسیعی به سمت استفاده از انرژی تجدیدپذیر از جمله خورشیدی و بادی را در پیش رو گرفته است. چرا ما نباید این کار را انجام بدهیم؛ در این زمینه ما با یک مشکلی روبرو هستیم و مشکل ما آن است که بسیاری از زمین‌های ما درجه هوا از ۴۲ درجه فراتر می‌رود که با افت راندمان سلول‌های فتوولتائیک روبرو می‌شود. در چین و آمریکا روی سلول‌هایی که با دمای بالا جواب می‌دهد، کار می‌کنند. ما در ایران در چندین محفل دانش‌بنیان این مبحث را مطرح کردیم تا روی این موضوع کار شود و در این زمینه فولاد خوزستان حاضر به سرمایه‌گذاری با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان است، چراکه ما باید به این تکنولوژی دست پیدا کنیم؛ زیرا فضا بسیار داریم، منتهی مشکل ما آن است که دما در بیشتر مواقع بیش از حد مجاز است، بنابراین ما به سلول‌هایی نیاز داریم که با دمای بالا نیز راندمانشان افت نکند.

خرم‌نیا همچنین درباره انرژی‌های تجدیدپذیر عنوان کرد: انرژی‌های تجدیدپذیر انواع مختلفی دارد و در ایران حتی در زمینه انرژی ژئوترمال نیز کار‌هایی انجام شده که انرژی مواد درونی زمین است. یا برخی کشور‌ها به‌شدت انرژی‌های هسته‌ای خود را فعال می‌کنند که جنگ اوکراین نیز این موضوع را تشدید کرد. در این راستا فولاد خوزستان در حال انجام مناقصه نیروگاه ۲۰۰ مگاواتی خورشیدی است و خیلی زودتر از سال ۲۰۵۰ استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر اتفاق خواهد افتاد، چراکه حیات بشر به دلیل گرمایش زمین در معرض خطر است.

طرح‌های نیروگاهی فولاد خوزستان

وی درباره تامین انرژی در فولاد خوزستان عنوان کرد: به خاطر محدودیت‌های مصرف انرژی، از جمله گاز و برق در فولاد خوزستان حدود ۶۰۰ هزار تن تولید را از دست داده‌ایم. تعهدی برعهده واحد‌های فولادسازی‌های کشور در راستای ایجاد نیروگاه‌های حرارتی گذاشته شده است که فولاد خوزستان یک نیروگاه هزار مگاواتی در دستور کار خود دارد که فاز نخست آن آغاز و زیرساخت‌های آن مهیا شده که در فاز نخست، نیروگاه ۵۵۰ مگاواتی طی یک سال و نیم آینده وارد مدار خواهد شد. در فاز دوم به هزار مگاوات خواهیم رسید. همچنین نیروگاه خورشیدی ۲۰۰ مگاواتی در راستای تعهد ۵ درصد ایجاد انرژی تجدیدپذیر است. این پروژه بین فولاد خوزستان و فولاد شادگان مشترک است که جهت اطلاع اینکه فولاد شادگان نیز زیرمجموعه فولاد خوزستان است.

چالش گاز

معاون فناوری شرکت فولاد خوزستان درباره گاز نیز عنوان کرد: در زمینه گاز با یک چالش جدی روبرو هستیم. ایران دومین کشور ذخایر گازی دنیاست، گاز داریم، اما در زمینه تولید گاز با مشکل مواجه شده‌ایم که نیاز به سرمایه‌گذار دارد. در این زمینه بحث در دسترس بودن ذخایر گاز مطرح است که به دلیل متعدد دچار ناترازی شده است، این ناترازی به دلیل الگوی مصرف است. در کشور ما فولادسازی با احیای مستقیم که بر اساس گاز است، ایجاد شده است. البته کل صنعت فولاد ایران روزانه بین ۵۰ تا ۶۰ میلیون مترمعکب گاز مصرف می‌کند. این عدد نسبت به حجم گاز تولیدی کشور، سهم بالایی نیست، اما مردم در اولویت هستند و ما متوجه این موضوع هستیم و تا الگوی مصرف اصلاح شود ما باید این شرایط را تحمل کنیم.

پروژه ذخیره‌سازی گاز در فولادسازی

خرم‌نیا در ادامه یادآور شد: حدود ۱۰ تا ۱۵ سال پیش ما در فولاد خوزستان یک پروژه تحقیقاتی با عنوان سی‌بی‌اس‌آی CBSI انجام داده بودیم، این پروژه زمانی که انجام شد، با دیدگاه ذخیره‌سازی گاز نبود، اما زمانی که با موضوع ناترازی مواجه شده‌ایم، آن پروژه می‌تواند به ما کمک کند؛ از این‌رو می‌توانیم مدعی شویم که تحقیقات بستر بسیاری از توسعه‌های آتی است. می‌توان گاز را ذخیره‌سازی کرد، اما این کار نیازمند امکانات خاصی است. در این پروژه سی‌بی‌اس‌آی، آهن اسفنجی را تبدیل به بریکت می‌کند. بریکت سرد می‌تواند گاز را در خود ذخیره کند. بریکت سرد را می‌توان در فصول سرد استفاده کرد.

اعلام آمادگی فولاد خوزستان در سرمایه‌گذاری روی گاز فلر

وی افزود: در زمان استخراج گاز بخشی از آن می‌سوزد که آن فلر گاز است. ۱۶۰ میلیارد مترمکعب گاز فلز تولید می‌شود. البته میادین گازی، هم فلر دارند. در ایران ۱۷.۲ میلیارد مترمعکب فلر تولید می‌شود که بخش کوچکی از آن در پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مابقی آن به راحتی می‌سوزد. چرا نباید این گاز را استحصال کنیم. اگر پروژه‌های فلز استفاده شود که حدود ۶۰ درصد راندمان گاز فلر است، یعنی ۶۰ درصد ۱۷.۲ میلیارد مترمعکب گاز طبیعی است.

معاون فناوری شرکت فولاد خوزستان ادامه داد: مزیت دیگر پالایش فلر، موضوع زیست محیطی است که سبب آلودگی مضر می‌شود که اگر به شبکه تزریق کنیم، این آلودگی را نخواهیم داشت. اگر گاز فلر استحصال شود، کل نیاز فولاد کشور را می‌توانیم تامین کنیم؛ بنابراین پیشنهاد ندهید که صنعت فولاد در میادین گازی سرمایه‌گذاری کند، مگر فولادساز چه اندازه توان و سرمایه دارد که در این امر سرمایه‌گذاری کند. ما در فولاد خوزستان آمادگی خود را در زمینه گاز فلر اعلام می‌کنیم. هم به موضوع زیست محیطی کمک می‌کند؛ از سوی دیگر گاز ما تامین خواهد شد و نیازی به سرمایه‌گذاری بزرگ ندارد.

جذب نخبگان

وی همچنین درباره جذب نخبگان در فولاد خوزستان عنوان کرد: فولاد خوزستان از گذشته همواره جذب نخبگان را با عنوان جذب رتبه‌های اول دانشگاه را در دستورکار خود داشته است. هم اکنون نیز در آزمون و مصاحبه‌های خود جذب نخبگان را مدنظر خود قرار داده است. همچنین در رابطه با به کارگیری نخبگان یک مرکز نوآوری برای جذب ایده‌ها برای همه افراد داریم.

گزارش از علیرضا جعفری نژاد؛ پایگاه خبری فلزات خاورمیانه (می متالز)