میمتالز؛ یادداشتی از سیامک اخطاری: هدف نگارنده تمجید از فرد نیست. هدف متمرکز شدن بر ایده است یک خط فکری که در جای جای مذاکرات و جلسات و رویدادها در حالی که محیط آکنده از حکایت خام و خامفروشی است او با صدای متین و شمرده و صریح و با لحنی آکنده از رنج عاطفی درونی و عمیق به دور از روحیه محافظهکارانه و منفعتاندیشی شخصی بر یک توصیه هوشمندانه تکیه میکند.
کلمات بداهه از ریشه و عمق با چیدمانی زیبا و با آهنگ نقد سازنده و با طعم دلسوزی چیدمان میشوند.
به دیده نگارنده که خود دانشآموخته علوم زمین است و در مسیر کارهای اکتشافی، مسوولیت فنی معدن، مدیریت پروژه شانزده هزار متر مربع سنگ و مدیریت تولید و ساخت کارخانه سنگبری مدرن حتی در عملیات بتنریزی دستگاه اره دندهاش شکسته و مسیر آموزش خود را بیش از نیم قرن عمر طی میکند، این تفکر یک خطمشی یک رویکرد فکری بکر است.
یک خطمشی ملی یک نگاه، یک بینش ارزشمند و فقط در این جایگاه است که کلمات قدرت مییابند.
در این بین، اما رد پای استدلالهایی را برای صادرات کوپ میتوانیم بیابیم که حتی در پی توجیه اینکه سنگ کوپ استخراج شده از دل صخره/کوه خام نیست هم پیشرفته است و در برخی از جراید به آن پرداخته شده است.
استدلال اینکه هر چیزی را در کشور نباید تولید کرد وقتی میشود وارد کرد؟! استدلال اینکه ما میلیونها تن ذخیره داریم؟! و ... بعد از سی سال تداوم استدلال اینکه سنگ خام سفیر شناسایی سنگ ایران است، چگونه است که نه تنها اهداف این تفکر تحقق نیافته بلکه در یک دوره بیست ساله رفته رفته شاهد کاهش صادرات محصولات فرآوریشده نیز بودهایم؟! چرا خبری از نام سنگهای ایرانی نداریم؟! استدلال اینکه ما بازارهای جهانی را به خاطر بالارفتن تعرفه گمرکی از دست دادهایم.
در میان این متن ما قصد بزرگنمایی فردی و شخص را مطلقا نداریم که این مسیر به باور خود وی آدرسی اشتباه است.
قصد ما از طرح بیشینه اندیشههای ذکر شده معرفی یک بینش و ایده فکری در صنعت سنگ ساختمانی ایران است که میتواند الهامبخش آینده روشن این صنعت معدنی مهم در سرزمین عزیزمان ایران باشد.
در این نگارش هماندیشانه ما در حال باز تعریف یک رویکرد فکری در صنعت سنگ ساختمانی ایران هستیم که ریشه در دل کویر وخاستگاه باستانی ایران زمین دارد. ما قصد داریم رویکرد فکری را باز تعریف کنیم که پیشکسوتان زیادی عمر پر عزتشان را برای اعتلای آن سپری کردند و نسلهای بعدی را برای ادامه این راه به دنیای تولید صنعتی معدنی سنگ ساختمانی معرفی کردند. این راه پر نشیبوفراز با هدایت پیشکسوتان و همت بزرگان و تلاش جوانان به شیوه مطلوب برای ارتقا این صنعت پیش روی ماست .
رویکرد فکری حمایت از تولید داخلی و صادرات محصولات فرآوریشده نیازمند شاخصهایی است. شاخصها برای ادامه هر مسیر دشواری لازم هستند.
همیشه با منطق این نگرش تاکید کرده است که خامفروشی متناسب با شرایط روز یک نیاز اولیه برای تغذیه گردش مالی معادن است حتی توجیه اینکه مقادیری از توسعه بازار و معرفی به بازار از مسیر خامفروشی باز میشود نیز مشروط به مقطع و بازه زمانی اولیه و محدود منطقی است، اما چنانچه مبنای اصلی و بلندمدت تامین سرمایه در گردش معدن روی این محور ادامه یافته و ثابت بماند این رویه مانع توسعه صنعتی و بازگشت سرمایه برای آینده معدن و صنعت خواهد شد.
لازم به ذکر است معادلات ضرب و تقسیم ریاضی بیانکننده درجه اهمیت ایجاد ارزشافزوده محصولات فرآوری در این متن نیست که میتوان فهرست بلندی از دستاوردهای مطلوب را نیز به آن اضافه کنیم: اشتغالزایی پایدار، تداوم فعالیت صنعتی، انگیزه برای ساخت، تلاش برای رشد کیفی، رشد و توسعه قطعهسازی و ماشینسازی و ایجاد انگیزه برای تولید محصولات کمکی و مواد مصرفی و توجیه اقتصادی حرکتهای مشابه توسعه صنعتی در این مسیر ... .
منطق حاکم بر این بینش امروز در دنیای تولید قابل رصد و ردیابی است منابع طبیعی به واسطه میلیونها تن وسعت سرمایه این سرزمین هستند و به واسطه تلاش و کار تولیدی ما این فرصت را داریم که از آن ثروت بسازیم.
برای این ایجاد ثروت نیازمند اندیشههای بلند با پشتوانه هویتی و علاقه به این سرزمین ضروری است. برای تقویت این بینش باید بدانیم کجا ایستادهایم. ترسیم جایگاه آنچه هستیم پیرو مطالعه تاریخ کهن و باستانی شکل میگیرد که در جایجای ایران زمین رد پای تمدنسازی مستند شده است.
به راستی چگونه میشود از این گنجینه تاریخی که بیانکننده ظرفیت نیاکان ما در مهندسی و ساخت سنگ است چشم پوشید؟
مستندات تاریخ سنگ طبیعی ایران فراتر از مرزهای سیاسی امروز در حوزه تمدن ایران قابل شناسایی است این یعنی ما مردمی داشته و داریم که در طی قرنها استفاده از سنگ را درک کرده و از ارزش آن مطلع بودهاند. این ظرفیت میتواند پشتوانه انگیزشی و اعتماد به نفس صنعتی - معدنی ما را به شکل ملی پشتیبانی نماید.
دریایی از تنوع سنگهای طبیعی که به واسطه منشا حیات، زمینشناسی و جغرافیایی جزو سرمایه ذاتی ایران است و ما هنوز در سطح اکتشافات و معادن روباز به آنها دسترسی داریم.
بدیهی است که نقش ماشینسازان و دستگاهسازان گرامی کشورمان امروزه بیش از پیش روشن شده است. به دور از شعارها و در نقش عمل خوشبختانه سنگهای فرآوریشده حاصل این اقدامات امروز در بازارهای جهانی راه یافتهاند و استانداردهای سختگیرانه بینالمللی را پشت سر گذاشتهاند.
منابع نیروی انسانی ارزشمند از کارگران محترم تا کارگران فنی، مدیران میانی و جوانانی صاحب ایده و سلیقه و البته با استعداد، پیشکسوتان محترمی که در نبود امکانات و وجود محدودیتها چراغ راه مسیر دشوار رشد و توسعه بوده و هستند.
به نظر نگارنده تنها عنصری که نیاز به اهتمام بیشتر و توجه شما بزرگواران در صنعت سنگ ساختمانی ایران دارد - باور به خود است و این نیازمند شاخصی است - یک رویکرد فکری که به آینده روشن صنعت سنگ ایران میاندیشد و در جایگاهی است که آن را تبیین نماید.
ترمیم کاستیها از جمله ایجاد همگرایی صنفی، تمرکز بر منافع ملی، بینش و اندیشه بلندمدت، تفکر صادراتی و اعتمادسازی در بلندمدت، بزرگ فکر کردن و ترسیم پروژههای سنگ ایران، مگا پروژه و ایجاد سوپرمارکت سنگهای ایران در دنیا، مشارکت در نمایشگاههای سنگ و ساختوساز دنیا به شکل برندسازی هویت ایرانی در سنگ و انتخاب نامهای ایرانی برای سنگها و قوی و منسجم که شایسته نام ایران باشد، تمرکز بر کیفیت تولید، مراقبت از دقت در تولید، بهرهمندی از استانداردهای مدیریت کیفیت، همراهسازی ظرفیتهای معماری اصیل ایرانی در امور ساختوساز در دنیا، همراهسازی شرکتهای توانمند ساختوساز در عرصه بینالمللی، بهرهمندی از توان کسبوکار و توسعه صادرات ایرانیان در اقصی نقاط دنیا، تشکیل شرکتهای چند منظوره بینالمللی تامین و ساختوساز و ... .
راهکارهای متعددی پیش روی توسعه صادراتی سنگهای ساختمانی ایران است از جمله: مطالعه و تحقیق بازار، رویکرد حضور فیزیکی در بازارهای هدف و برخورداری از اطلاعات و فرهنگ مصرف محلی، ایجاد دسترسی آسان به سنگهای ایران در بازارهای هدف، ارتباط شبکهای با مجموعههای طراحی و ساختوساز دنیا، برندسازی هویت ایرانی در سنگ و تمرکز بر تولید تخصصی سنگها.
امید است که در سایه همدلی و همراهی خانواده محترم صنعت سنگ ساختمانی ایران بتوانیم در جایگاه خود قدمهای مفیدی برای رشد و توسعه این صنعت معدنی مهم برداشته و در برنامهریزی برای رسیدن به اهداف صادراتی محصولات فرآوری موثر عمل نمائیم.
نگارنده: سیامک اخطاری
مشاور و کوچ توسعه صادرات سنگ ساختمانی ایران – آلمان
اسفندماه ۱۴۰۲