۲۱ استان ایران، طلایی شده‌اند

به گزارش می‌متالز، در مورد ذخایر زغال سنگ کشور، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی می‌گویند کشور ما زغال‌خیز نیست، اما دوستان زمین‌شناس معتقدند ذخایر زغال ایران مناسب است.

می‌خواهم بدانم کلا چقدر ذخیره زغال سنگ داریم؟ اصلا چه میزان از آن قابل بهره‌برداری است؟

در دوران دوم زمین‌شناسی، زغال‌خیزی ایران مشخص شده است. منتها زغال‌های ما ضخامت خیلی کمی دارند. زغال‌هایی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند که ضخامت آنها ۴۰ سانتی متر به بالا باشد.

از طرفی، معدنکاری زغال سنگ، سخت و سنگین است. کسی که در معدن زغال‌ سنگ کار می‌کند و مهندس معدن است، واقعا آخر مهندسی است. آنهایی که در معادن زغال سنگ کار می‌کنند، مخاطرات زیادی را پیش روی خود دارند. اما ذخایر زغال برخوردی ما - آن‌ها که کک‌شو هستند، می‌توان به پِپلِیت‌های اوراسیا که در البرز است، اشاره کرد.

بیشتر زغال‌ سنگ‌های ما حالت کک‌شو دارند، ولی اگر در مناطق یک مقدار آرام‌تر مانند طبس باشند، بخش زیادی از آنها حرارتی است. کلا ما شش تا هفت میلیارد تن ذخایر زغال‌ سنگ داریم که سه تا ۳.۵ میلیارد تن آن ذخایر کک‌شو است. این آماری است که من دارم. می‌توانید از آدم‌های دقیق‌تر بپرسید، چون آمار دست وزارت‌خانه است.

زغال حرارتی، بیشتر برای استفاده نیروگاه‌هاست؟

بله کاملا. حتی زغال‌هایی هم که اکسیده هستند و اسید هیومیک دارند نیز برای صنعت کود استفاده می‌شوند. در واقع، زغال‌ سنگ چیزی نیست که دورریختنی باشد. منتها استخراج معادن زغال سنگ ما به دلیل اینکه مثلا در یک محدوده دارای ۳۰ تا ۴۰ رگه است و هر کدام از آنها یک تونل می‌خواهند، کار بسیار سختی است. زغال سنگ ما مثل زغال‌سنگی اروپا، برای دوران اول زمین‌شناسی نیست و نمی‌توان آن را به صورت روباز بهره‌برداری کنیم.

در دنیا معمولا متوسط ضخامت رگه‌های زغال چقدر است؟

برای دیگر کشورها، ضخامت ذخایر زغال سنگ خیلی بیشتر از ماست. ما از رگه‌های ۴۰ سانت استخراج می‌کنیم.

البته شاید رگه‌های دو تا سه متری هم داشته باشیم، ولی نادر است. بیشترِ خطِ زغال‌دارِ ما در خطه‌ی البرز، کرمان و طبس به صورت کک‌شو قرار دارد. منتها شاه‌بیت این ذخایر در طبس است.

در مورد ذخایر طلا هم آمار‌های مختلفی ارائه می‌شود. می‌خواهم بدانم اصلا چه شد که ما به کشوری طلایی تبدیل شدیم؟

در دهه ۶۰ و به دلیل تحریم کشور بود که اکتشاف در سازمان زمین‌شناسی به صورت موضوعی تعریف شد. ما با آقای دکتر مومن‌زاده لیستی را تهیه کردیم که شامل بیش از ۱۱۴ مورد بود و به طلا وصل می‌شد، مانند زرشوران، زرین و کوه زر. آن زمان، طلای موته را داشتیم که ۱۰۰ کیلو تولید داشت. آن زمان، ترکیه حسرت طلای ما را می‌خورد. ما در مطالعاتمان به این نتیجه رسیدیم که مناطق مستعد طلا در کشور وجود دارد و به این ترتیب، ۲۱ استان ما طلایی شد. الان ذخایر طلای کشور نزدیک به ۴۰۰ تن است و ۱۰ تا ۱۲ تن تولید داریم.

کم‌عیارترین ذخایر طلای ما ۰۴، در کمربند شرق کشور و معدن شادان است. در جانجا نیز طلای ۰۲۸ را استخراج می‌کنیم. همچنین تیپ‌های مختلف طلا در کشور کشف شد و اتفاق خوب دیگر این بود که در کشف ذخایر طلا، بخش خصوصی هم ورود کرد. شمش طلا تحریم‌شکن است، هر چقدر هم تحریم باشید، شمش طلا را از شما می‌خرند. ما جزو کشور‌های پرمصرف طلا هستیم.

الان هر کسی مثلا خانم‌ها یا خانواده‌ها می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند، طلا می‌خرند. این ویژگی‌ها باعث شد که ما به اکتشاف طلا ورود کنیم.

الان روزبه‌روز به ذخایر طلای ما اضافه می‌شود. تا این لحظه که من در کمیسیون گواهی کشف هستم، نزدیک به ۲۰ تن طلای محتوا به کشف‌های قبلی اضافه شده است.

سال قبل ۵۰ تن طلا بود. یکی از اقدامات خوب دیگر، فرآوری طلاست. در بحث فرآوری هم خیلی اتفاقات خوبی افتاد. اگر طلا همراه با مس باشد، فرآوری آن خیلی سخت است و فقط با روش شارپ قابل انجام است. ما این روش را در معدن شادان پیاده کردیم.

شادان دقیقا کجاست؟

شادان در خراسان جنوبی است. الان خراسان جنوبی هم یکی از استان‌های طلایی است. سیستان و بلوچستان نیز طلایی شده است. قبلا آذربایجان غربی طلایی بود، اما در کردستان هم ذخایر بسیار خوبی از طلا کشف کردیم. همیشه برای من سوال بود که طلای رودخانه زرینه رود که از کردستان سرچشمه می‌گیرد و طلای رودخانه‌ی قزل اوزن کجاست؟ در این مناطق کار کردیم و به طلا هم رسیدیم.

در سمت نهاوند هم منطقه عشوند را پیدا کردید.

بله. آنجا هم در پروسه تهیه و تولید است. ظاهرا گواهی کشف آنجا نیز صادر شده است. اتفاق خوبی هم که افتاد این بود که طلا از آن حالتِ حیثیتی که برای دولت داشت، بیرون آمد و بخش خصوصی ورود کرد. بله. سایه سنگینی روی آن بود که به قول شما آن همه از بین رفت. الان، هم بخش خصوصی و هم دولتی وارد اکتشاف طلا شده‌اند. الان زرشوران ما بزرگ‌ترین ذخیره تیپیک طلای کشور را دارد.

داشکسن هم جزو ذخایر بزرگ طلای کشور است.

به نظر شما اگر بخش خصوصی به اکتشاف طلا هم ورود کند، می‌تواند نتیجه خوبی بگیرد؟

در صورتی که تیم فنی داشته باشند، بله. باید کسی معدنکاری طلا را انجام دهد که تا پایان حلقه فرآوری روی آن کار کند، نه اینکه فقط اکتشاف کند یا یک محدوده را بگیرد و بفروشد. به نظر من، خیلی از دپوهایمان هم هنوز طلا دارند و می‌توان با فرآوری نوین، آن مقداری هم که باقی‌مانده را، فرآوری کرد. مثلا در موته که عیار آن پایین آمده بود، کالسنگ خریدند و قاطی کردند توانستند باقی‌مانده طلا را فرآوری کنند. در مس سرچشمه هم لجن‌هایش مانده بود و کسی کاری به آن نداشت. اما بعدا روی آن کار کردند و اتفاقات خوبی در آنجا افتاد. پالان یک تن طلا از آن استخراج می‌شود.

بله. ولی قبلا به آنجا توجه نمی‌شد. به هر حال الان شاخک‌های همه برای طلا تیز شده است.

منبع: روزگار معدن