عناصر نادر، نخستین خاکریز سرمایه‌گذاران معدنی گرینلند

می متالز - حدود یک دهه پیش، مرکز زمین‌شناسی امریکا از وجود ذخایر نفت و گاز فراوان گرینلند پرده برداشت و به‌تدریج اکتشاف‌های دیگری برای یافتن ذخایر معدنی مختلف، انجام و مشخص شد که گرینلند، کانسارهای فراوان سنگ‌آهن، مس، روی، سرب، اورانیوم، فلورید، طلا، یاقوت و عناصر نادر خاکی دارد.

به گزارش می متالز، کشف این منابع باعث شد تمام احزاب سیاسی اصلی گرینلند، به اتفاق آرا از توسعه صنعت معدن این کشور حمایت کنند اما مطرح شدن موضوع‌هایی مانند فعالیت‌های معدنی که منجر به افزایش دمای قطب و ذوب شدن ذخایر یخ و یخچال‌های طبیعی این کشور می‌شود، باعث شد وحدت عقیده شهروندان گرینلند از بین برود. توسعه معادن گرینلند دمای زمین را افزایش خواهد داد و این در حالی است که مقامات گرینلند بر توسعه بخش معدن این کشور و بهره‌مندی از مزایای ارتباط با اقتصاد جهانی تاکید می‌کنند. هر چند سال‌هاست گرینلند از دانمارک مستقل شده اما هنوز وابستگی اقتصادی خود را حفظ کرده و درآمدزایی از راه توسعه معادن می‌تواند دستاورد خوبی برای رسیدن به استقلال واقعی باشد. حالا اما خبرها حاکی از ورود شرکت‌های معدنی به گرینلند با هدف دستیابی به عناصر نادر موجود در خاک‌های آن است، هرچند بخش زیادی از بازار این عناصر همچنان در اختیار چین است. شرکت‌های معدنی تمرکز خود را بر گرینلند به عنوان منبعی از ذخایر نادر معدنی قرار داده‌اند و در این زمینه چند پروژه در دست اجرا دارند. گرینلند ناحیه خودگردانی از دانمارک است که به جز چند نقطه محدود که محل سکونت اهالی آن است سایر مناطق این جزیره، یخ‌زده و به طور کلی خالی از سکنه است. این سرزمین از نظر جغرافیایی در محیط قاره امریکای شمالی قرار دارد اما از نظر سیاسی و فرهنگی با اروپا به ویژه کشورهای نروژ و دانمارک مراوده بیشتری دارد. گرینلند تا حد زیادی به دانمارک وابسته بود و حالا می‌خواهد با تکیه بر این ذخایر در حال ظهور، استقلال خود را به طور کامل به‌دست آورد. درحال‌حاضر ۹۵ درصد نیاز جهان به فلزات نادر را چین تامین می‌کند. این کشور استخراج این معادن را از سال ۱۹۸۶میلادی (۱۳۶۵ خورشیدی) شروع کرده و حالا به طور تقریبی انحصار این صنعت را در اختیار دارد اما با افزایش تقاضای جهانی برای این مواد در ابزاری مانند تلفن‌های هوشمند و توربین‌های بادی این دغدغه وجود دارد که تقاضا بر عرضه پیشی گیرد. آستانه این نیاز رسیدن به تقاضای ۴۰ هزار تن در سال است که تامین این میزان فلز نادر ممکن نیست. در نتیجه، علاوه بر چین بازیگر دیگری وارد عرصه تولید فلزات نادر می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های این کشور، تنبریز نام دارد که بر استخراج دیسپروزیم متمرکز است. هر چند سایت این پروژه در نزدیکی یکی از شهرهای اصلی جنوب گرینلند قرار گرفته اما مالکان پروژه می‌گویند این پروژه‌ها کمترین تاثیر را بر محیط‌زیست محلی می‌گذارند. دیگر سایت معدنی عمده در گرینلند، معدن کِوِن‌فیلد در شمال مجتمع ایلیموساک در جنوب گرینلند است که از سوی شرکت استرالیایی معادن و انرژی «جی‌ام‌ای» در حال اجراست. این شرکت از سال ۲۰۰۷ میلادی (۱۳۸۶خورشیدی) شروع به اکتشاف در گرینلند کرد و متوجه شد دست‌کم ۱۵ فلز نادر در سایت کِوِن‌فیلد وجود دارند؛ فلزاتی از جمله تانتالیوم و زیرکونیوم که هر دوی آنها در برابر خوردگی بسیار مقاوم هستند و در آلیاژها به کار می‌روند. کارشناس زمین‌شناسی شرکت جی‌ام‌ای با بررسی سایت کون‌فیلد اعلام کرد که فلزات کمیاب آن ۲۵ درصد از نیاز بازار جهان را حتی برای نسل‌های بعد تامین می‌کند. همچنین کانی‌های این سایت ضایعات خیلی کمی دارد.
کوین‌فیلد ششمین معدن بزرگ اورانیوم جهان هم به شمار می‌رود، بنابراین «جی‌ام‌ای» به دنبال دریافت مجوز برای استخراج اورانیوم در این سایت است. کون‌فیلد را دانشمندان در دهه ۱۹۵۰میلادی (۱۳۲۹ خورشیدی) کشف کردند و اکتشافات گسترده آن در دهه‌های۶۰، ۷۰ و۸۰ میلادی و البته با پشتیبانی مالی دولت دانمارک و تمرکز بر استخراج اورانیوم انجام شد. در سال ۲۰۰۷میلادی «جی‌ام‌ای» این سایت را مورد هدف قرار داد و موضع آن به سمت استخراج منابع معدنی نادر تغییر کرد، با این باور که منابع معدنی نادر ارزش بیشتری برای استخراج دارند و اورانیوم می‌تواند محصول فرعی این معدن در کنار مواد معدنی نادر باشد.
«جی‌ام‌ای» مجبور به استخراج اورانیوم است تا به نقطه‌ای برسد که مطمئن شود استخراج فلزات گرانبها سودده بوده و از نظر سرمایه‌گذاری، امن است. دولت دانمارک پیش‌تر با استخراج اورانیوم به دلیل مواد رادیواکتیو ناشی از آن برخورد سختگیرانه‌ای داشت اما از سال ۲۰۱۳میلادی (۱۳۹۲خورشیدی) ممنوعیت استخراج اورانیوم آشکارا برداشته شد. در هر حال «جی‌ام‌ای» در سال گذشته مجوزهای لازم را به‌دست آورد و حفاری را از سال آینده شروع می‌کند. به پیش‌بینی «جی‌ام‌ای» این سایت می‌تواند سالانه ۳ میلیون تن مواد معدنی نادر تولید ‌کند.
گرینلند در قرن ۱۹ میلادی، مستعمره دانمارک بود که پس از جنگ جهانی دوم مستقل شد و در سال ۲۰۰۹میلادی خودمختاری به‌دست آورد اما هنوز به شدت از نظر پشتیبانی مالی به دانمارک وابسته است و برای دستیابی به استقلال کامل به طرح‌های اقتصادی قوی‌تر نیاز دارد. نداشتن استقلال کامل اقتصادی، یک مانع برای رشد معادن گرینلند است، مانع دیگر به حضور اجتناب‌ناپذیر چین برمی‌گردد که به نظر نمی‌رسد بخواهد تسلط و نفوذ خود را در بازار کم کند و رقیبان کوچکی مانند گرینلند نمی‌توانند خود را با آن هماهنگ کنند. با همه اینها، کیم کایلسِن، نخست‌وزیر گرینلند نگاه مثبتی به صنعت نوظهور منابع کمیاب در این کشور دارد و می‌گوید: این کشور با وجود بهای پایین کنونی برخی مواد معدنی از جمله نفت و سنگ‌آهن، روی توسعه ثروت معدنی خود تمرکز خواهد کرد.
در هر صورت این کشور برای اینکه به یک مدعی در بازار مواد معدنی کمیاب تبدیل شود و کنترل آن را به‌دست بگیرد، مسیری طولانی در پیش دارد که در صورت طی شدن این مسیر می‌تواند آن را دستاویزی قرار دهد که به استقلال حقیقی برسد.

منبع: روزگار معدن