توسعه اقتصادی در سبد برجام

به گزارش می متالز، برجام یک فرصت برای کشور بود که صاحبان بنگاه‌ها بتوانند از آن استفاده کنند یعنی با تاکید بر اقتصاد درباره برجام صحبت شود؛ در واقع این ظرفیت در تمامی بخش‌ها و حوزه‌ها فرصت سرمایه‌گذاری در کشور را فراهم کرده است البته گرچه برجام با بدقولی و بدعهدی امریکایی‌ها روبه‌رو شده و هنوز انتظارات ما از برجام به طور کامل محقق نشده است اما حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در سخنرانی خود در ابتدای سال ۹۶ تاکید کرد که در حوزه صنعت نزدیک به ۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی تصویب شده که حدود ۴ میلیارد دلار آن اجرایی شد و این فقط یک بخش از برجام است و این روند در سال ۹۶ ادامه یافت و به تازگی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد که نزدیک به ۲ میلیارد دلار قرارداد خارجی در بخش صنعت در حال پیگیری و به سر انجام رسیدن است. 
در سایر حوزه‌ها هم همین‌طور است؛ اگر بخواهیم اینها را زیر سوال ببریم باید پرسید که ۶۰۰ هزار شغلی که در سال گذشته ایجاد شده از کجا بوده است؟ از این رو، به راحتی می‌توان گفت که ایجاد اشتغال هم از ثمرات ارتباط منطقی و درست ما با صحنه بین‌المللی بوده است و توانمندی داخلی ما باعث شده که صحنه بین‌المللی واقعیت‌های ایران را بپذیرد. در نهایت می‌توان گفت که باید برجام را به عنوان یک فرصت تلقی کرد که هر کس از آن استفاده کند، برنده است.

همکاری ایدرو با خارجی‌ها

همچنین باید توجه داشت که در بخش صنعت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به عنوان متولی این بخش توانسته از فرصت به خوبی بهره گیرد و هم‌اکنون با ۹ کشور خارجی از جمله فرانسه، ژاپن، ایتالیا، آلمان، کره‌جنوبی، چین، بلژیک، هند و فنلاند در حال انجام همکاری است به طوری که با ۶ شرکت فرانسوی قراردادهایی در حوزه‌های مختلف خودرویی، ریلی، صرفه‌جویی انرژی و... بسته است. جزییات این قراردادها به این شرح است که با شرکت« VALLOUREC» تفاهمنامه‌ای در حوزه تولید و تامین لوله‌های CASING و CRA چاه‌های نفت و گاز امضا کرده است. همچنین با شرکت «‌RENAULT» موافقتنامه سرمایه‌گذاری مشترک در تولید خودرو و همکاری در زمینه پلتفرم مشترک قوای محرکه خودروهای تجاری و اجرای پروژه‌های زیرساختی ریلی و تولید انواع واگن، لکوموتیو و قطعات با شرکت «SEGULA» فرانسوی از دیگر برنامه‌های سال ۹۵ بود. از سوی دیگر، مذاکراتی در زمینه اجرای پروژه‌های زیرساختی ریلی و تولید انواع واگن، لکوموتیو و قطعات با شرکت «ALSTOM» و همکاری با موسسه تحقیقات انرژی فرانسه با نام « IFPEN» تفاهمنامه همکاری در زمینه زیست‌محیطی و صرفه‌جویی انرژی صنایع خودرو و همکاری برای برگزاری دوره MBA نفت و گاز امضا کرده و همچنان در حال ادامه مذاکرات و همکاری است. شرکت فرانسوی «ENTROPOSE» در زمینه پروژه‌های بازیافت گاز مشعل فاز ۱۷ و ۱۸ پارس‌جنوبی نیز پس از برجام اعلام آمادگی برای همکاری کرد و مذاکرات انجام شد. از دیگر طرف‌های خارجی که حاضر به همکاری با ایران شدند ۳ شرکت خارجی از کشور ایتالیا بود؛ همکاری با شرکت « ANSALDO» ایتالیایی در زمینه تولید توربین گاز کلاس F با ظرفیت ۳۱۰مگاوات، شرکت «GIVA» در پروژه‌های مشترک تولید تجهیزات صنایع نفت، که این شرکت به ایجاد کارخانه شیرآلات کنترلی نفت و گاز (نیک ولو) اقدام کرد که آخرین وضعیت آن نشان می‌دهد این شرکت به بهره‌برداری رسیده است. از سوی دیگر، ایدرو در حال بررسی جزییات همکاری با شرکت «LEONARDO AGUSTA» ایتالیایی برای همکاری در زمینه تولید مشترک بالگرد است.  همچنین با ۳ شرکت آلمانی در زمینه‌های مختلف تفاهمنامه همکاری امضا شده است. به طور مثال، همکاری مشترک در بازرسی‌های فنی و ممیزی صنایع در راستای افزایش بهره‌وری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، خودرو و حمل‌ونقل ریلی، برق و انرژی با شرکت «TUVSUD» آلمانی امضا شده است. همکاری با شرکت ZF آلمانی نیز در زمینه سرمایه‌گذاری در حوزه سیستم‌های اصلی خودرو، پیگیری و مذاکره با شرکت SIEMENS در حوزه اجرای پروژه‌های زیرساختی ریلی و تولید انواع واگن، لکوموتیو و قطعات از دیگر برنامه‌هایی بود که پس از توافق برجام کلید خورد. از دیگر طرف‌های همکاری با کشور کره‌جنوبی که مذاکرات با شرکت DAELIM برای سرمایه‌گذاری مشترک در پتروشیمی و مذاکرات برای تولید خودرو برقی در ایران با شرکت «‌LGI» ادامه یافت که می‌تواند در آینده دستاوردهای خوبی را برای کشور داشته باشد. تفاهمنامه همکاری ایدرو با شرکت «DSME» هم امضا شد که براساس آن، همکاری‌ها برای ساخت و تعمیر کشتی‌های پهن‌پیکر و نفتکش افزایش خواهد یافت و اکنون به دنبال اجرایی شدن این تفاهمنامه هستند. مذاکراتی نیز با یک شرکت چینی برای اجرای پروژه‌های زیرساختی ریلی و تولید انواع واگن، لکوموتیو و قطعات انجام شد و به تفاهمنامه انجامید که برمبنای همکاری خارجی قرار است سالانه ۲ هزار واگن از نیاز کشور از طریق تولیدات مشترک تامین شود که بخشی از این همکاری با شرکت‌های روسی است. همچنین یک شرکت از بلژیک با نام « PUNCH» قراردادی را در زمینه سرمایه‌گذاری برای تولید مشارکتی گیربکس اتوماتیک در ایران امضا کرده و فعالیت‌های اجرایی آن نیز به زودی شروع خواهد شد. با یک شرکت فنلاندی نیز تفاهمنامه همکاری برای بومی‌سازی ساخت موتورهای گاز برای تولید پراکنده برق(نیروگاه‌های کوچک) امضا شده و در حال اجراست. در قرارداد تولید واگن با شرکت ترنس‌مش هلدینگ روسیه نیز منافع کشور مدنظر بوده است. برپایه قرارداد مدل همکاری روسیه و ایران تاسیس شرکت مشترک با سهم سرمایه‌گذاری ۸۰ به ۲۰ است که پس از تشکیل شرکت با فاینانس ۲ میلیارد یورو همکاری خواهند کرد و به مرور متناسب با پروژه‌های آینده حجم سرمایه‌گذاری دو طرف افزایش خواهد یافت و منابع مالی از طرف شرکت مشترک و از طریق روسیه تامین خواهد شد. دومین قرارداد تولید واگن نیز از سوی ایدرو با شرکت مش‌هلدینگ روسیه در حالی امضا شد که ۳۵ درصد سهام این شرکت به آلستوم فرانسه تعلق دارد. شرکت ترنس‌مش هلدینگ روسیه محصولاتی از قبیل لکوموتیو برقی، دیزلی، واگن‌های مسافری و اتوبوسی، واگن‌های چندگانه الکترونیک، مترو، باری و برقی تولید می‌کند. همچنین سال گذشته برای خرید ۶ هزار واگن باری از روسیه توافق شد که وزارت راه و شریکان سرمایه‌گذار علاقه‌مند بودند خریداری کنند و در این زمینه قرار شد ۱۱۰۰ دستگاه وارد و حدود ۵ هزار دستگاه با همکاری ۳ شرکت تولیدکننده ایرانی و روسی در داخل تولید شود. ادامه همکاری‌های پسابرجامی گرچه از سال ۹۵ آغاز شده بود، در سال ۹۶ ادامه یافت و امسال که ابتدای کار دولت دوازدهم هم بود شاهد دستاوردهای قابل توجه در عرصه‌های گوناگون و به‌ویژه اقتصادی بوده‌ایم که از آن جمله می‌توان به رشد سرمایه‌گذاری خارجی اشاره کرد. به عبارت دیگر، از آغاز دولت دوازدهم تاکنون در حوزه صنعت، معدن و تجارت ۳۸ پروژه با حجم سرمایه‌گذاری خارجی ۲ میلیارد دلار با حضور سرمایه‌گذاران خارجی به تصویب رسیده و برای تمامی این پروژه‌ها جواز تاسیس صادر و زمین مورد نیاز تخصیص شده و عملیات اجرایی آنها آغاز شده است.

پیگیری پروژه‌های مشترک با خارجی‌ها

علاوه‌بر این، مذاکرات و پیگیری‌های مربوط به نهایی کردن حدود ۷۰ قرارداد و تفاهمنامه نیز در حال انجام است. انتقال فناوری روز و پیشرفته به داخل، تولید صادرات‌محور و دسترسی به بازارهای بین‌المللی، همکاری‌های اقتصادی بلندمدت با تاکید بر افزایش کیفیت محصولات داخلی، تکمیل زنجیره‌های تولید داخل و اتصال به زنجیره جهانی به عنوان راهبرد اساسی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این سرمایه‌گذاری‌ها بوده است. باید توجه داشت که از ۳۸ سرمایه‌گذاری یادشده، استان خراسان رضوی ۸ طرح، استان‌های تهران و آذربایجان شرقی هر کدام ۴ طرح، استان مرکزی ۳ طرح و استان‌های فارس، اصفهان، سیستان و بلوچستان و زنجان هر یک ۲ طرح را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین استان‌های قزوین، بوشهر، کردستان، کرمان، گیلان، مازندران، هرمزگان، اردبیل، خراسان جنوبی و البرز هر کدام یک طرح داشتند و یک طرح نیز در حوزه سرمایه‌گذاری در پخش و ایجاد شبکه توزیع مواد غذایی برای هتل‌ها، رستوران‌ها و کترینگ در سراسر کشور بوده است. پیشرفت فیزیکی ۹ طرح یادشده ۱۰۰ درصدی و ۵ طرح نیز با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد هستند. از سوی دیگر، ۱۶ طرح از مجموع ۳۸ طرح در مرحله مقدماتی و ۴ طرح در حال اجرا هستند و پیشرفت فیزیکی ۴ طرح باقی‌مانده زیر ۶۰ درصد است.  سرمایه‌گذاران این طرح‌ها از کشورهای اروپایی، آسیایی و امریکای شمالی هستند و افغانستان با ۹ سرمایه‌گذاری بیشترین تعداد طرح‌ها را به خود اختصاص داده است. ترکیه ۵ طرح، آلمان و فرانسه هر کدام ۴ طرح، عراق و چین و کره‌جنوبی هر کدام ۳ طرح، آذربایجان و امارات هر کدام ۲ طرح و کشورهای پاکستان، اتریش، هنگ‌کنگ، روسیه، امریکای شمالی و ایتالیا نیز هر کدام یک طرح داشتند. گفتنی است که برخی سرمایه‌گذاری‌ها در قالب شرکت‌های مشترک بین دو کشور خارجی انجام شده بود. نسبت مشارکت خارجی‌ها در ۲۰ طرح از ۳۸ طرح به صورت ۱۰۰ درصدی و ۴ طرح نیز بالای ۵۰ درصد بوده است.