انجماد تجارت در اول زمستان

‌می‌متالز - تجارت در نخستین ماه زمستان روند منفی را طی کرد. صادرات با افت بیش از ۱۰درصدی و واردات با کاهش نزدیک به ۸درصدی در دی‌ماه نسبت به آذرماه امسال روبه‌رو بوده است. این در حالی است که به گفته رئیس کل گمرک ایران، آمار‌های ۱۰ماهه حکایت از رشد صادرات و واردات نسبت به مدت مشابه سال قبل دارد. تراز تجاری ماهانه و ۱۰ماهه نیز با کسری روبه‌رو بوده است.

به گزارش می‌متالز، نبض تجارت در ماه نخست زمستان کند شد. بر اساس جدیدترین آمار اعلام شده از تجارت خارجی کشور، ارزیابی‌ها حاکی از آن است که صادرات دی‌ماه نسبت به‌ماه قبل (آذرماه) با افت ۴۲۵‌میلیون دلاری روبه‌رو بوده و واردات نیز کاهش ۳۸۱‌میلیون دلاری را تجربه کرده است. تعطیلات ژانویه می‌تواند در این روند کاهشی تجارت خارجی نقش داشته باشد. بازار‌های بین‌المللی فعالیت خود را در این بازه زمانی کاهش می‌دهند و در نتیجه این موضوع می‌تواند در روند تجارت‌جهانی نیز تاثیرگذار باشد.

اما در مجموع، تجارت ۱۰ ماهه امسال نسبت به سال گذشته روند افزایشی داشته و صادرات و واردات در دی‌ماه امسال نسبت به سال گذشته نیز رشد ارزشی را نشان می‌دهد. همچنین ۱۲ میلیارد دلار کالای اساسی در این مدت با ارز ترجیحی وارد شده است. علاوه‌بر این ۵‌میلیون تن کالای اساسی در گمرکات منتظر طی‌کردن روند ترخیص هستند. البته آمار‌های اعلام‌شده از سوی گمرک با آمار‌های اعلامی از سوی متولیان تجارت خارجی کشور اعم از وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت، متفاوت است. اخیرا این دو مقام مسوول خبر از رسیدن صادرات کشور به ۴۰‌میلیارد دلار داده‌اند. ادعایی که حالا با اعلام این آمار از سوی رئیس‌کل گمرک رد می‌شود. هرچند هدفگذاری وزیر صمت برای افزایش صادرات تا ۴۰ میلیارد دلار تا پایان سال، با توجه به آنچه در تجارت خارجی در حال وقوع است، محقق خواهد شد و احتمالا تا پایان سال ۱۴۰۰، صدور کالا از مرز ۴۰‌میلیارد دلار عبور خواهد کرد.

رشد تجارت ۱۰‌ماهه

رئیس‌کل گمرک ایران در نشست خبری روز گذشته خود با اصحاب رسانه از صادرات ۳۸ میلیارد و ۷۶۳ میلیون دلاری و واردات ۴۱‌میلیارد و ۴۷۳ میلیون دلاری در ۱۰‌ماهه امسال خبر داد. خبری که نشان می‌دهد در این بازه زمانی، صدور کالا‌ها رشد ۳۸‌درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته ثبت کرده و واردات نیز رشد ۳۴‌درصدی ارزش را تجربه کرده است. همچنین به گفته وی، در این ۱۰‌ماه، ۱۰۰‌میلیون تن کالا از کشور خارج شده و در ازای آن ۳۳‌میلیون دلار کالا به کشور وارد شده است، در نتیجه رشد وزنی ۷‌درصدی در صادرات و افزایش وزنی ۱۷‌درصدی در واردات ۱۰‌ماهه رقم خورده است.

تجارت خارجی ایران بر اساس آمار‌های اعلام شده از سوی علیرضا مقدسی، در ۱۰‌ماهه امسال به ۸۰ میلیارد و ۲۳۶‌میلیون دلار رسیده که وزنی معادل ۱۳۳‌میلیون تن دارد. تراز تجاری کشور نیز بر مبنای آمار‌های اعلامی، به نفع واردات بوده و منفی ۲‌میلیارد و ۷۱۰‌میلیون دلار ثبت شده است. در این بازه زمانی، عمده مبادی وارداتی به ترتیب کشور‌های امارات، چین، ترکیه، آلمان و سوئیس بوده‌اند و عمده مقاصد صادراتی نیز چین، عراق، ترکیه، امارات و افغانستان هستند.

افت تجارت در ماه دهم

اگرچه در ۱۰‌ماهه امسال نشانه‌های بهبود تجارت خارجی دیده می‌شود، اما وضعیت در‌ماه دهم (دی‌ماه) به گونه دیگری رقم خورده است. در نخستین‌ماه زمستان، صادرات و واردات هم به لحاظ ارزشی و هم به لحاظ وزنی نسبت به آذر امسال کاهش داشته‌اند. در دی‌ماه ۱۴۰۰ صادرات کشور ارزشی معادل ۳ میلیارد و ۶۱۹ میلیون دلار و وزنی معادل ۷ میلیون و ۶۶۳ هزار تن داشته است. این در حالی است که در آذرماه ۱۴۰۰ ارزش کالا‌های صادرشده به ۴‌میلیارد و ۴۴‌میلیون دلار می‌رسید و وزن آن نیز ۸ میلیون و ۵۹۷ هزار تن بود. اما در دی‌ماه سال گذشته ارزش صادرات ۲ میلیارد و ۹۵۱‌میلیون دلار بوده که وزنی معادل ۹‌میلیون و ۲۷۸‌هزار تن داشته است. ماه دهم سال ۹۸ نیز کالا‌های صادر‌شده ارزشی معادل ۳‌میلیارد و ۵۹۲ میلیون دلار و وزنی معادل ۱۱‌میلیون و ۷۷۲‌هزار تن داشته‌اند.

بر اساس برآورد‌های صورت‌گرفته، صادرات کشور در دی‌ماه امسال نسبت به ماه گذشته با افت بیش از ۱۰‌درصدی روبه‌رو بوده است، اما نسبت به دی‌ماه سال گذشته رشد بیش از ۲۲‌درصدی و نسبت به دی‌ماه سال ۹۸ نیز رشد ۰۷/ ۰ درصدی را تجربه کرده است.

در عین حال واردات نیز با ارزش ۴ میلیارد و ۵۳۰ میلیون دلار در دی‌ماه امسال، از واردات آذرماه عقب ماند. وزن کالا‌های وارد شده به کشور در این ماه به ۲‌میلیون و ۸۸۱ هزار تن رسیده است. این در حالی است که در آذرماه امسال ۴‌میلیارد و ۹۱۱‌میلیون دلار کالا با وزن ۳‌میلیون و ۵۷۹‌هزار تن کالا به کشور وارد شده بود.

در‌ماه دهم سال گذشته ۳‌میلیون و ۲۳۳‌هزار تن کالا به ارزش ۳‌میلیارد و ۷۸۱‌میلیون دلار از مرز‌های رسمی به ایران وارد شده بود. همچنین در دی‌ماه سال ۹۸ نیز واردات کالا وزنی معادل ۳ میلیون و ۶۳۴ هزار تن و ارزشی معادل ۴‌میلیارد و ۲۴۳‌میلیون دلار داشته است.

واردات در نخستین‌ماه زمستان با کاهش نزدیک به ۸‌درصدی نسبت به آذر امسال روبه‌رو بوده است، اما ارقام وارداتی حکایت از این دارد که ورود کالا در دی‌ماه امسال نسبت به دی‌ماه سال گذشته رشد نزدیک به ۲۰‌درصدی و نسبت به دی‌ماه ۹۸ افزایش نزدیک به ۷‌درصدی را ثبت کرده است. تراز تجاری کشور در این‌ماه به منفی ۹۱۱‌میلیون دلار رسیده و حجم تجارت کشور در‌ماه دهم ارزشی معادل ۸‌میلیارد و ۱۴۹‌میلیون دلار داشته است. وزن کالا‌های مبادله‌شده در این‌ماه به ۱۰‌میلیون و ۵۴۴ هزار تن می‌رسد.

رشد ۵۶‌درصدی واردات کالا‌های اساسی

مقدسی درخصوص واردات کالا‌های اساسی نیز گفت: ۵‌میلیون تن میزان کل کالا‌های اساسی موجود در گمرکات و بنادر است که اقدامات ترخیص آن‌ها در حال انجام است.

وی افزود: در حال‌حاضر ۲۶ قلم کالا به‌عنوان کالای اساسی تعریف شده است که در فهرست کالا‌های اساسی قرار دارد و از این تعداد ۷ قلم کالا مشمول ارز ترجیحی است و مابقی مشمول ارز نیمایی می‌شود. به گفته رئیس‌کل گمرک ایران، تا ابتدای بهمن ماه، واردات کالا‌های اساسی که مشمول ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی شده‌اند، ۲۱ میلیون تن و به ارزش ۱۲ میلیارد دلار بوده است.

وی ادامه داد: میزان واردات کل ۲۶ قلم کالا‌های اساسی مشمول ارز ترجیحی و نیمایی تا ابتدای بهمن‌ماه امسال، ۲۵‌میلیون تن به ارزش ۱۵‌میلیارد دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه، ۲۶‌درصد به لحاظ وزنی و ۵۶‌درصد به لحاظ ارزشی افزایش داشته است.

افزایش کنترل در گمرک با استقرار دستگاه‌های ایکس‌ری

مقدسی با بیان اینکه رسالت گمرک تلاش برای تسهیل تجارت است، تاکید کرد: در کشور ۱۶۰‌گمرک وجود دارد که این تعداد با ایجاد مناطق جدید رو به افزایش است و این مبادی بیشتر به نیرو و امکانات نیاز دارد. وی با تاکید بر اینکه استفاده از دستگاه‌های ایکس‌ری رسیدگی به امور گمرکی را تسهیل می‌کند، عنوان کرد: قیمت هر دستگاه حدود ۱۲۰‌میلیارد تومان است که هزینه‌های پشتیبانی را نیز به‌دنبال دارد، به همین دلیل با اولویت‌بندی بر اساس حجم مبادلات ایکس‌ری‌ها مستقر شدند. به گفته رئیس‌کل گمرک، در ۱۷‌گمرک عمده و مهم کشور ۱۸‌دستگاه ایکس‌ری کامیونی، ۱۸ دستگاه با استفاده از ظرفیت سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی و پنج دستگاه خودرویی مسقر شده اند و تا ۱۸‌ماه آینده ۱۸دستگاه دیگر ساخته و مستقر خواهند شد تا کنترل‌ها افزایش یابد.

اتصال گمرک به سامانه جامع تجارت در نیمه نخست ۱۴۰۱

رئیس‌کل گمرک اظهار کرد: سامانه جامع تجارت تمام دستگاه‌های مربوط به تجارت را برای همسان سازی اطلاعات و تکمیل مراحل فعالیت‌ها در کنار یگدیگر قرار می‌دهد تا تسهیلگری صورت بگیرد. وی با تاکید بر اینکه بخشی‌نگری کمکی به تجارت کشور نمی‌کند، عنوان کرد: گمرک ایران نیز با ۶ تکلیف احصا شده در این زمینه در نیمه اول سال۱۴۰۱ به سامانه جامع تجارت متصل خواهد شد.

خروج ۲۳ تن مرغ وارداتی ترکیه بدون مجوز

مقدسی درباره ورود مرغ از ترکیه تصریح کرد: ۲۳تن مرغ معادل ۲۰۰‌روز در سردخانه مورد تایید سازمان دامپزشکی نگهداری شد تا مجوز آن‌ها برای توزیع در بازار صادر شود؛ اما صدور این مجوز طولانی شد تا در نهایت بدون اطلاع به گمرک از سردخانه موردنظر خارج شدند.

وی افزود: پس از اعلام سازمان دامپزشکی مبنی‌بر اینکه این مرغ‌های وارداتی قابلیت مصرف ندارند، این میزان کالا از مراکز فروش تهران و شهر‌های دیگر جمع‌آوری شد.

رئیس‌کل گمرک با بیان اینکه در این زمینه، گمرک اعلام جرم کرده است، تاکید کرد: ارزش مرغ‌های وارداتی از ترکیه یک‌میلیارد و ۴۵۵‌میلیون تومان بوده است.

آخرین وضعیت پرونده کره‌های وارداتی

رئیس‌کل گمرک درخصوص پرونده کره‌های وارداتی گفت: این پرونده در ابتدا به دفاتر ستادی ارجاع شده و هم‌اکنون در محل صدور رای در کمیسیون بدوی رسیدگی به اختلافات گمرکی قرار دارد. این کمیسیون همچون مراجع قضایی درخصوص این پرونده رای خواهند داد. چنانچه بعد از صدور رای اعتراضی در این‌خصوص وجود داشت پرونده به کمیسیون تجدیدنظر ارسال خواهد شد. این کمیسیون متشکل از دستگاه‌های مختلفی است که تصمیم‌گیری در مورد پرونده در آنجا انجام خواهد شد. حتی در مرحله بالاتر امکان اعتراض به دیوان عدالت اداری وجود دارد. سوالی که مطرح است توجه ویژه به این پرونده است. باید توجه داشت که هیچ فشاری در این‌خصوص وجود ندارد و رسیدگی به آن به‌صورت گروهی انجام می‌شود. وی افزود: گمرک نمی‌تواند هیچ زمانی برای اعلام رای درخصوص پرونده اعلام کند چراکه فرآیند پرونده مانند بسیاری از پرونده‌های دیگر توسط تعدادی خبره در کمیسیون در حال رسیدگی است. مقدسی تاکید کرد: فرآیند رسیدگی به پرونده‌هایی از این دست طولانی است، چراکه در چندین مرحله امکان رسیدگی به اعتراض صاحب‌کالا وجود دارد.

طی هفت روز باید وضعیت مجوز‌های ترخیص اعلام شود

مقدسی با بیان اینکه درخصوص علل رسوب کالا نکات مختلفی مطرح است، به‌عنوان مثال یا ثبت‌سفارش دریافت نشده و کالا وارد مبادی و بنادر شده یا مدت زمان اعتبار ثبت‌سفارش سپری شده که هر دو فرآیند زمان‌بر است، گفت: همچنین مشکل دیگر درخصوص دپوی کالا‌ها تامین و تخصیص ارز است. تا زمانی که اسناد فروش به خریدار ارائه نشود امکان ترخیص فراهم نیست.

وی افزود: بر اساس مصوبه ستاد اقتصادی دولت باید طی هفت روز مجوز‌های ترخیص صادر شود تا فرآیند ترخیص کالا زمان‌بر نباشد.

رئیس‌کل گمرک ایران در پاسخ به سوالی درباره چالش عدم‌ورودی نیروی انسانی به صورت استخدام رسمی جدید در پانزده سال اخیر، گفت: بحران کمبود نیروی انسانی متخصص، ابر‌چالش گمرک است. در یک دهه گذشته توجه ویژه‌ای به بحث توسعه فناورانه در گمرک انجام شده که متاسفانه همین موضوع باعث یک غفلت درخصوص نیروی انسانی شد.

رئیس‌کل گمرک همچنین در پاسخ به سوالی درباره کالا‌های صادراتی برگشتی گفت: همه کشور‌ها یکسری استاندارد‌هایی برای ورود کالا دارند که صادرکنندگان باید به آن‌ها توجه داشته باشند و این‌گونه مسائل در همه کشور وجود دارد. مقدسی از برنامه جدید گمرک برای ترخیص کالا‌ها به‌صورت ترخیص ۹۰‌درصدی خبر داد و گفت: پیشنهاداتی وجود دارد که بتواند ۱۰‌درصد مابقی را نیز برای حمایت از تولید ترخیص کنیم که هنوز پیشنهاد آن قطعی و نهایی نشده است.

این مقام مسوول در ادامه یادآور شد: در بخش کشفیات قاچاق در ۱۰‌ماهه نخست سال ۲‌هزار و ۳۲ مورد پرونده قاچاق به ارزش ۲۸ هزار میلیارد ریال در گمرکات کشور کشف و ضبط شده است. رئیس‌کل گمرک افزود: در کشفیات انواع مخدر نیز در این بازه زمانی ۱۱۶۱‌کیلوگرم موادمخدر بوده است.

منبع: دنیای اقتصاد