چانه‌زنی اصناف برای بازگشت به سنت؟

به گزارش می‌متالز، ادعایی که‌بار دیگر و در مراسم روز ملی اصناف به زبان یکی از سخنرانان مراسم آمد و اگر اتاق بازرگانی، به‌عنوان یکی از اتاق‌های سه گانه بخش‌خصوصی ایران، مدعی است حامل مدرنیته است، اتاق اصناف، مدعی است پیام آور‌سنت است. این ادعای دوم نیز در همایش روز ملی اصناف به زبان آمد و بحثی نیز بر سر آن در گرفت. یکی از سخنرانان این مراسم، شیوع سامانه ها، مانند درگاه ملی مجوز‌های کسب‌وکار در جامعه‌ای سنتی مانند اتاق اصناف را نامناسب توصیف کرد که با واکنش نمایندگان مجلس و دولت در این مراسم مواجه شد. ریاست مجلس شورای‌اسلامی و نیز معاون وزیر صمت به این سخن اشاره کردند. محمد‌باقر قالیباف گفت اگر منظور از این سخن بازگشت به عصر مکانیکی صدور مجوز است، مجلس چنین کاری را در دستور کار قرار نخواهد داد.

به گفته معاون وزیر صمت نیز نمی‌توان گفت اصناف از سامانه گریزانند و می‌خواهند به حالت سنتی برگردند و اینکه گفته می‌شود رئیس اتحادیه هیچ‌کاره است، درست نیست، چون در قانون آمده که رئیس اتحادیه باید پروانه‌های صنفی را امضا کند که هنوز هم همین است. جز بحث سنت و مدرنیته، بحث دیگری که در این روز جزو تعارفات معمول به میان آمد، بحث قانون نظام‌صنفی کشور بود. برخی از فعالان صنفی به انتقاد از شیوه پیش روی تصویب این قانون پرداخته و خواستار این شدند که قانونی که مدنظر اصناف است به‌جای قانون کنونی اصناف در مجلس مطرح شود.

تاریخ ۷۰۰ ساله

در بخش نخست این مراسم علی توسطی، رئیس اتاق اصناف تهران با اشاره به فتوت نامه‌ها که تاریخ آن به ۷۰۰ سال‌پیش بازمی‌گردد، گفت: اکنون اتاق اصناف با ۳‌میلیون و ۳۰۰‌هزار عضو شناسنامه دار، ۷۶۰۰ اتحادیه، تحت‌پوشش ۴۰۰ اتاق صنفی قرار دارد که یک هیات‌نمایندگان ۱۶۵نفری، هرکدام به نمایندگی از یک شهرستان آن را نمایندگی می‌کنند و این هیات، ۶نفر اعضای هیات‌رئیسه را انتخاب می‌کنند. او با ذکر این تاریخ و اشاره به سنتی‌بودن این اتاق گفت سامانه برای این جامعه سنتی شاید مناسب نباشد.

در ادامه قاسم نوده‌فراهانی، نماینده وزارت صمت که به‌علاوه ۶نفر دیگر هیات‌رئیسه اتاق اصناف را تشکیل می‌دهند، در سخنان خود گفت: جامعه صنفی کشور با پیامد‌های مثبت و منفی اقتصاد جامعه دست‌به‌گریبان هستند؛ این اصناف به‌عنوان مهم‌ترین شبکه توزیع و تولید کوچک حرف اول را در نظام اقتصادی کشور می‌زنند. او با اشاره به شبکه مویرگی سازمان اصناف که به ازای هر ۲۵نفر یک عضو دارد گفت: همین شبکه مویرگی بود که در دوران کرونا مانع ایجاد بحران در کشور شد؛ با این وجود ما با مشکلاتی روبه رو هستیم که عمده وقت ما را صرف رفع موانع می‌کند. قوانینی هستند که تصویب می‌شوند، اما اجرا نمی‌شوند. او با اشاره با قانون نظام‌صنفی و مشکلات مربوط به آن گفت: در این قانون برای نمونه ۳۶ اتحادیه دیده شده‌است؛ اصلا مگر چنین چیزی ممکن است؟ او نتیجه گرفت: پس لازم است درباره قانون نظام‌صنفی جدید از نظرات اصناف نیز استفاده شود و ۱۰ بند‌موردنظر اصناف سرلوحه کار قرار گیرد.

هر وقت صحبت از بازار می‌شود، منظور اصناف است

محمد‌باقر قالیباف، رئیس قوه مقننه نیز در این مراسم ضمن تبریک روز ملی اصناف گفت: بدون‌شک اصناف، فرماندهان عرصه اقتصادی کشور در سطوح مختلف هستند و وظیفه خود می‌دانم از شهدای عزیز اصناف که کمتر کسی است که از زحمات آن‌ها بی خبر باشد، یاد کنم.

رئیس مجلس شورای‌اسلامی با اشاره به اینکه در دوران دفاع مقدس اصناف با مهارت‌های مختلف حضور داشته و با کمک‌های مردمی در پشت جبهه و مناطق جنگی و ارائه امکانات فنی و مهندسی به رزمندگان کمک می‌کردند، تصریح کرد: باید یادآور شوم تعمیرکاران به‌عنوان یکی از صنوف حاضر در جبهه‌های جنگ زیر آتش خمپاره‌های دشمن، ماشین‌آلات و آمبولانس‌ها را در سریع‌ترین زمان ممکن تعمیر و راه‌اندازی می‌کردند، لذا باید به دینداری، شرافت، ولایتمداری، شهادت‌طلبی آن‌ها و ۱۱‌هزار شهید اصناف درود فرستاد. او با بیان اینکه تاریخ گواه آن است که بازار و اصناف یک معنا را می‌دهند، هرچند در دهه‌های اخیر این دو، ماموریت‌های متفاوتی را اجرا کرده‌اند، افزود: به‌صورت کلی هر موقع صحبت از بازار می‌شود، غرض اصناف است.

قالیباف با بیان اینکه نقش اصناف در اقتصاد قطعی است تصریح کرد: می‌توان اذعان کرد اصناف و بازار نقش چند ساحتی و درهم تنیده در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دارند. حوادث ۱۵خرداد، پیروزی انقلاب اسلامی، دوران دفاع مقدس، جنگ علیه تحریم‌های ظالمانه و... مصداق مولفه‌های یادشده‌است.

وی با بیان اینکه هنوز زمان زیادی از شروع کرونا نگذشته بود که نقش اصناف در آن ایام از ویژگی‌های منحصربه فرد این قشر به‌حساب آمد، گفت: بدون‌شک این اتفاق برای دنیا و آخرت اصناف مایه افتخار به‌شمار می‌رود، هرچند این موضوع وظیفه سنگینی را بر دوش اصناف می‌گذارد تا از این امانت حراست کنند.

دکتر قالیباف با بیان اینکه قدردانی و به‌جا آوردن شکر نعمت و ارائه خدمات صادقانه اولین گام برای حفظ امانت یادشده‌است با بیان حدیثی از حضرت رسول‌اکرم (ص) ادامه داد: الکاسب حبیب‌الله- کاسب دوست خداست- لذا همگی باید تلاش کنیم تا مشکلات مردم حل شود. رئیس قوه مقننه با بیان اینکه هنوز نتوانسته‌ایم از این ظرفیت به تمام معنا مردمی و مدنی که روی پای خود ایستاده و قدرت حل مساله را دارد به‌خوبی استفاده کنیم افزود: در هر جلسه‌ای در سطوح مختلف صحبت از مشکلات می‌کنیم، اما به این نمی‌پردازیم که یکسری مسائل سبب بروز این مشکلات شده‌اند، لذا از توان حل این مسائل صحبتی به میان نمی‌آید و همواره مشکلات را تکرار می‌کنیم؛ گاهی نیز در جلساتی شرکت می‌کنیم که مسائل مربوط به دهه‌۷۰ مطرح می‌شود؛ درحالی‌که اکنون زمان طرح چنین حرف‌هایی نیست.

دخالت دولت در اقتصاد شرعا حرام است

او با یادآوری اینکه وقتی رهبر انقلاب از مردمی سازی در اقتصاد صحبت می‌کنند اشاره به نقش و اهمیت این قشر دارند، تصریح کرد: حکمرانی در عرصه اقتصاد باید مردمی سازی شود و در این میان باید اذعان کرد کدام بخش مردمی‌تر از بخش اصناف است.

قالیباف با بیان اینکه البته باید بگوییم در این‌خصوص هم ما مقصر هستیم و هم اصناف چراکه روابط دقیق ساختاری با هم برقرار نکرده ایم، تصریح کرد: وقتی توفیق خدمت در نیروی انتظامی را داشتم و بحث اماکن در حوزه کاری این نیرو مطرح بود، شخصا حداقل در هر سال‌۳ الی ۴‌بار با اصناف نشست برگزار می‌کردم و این رویه جدا از جلسات مستمری بود که حوزه اماکن نیروی انتظامی با اصناف برگزار می‌کرد و اگر تصمیمی گرفته می‌شد تاکید داشتم باید با اصناف هماهنگ‌شده باشد تا کار‌ها با رضایت به نفع مردم، امنیت و اقتصاد کشور پیش برود.

رئیس مجلس شورای‌اسلامی با بیان اینکه ما همواره می‌خواهیم همه‌چیز را در سیستم دولتی به‌معنای عام حل کنیم خصوصا در اقتصاد که امکان‌پذیر نیست، اظهار کرد: امام‌خمینی (ره) فرموده اند؛ هر کار اقتصادی که مردم و بازار می‌توانند انجام دهند، دولت در آن دخالت نکند، همچنین ایشان در جای دیگری فرموده اند دخالت دولت در اقتصاد شرعا حرام است.

او با بیان اینکه اساس نظام جمهوری‌اسلامی و انقلاب مبتنی بر تکیه بر مردم بوده و نظام با تکیه بر این امر محکم است افزود: اداره و حکمرانی در عرصه‌های مختلفی مانند دوران دفاع مقدس کاملا مردمی بوده‌است لذا اگر نام شهدای بزرگ را نگاه کنیم مشاهده می‌شود که قبل از جنگ این افراد کاسب، صنعتکار، مغازه دار، کشاورز، طلبه و... بوده اند که این امر از حکمرانی مردم در عرصه دفاع مقدس به‌شمار می‌رود؛ لذا چنین حکمرانی را در عرصه اقتصاد باید به‌دست مردم بدهیم و دولت ایفای نقش تنظیم گری و مطالبه‌گری کند.

رئیس قوه مقننه ادامه داد: اگر اعداد و ارقام را بر اساس خانواده اصناف ضرب و تقسیم کنیم جمعیت خود اصناف حدود ۳۰‌میلیون نفر از جمعیت کشور می‌شود و همه مردم در شهر و روستا نیز به‌صورت درهم‌تنیده با اصناف سروکار دارند، لذا اصناف مردمی‌ترین نهاد محسوب می‌شوند.

دکتر قالیباف با تاکید بر اینکه در تدوین هر استراتژی در بخش‌های مختلف نمی‌توان از نقش اصناف چشم پوشی کرد، گفت: مردمی‌ترین نهاد در جمهوری‌اسلامی، مجلس است، زیرا ما نمایندگان ملت و اصناف هستیم که نمی‌توانیم قانونی را تصویب کنیم که اصناف نسبت به آن اظهارنظر نکرده باشند؛ هرچند باید یادآور شد عرصه اقتصاد در دنیا به‌معنای شغل و اشتغال، آنچنان پرسرعت متحول شده که اگر بخواهیم مثل گذشته ادامه مسیر دهیم، حذف خواهیم شد.

رئیس مجلس شورای‌اسلامی خطاب به نیرو‌های جوانی که اقدام به فعالیت در حوزه اصناف کرده اند، تصریح کرد: بر اساس موارد مذکور تحول روی دوش این قشر است و آن‌ها پیش‌قراولان و پیشاهنگان این حرکت هستند.

قالیباف در ادامه آیین گرامیداشت روز ملی و هفته اصناف، با بیان اینکه نباید به مدیریت دوران مکانیکی و داینامیکی بازگشت، زیرا امروزه تحول در مدیریت با روش سایبرنتیک، خودتنظیم گری بوده و معطوف به هدف حرکت می‌کند و چنین ویژگی‌هایی می‌تواند به پیشرفت کشور کمک کند افزود: نیرو‌های جوان باید کمک کنند تا بازار و اصناف موضوع یادشده را بتوانند پیش ببرند و تحقق این موضوع به عدالت و مدیریت پذیر‌بودن امور نزدیک‌تر است که باید مورد‌توجه قرار گیرد.

او با اشاره به مسائل مربوط به پنجره جمعیت کشور و اینکه اگر به این موضوع توجه نکنیم با تهدید در حوزه جمعیت مواجه خواهیم شد گفت: باید یادآور شد هم‌اکنون در فرصت کم نظیری از نظر جمعیتی قرار داریم چراکه در حوزه‌های مختلف فناوری جزو کشور‌های برتر هستیم و این زمان طلایی یک دهه‌ای می‌تواند فرصت و نعمت بزرگی برای ما باشد درحالی‌که گاهی فرصت‌ها را به تهدید تبدیل می‌کنیم؛ بنابراین پیشکسوتان میدان را برای جوانان فراهم کنند تا تحول عظیم رخ دهد.

اصناف و بازاریان در حوادث از مال و جان خود مایه گذاشتند

رئیس مجلس شورای‌اسلامی با یادآوری اینکه اصناف و بازاریان در حوادث مختلف، از جمله وقایع اخیر از مال و جان خود مایه گذاشته و با صبر و تحمل برای امنیت و عزت کشور همراهی کرده اند، گفت: مشکلاتی در کشور وجود دارد، اما دشمنان قداره کش نمی‌خواهند ایران اسلامی وجود داشته باشد، ولی می‌بینیم دشمنان ما به اوج فضاحت رسیده اند و اوج این موضوع را در رابطه با منافقین می‌توان دید که نشان می‌دهد نفوذ ما تا کجاست.

نمی‌توان گفت می‌خواهیم به‌سنت برگردیم

معاون تجارت و خدمات وزارت صمت گفت که درگاه ملی مجوز‌ها صرفا برای نظارت ایجادشده و در قانون هم همین بوده‌است، بنابراین اگر درست اجرا می‌شد نیاز به درخواست اصلاح نبود؛ پس اینکه گفته می‌شود قانون تسهیل مجوزها، قانون نظام‌صنفی را فسخ کرده، درست نیست.

علیرضا شاه‌میرزایی نیز که در مراسم روز ملی اصناف حضور داشت، با بیان اینکه با توجه به صحبت‌های وزیر در جلسه رای‌اعتماد، وزارت صمت به‌دنبال تغییرات ساختاری است، گفت: تصمیماتی هم برای اصناف گرفته‌شده که تا ابلاغ نشود نمی‌توان اعلام کرد.

وی با بیان اینکه حوزه فعالیت اصناف متنوع است و پراکندگی دارد، گفت: برای مثال بخش‌هایی مثل اتحادیه املاک زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی است و بخش‌هایی هم تولیدی هستند، اما بعضی بحث‌ها تخصصی است و این موضوع باید درنظر گرفته شود، بنابراین باید اصلاح ساختار صورت گیرد. شاه‌میرزایی با بیان اینکه نمی‌توان گفت اصناف از سامانه گریزانند و می‌خواهند به حالت سنتی برگردند، گفت: همه دنبال تسهیل شرایط هستند و کسب‌وکار‌های اینترنتی هم جزوی از اصناف هستند. اصناف همگام با تکنولوژی هستند. این مقام مسوول با بیان اینکه بحث این است درگاه ملی مجوز‌ها یک درگاه است نه سامانه، در پاسخ به مطالبه بازنگری خلأ‌های درگاه ملی مجوز‌ها که از سوی مسوولان صنفی مطرح شد، تصریح کرد: درگاه ملی مجوز‌ها صرفا برای نظارت ایجاد و در قانون هم همین بوده‌است، بنابراین اگر درست اجرا می‌شد نیاز به درخواست اصلاح نبود.

او افزود: گفته می‌شود قانون تسهیل مجوزها، قانون نظام‌صنفی را فسخ کرده است. از نظر ما این درست نیست. در قانون آمده که رئیس اتحادیه باید پروانه‌های صنفی را امضا کند که هنوز هم همین است. اینکه گفته می‌شود رئیس اتحادیه هیچ کاره است درست نیست.

به گفته این مقام مسوول در حال‌حاضر ۶‌میلیون پرونده کاربری ایجادشده و واحد‌های صنفی می‌توانند امورشان را پیگیری کنند، اما همچنان جایی‌که پروانه صادر می‌کند، اتحادیه است. او ابراز امیدواری کرد که با همکاری وزارت اقتصاد این مشکل حل شود.

مداخله دولت مربوط به امروز نیست

حسین سلاح‌ورزی رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز در این نشست، با تاکید بر اینکه هیچ‌کدام تصور دقیقی از تاثیر اصناف در اقتصاد نداریم، افزود: در سطح کلان اصناف در رشد اقتصادی ستون فقرات اقتصاد هستند؛ اما همواره تصویر بسته و محدودی از اصناف ارائه می‌دهیم. در سال‌های گذشته در تله رشد اقتصادی پایین گرفتار شدیم. سلاح ورزی ادامه داد: حوزه مداخله محدود به دولت فعلی نیست و در ۵۰ سال‌گذشته با پدیده‌ای به‌نام تورم مواجه هستیم که ناشی از ناترازی بودجه‌است و هرگاه دولت‌ها در کنترل تورم و سطح عمومی قیمت‌ها ناتوان و عاجز بودند هیچ دیواری کوتاه‌تر از اصناف پیدا نمی‌کردند تا آن را تنزل بدهند و پدیده گران‌فروشی و نقش اصناف را پررنگ کنند که این خطایی است که نقش کارکرد اصناف را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به دیگر مداخله دستوری دولت در حوزه قیمتی، گفت: دولت‌ها در همه امور از قیمت پرتقال تا کرایه تاکسی می‌خواهند مداخله کنند و اجازه نقش‌آفرینی به سلول اقتصاد را نمی‌دهند. مداخله دیگر که گاهی مشاهده می‌کنیم اینکه در سازوکار انتخاب سخنگویان نهاد‌های مردمی اتاق‌های اصناف و بازرگانی شائبه دخالت دولت وجود دارد. دیدگاه رئیس‌جمهور و مجلس چندان موافق این مداخلات نیست. اگر قرار است مجلس قدمی در راه بهبود شرایط صنفی بردارد، پرداختن به قانون تعزیرات و تبدیل آن به تجارت باید منصفانه باشد.

منبع: دنیای اقتصاد