صنعت پتروشیمی ایران در مقابل غول پیشرفت عربستان!

به گزارش می‌متالز، اخیرا و در پی چرخش در مناسبات سیاسی ایران و عربستان، باب تجارت دوباره بین دو کشور باز شده و ایران برای شروع، ۱۵ میلیون دلار به عربستان کالا و مواد صنعتی صادر کرده است. حال با توجه به زمینه‌های صنعت پتروشیمی ایران و عربستان، به نظر می‌رسد این بخش می‌تواند به استحکام روابط تجاری دو کشور کمک کند و موجبات توسعه روابط تجاری را فراهم آورد.

با بررسی روند تجارت خارجی ایران و عربستان طی دو دهه گذشته، می‌توان روند تجارت را به سه دوره رونق، رکود و دوره توقف تجارت تقسیم کرد؛ دوره نخست طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۶ روند واردات ایران از عربستان از حدود ۲۰۰ میلیون دلار به نزدیک ۶۰۰ میلیون دلار رسید. در دوره دوم، یعنی سال ۱۳۸۷ این روند نزول شدیدی پیدا کرد و به ۱۷۲ میلیون دلار کاهش یافت و پس از آن تا سال ۱۳۹۴ به حدود ۷۰ میلیون دلار رسید.

تجارت با عربستان جدی شد؟

دوره سوم از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱ را در برمی‌گیرد که واردات از عربستان تقریباً متوقف شد. بر اساس آمار، در سال ۱۴۰۱ و پس از یک وقفه چندساله، تجارت محدود ایران و عربستان آغاز شد و ایران ۱۴ میلیون و ۷۲۵ هزار دلار کالا به این کشور صادر کرد که ۹۶ درصد آن شمش آهن و فولاد بود. در چهار ماهه امسال، باز هم تجارت دو کشور محدود شد و ایران فقط ۵۹۰۰ دلار کالا به عربستان فروخت و البته عربستان در هیچ‌کدام از این دوره‌ها، صادراتی به ایران نداشت.

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران پیرامون روابط اقتصادی ایران و عربستان، اولین گام برای رسیدن به یک رابطه پایدار تدوین نقشه راهی به دور از ذهن‌خوانی است. بنابراین نقشه راه اقتصادی باید در راستای نقشه راه سیاسی و تنیده در آن طراحی شود تا همکاری‌های آینده پایدار بماند.

شاید در نگاه اول اقتصاد عربستان نفتی به شمار بیاید، اما باید نگاهی غیرنفتی به روابط ایران و عربستان داشت. چراکه یکی دیگر از صنعت‌هایی که عربستان بشدت در آن پیشرفت کرده است مربوط به پتروشیمی است.

همکاری ایران و عربستان در صنعت پتروشیمی ممکن است؟

چندی پیش سفیر عربستان در ایران بر وجود زمینه‌های مشترک همکاری میان صنعت پتروشیمی ایران و عربستان تأکید کرد و گفت: آماده گسترش همکاری‌ها با صنعت پتروشیمی ایران هستیم.

وی با اشاره به توانمندی‌های صنعت پتروشیمی ایران اظهار کرد: زمینه‌های مشترک همکاری میان شرکت سابیک و شرکت‌های پتروشیمی ایران وجود دارد و این امید وجود دارد که به‌زودی با هماهنگی شرکت ملی صنایع پتروشیمی شاهد برگزاری دیدار‌ها و نشست‌هایی میان ایران و عربستان در زمینه صنعت پتروشیمی باشیم.

با این تفاسیر آیا همکاری ایران و عربستان در صنعت پتروشیمی ممکن است؟ اساسا عدم پیشرفت چشمگیر ایران در صنعت پتروشیمی را در چه عاملی باید جست و جو کرد؟ در حال حاضر ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی در عربستان سعودی حدود ۷۵ میلیون تن بوده که صرفا تا بهار سال آینده با بهره برداری از پنج طرح جدید صنعت پتروشیمی، شاید ایران با ۷۲ میلیون تن به نزدیکی عربستان به عنوان رقیب سنتی خود در منطقه خاورمیانه و حتی جهان خواهد رسید.

درعین حال شاید تجدید روابط با عربستان نقطه قوت به حساب بیاید و بتوان امیدوار بود که صرفه اقتصادی هم برای ایران داشته باشد، اما آیا در صنعت پتروشیمی هم می‌توانیم با این کشور رقیب یا همکار باشیم؟

پاسخ سوال چندان خوشایند نیست؛ چراکه عربستان در زمینه پتروشیمی طی سال‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته، اما ایران هنوز اندر خم کوچه تحریم است، درنهایت برای هرگونه همکاری با عربستان و کشور‌های توسعه یافته نیاز به قرار گرفتن زیر پرچم قوانین بین‌الملل است که ایران به دلیل تحریم‌ها و قرار گرفتن در لیست سیاه FATF ازآن محروم است و نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی داشت که دولت سیزدهم چه زمانی قرار است تن به احیای مذاکرات برجام بدهد.

منبع: تجارت نیوز