عاقبت بخیری پسماند روی با سفر استانی رییس جمهور به زنجان

به گزارش می‌متالز، در همین راستا این هفته، تیمی از خبرنگاران با همکاری نهاد ریاست جمهوری، پیش از آمدن رییس جمهور بازدید‌هایی از پنج پروژه آماده افتتاح در زنجان داشتند که یکی از آن‌ها بازدید از خط تولید کبالت از پسماند روی شرکت دانش بنیان تحقیقات بین‌المللی صنعت و معدن آیرما در ایجرود بود.

«شهرام کدخدایی»، مدیر واحد‌های گروه صنعتی معدنی زرین در جمع خبرنگاران گفت: تولید فلز استراتژیک کبالت با عیار ۹۹.۹۶ درصد از پسماند روی برای نخستین بار در منطقه خاورمیانه توسط یک شرکت دانش بنیان در زنجان به مرحله عملیاتی و با حمایت وزارت صمت و صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری به ثمر رسیده است.

چند نوع پسماند روی داریم؟

کدخدایی که خودش مهندس متالورژی است خیلی تلاش می‌کرد تا توضیحات ساده‌ای بدهد و زیاد تخصصی صحبت نکند. وی در جمع خبرنگاران اعزامی به زنجان، انواع پسماند‌های روی را سه نوع عنوان کرد و گفت: سه نوع پسماند وجود دارد که شامل کیک سرد (نیکل)، کیک گرم (کبالت) و کیک قرمز (لیچ) است.

به گفته کدخدایی با استحصال فلز راهبردی کبالت، گام مهمی در صنعت روی برداشته شده است چرا که با تصفیه پسماند و استحصال فلزات، آنچه از پسماند برجای می‌ماند هیچ آسیبی برای محیط زیست ندارد چرا که پسماند کبالت یک معضل در صنعت روی است و استحصال آن موجب رفع معضل محیط زیستی آن می‌شود.

وی تلاش می‌کرد تمام جا‌های کارخانه را به خبرنگاران نشان و توضیح دهد و مدام به عکاسان تاکید می‌کرد که از فلان محصول یا دستگاه حتما عکس بگیرند یا فیلم تهیه کنند و همچنین همه اش منتظر رسیدن سایر خبرنگارانی بود که در جا‌های مختلف کارخانه پخش شده بودند.

چند خبرنگار و عکاس به اتفاق کدخدایی به طبقه بالای کارخانه رفتند تا از سایر بخش‌ها دیدن کنند و بعد هم محصولی را ببینند که شاهکار کارخانه بود و وی به آن افتخار می‌کرد.

رطوبت همه جای فضا را گرفته بود و در بخشی از آن بوی آهک تندی به مشام می‌رسید. برخی کارگران ماسک زده بودند و بخار‌های سپید رنگی با ارتفاع زیاد از دیگ‌های بزرگ به سقف سوله‌ها می‌رسید. من با کمی نگرانی از کدخدایی پرسیدم: «این بخار‌ها برای تنفس ضرر ندارد؟ اصلا این بخار‌ها چی هست»؟ که او پاسخ داد: نگران نباشید این‌ها همه بخار آب است و محیط هم یک محیط قلیایی است نه اسیدی. فقط در یکجا اسید زنی می‌کنند که درب تانکر‌ها بسته است و مشکلی وجود ندارد.

مدیر واحد‌های گروه صنعتی معدنی زرین سپس با اطمینان روش هیدرومتالورژی به عنوان روش تولید کبالت از پسماند روی را معرفی می‌کند که کارخانه آن‌ها از این روش استفاده کرده است و این اطمینان را داد: «این روش، کاملا دوستدار محیط زیست است و کبالت را که بگیریم بقیه پسماند می‌شود خاک باغچه».

این مهندس متالورژی که دغدغه محیط زیست هم داشت به خبرنگار ایرنا گفت: (مسوولان) یک فکری برای پسماند‌ها کنند. بخدا ما چیزی نمی‌خواهیم فقط پسماند به ما برسد و ما کبالت بگیریم. پسماند که میلیارد دلار نمی‌خواهد.

کدخدایی، سپس به استان گیلان و پسماند‌های آن منطقه و سایر نقاط کشور اشاره کرد و گفت: پسماند گیلان که هزینه‌های میلیارد دلاری نمی‌خواهد فقط باید به دست اندرکاران، پسماند برسانند. بعد دست هایش را در هوا تکانی داد و از شیرابه‌های پسماند‌ها گله کرد که دارد محیط زیست وآب‌ها را آلوده می‌کند.

حرف‌های کدخدایی مرا یاد اظهارات ۲ سال پیش یکی از دست اندرکاران پسماند انداخت که خطاب به مسوولان مربوطه به ویژه شهرداری‌ها می‌گفت: شما به ما «پسماند تر» بدهید ما به شما یا ذغال زیستی یا کود آلی حاوی هشت درصد هیومیک اسید می‌دهیم که داخل آن ۸۰ درصد ماده آلی و ۴۵ درصد هم کربن آلی است.

مدیر واحد‌های گروه صنعتی معدنی زرین آن قدر با شور و هیجان از دستاورد‌های کارخانه صحبت می‌کرد که مطمئن شدم فقط یک دردآشنا می‌تواند، قدر زحمات او را بداند نه من خبرنگار که تازه از راه رسیده ام؛ شاهد آن هم وقتی بود که وی اظهارداشت: من خیلی دویده ام، این‌ها حاصل زحمات سه چهار ساله ماست. ما خیلی اذیت شدیم.

وی، سپس با اشتیاق به طرف ورق‌های فلزی رفت که روی میزی چیده شده بود. بعد در حالی که مدام به همه تاکید می‌کرد و طبقه پایین سوله را نگاه می‌کرد خطاب به ما که او را همراهی می‌کردیم گفت: چرا همکاران دیگر نمی‌آیند به آن‌ها هم بگویید بیایند بالا تا این ورق‌ها را ببیند.

این ورق‌ها در واقع همان محصولی بود که کدخدایی به آن افتخار می‌کرد و آن‌ها «ورق فلز کبالت» بود که به گفته کدخدایی برای اولین بار در خاورمیانه به چنین محصولی دست یافته ایم.

مشتری ورق‌های فلز کبالت کجاست؟

از کدخدایی از مشتری این ورق‌ها پرسیدم و او از وزارت دفاع گفت که از قبل از تولید ورق‌ها مشتری پروپاقرص آن است. این یعنی اینکه فرصت برای صادرات نداریم، چون مصرف داخلی ما باید کفاف دهد و ما به سختی آن‌ها را می‌توانیم وارد کنیم.

وی در خصوص اینکه چقدر ورق فلز کبالت را تولید می‌کنند نیز اظهارداشت: در مرحله اول یعنی فعلا ۲۰۰ کیلو فلز تهیه می‌کنیم که می‌توان رقم ۶ تن در ماه را عنوان کرد.

تحریم که برای نان سنگگ نیست

همانطور که قبلا بدان اشاره شد کبالت، فلزی استراتژیک معرفی شده است و برای همین بود که کدخدایی از تحریم گفت و اینکه وقتی می‌خواهیم سراغ وسایل و تکنولوژی کبالت برویم از آنجا که این تکنولوژی‌ها برای اورانیوم هم استفاده می‌شود از این رو، هیچی به ما نمی‌دهند. دارو‌های آن را هم نمی‌دهند و ما مجبور شده ایم روش‌های مختلف دیگری را بکار بگیریم.

وی سپس از ماده‌ای سخن گفت که در تولید کبالت استفاده می‌کنند، اما به من (خبرنگار ایرنا) تاکید کرد در مورد آن چیزی ننویسم و سپس چنین اظهارداشت: «سه تا چیز را نمی‌گذارند به ایران بیاید. یکی تکنولوژی جدا کردن عناصر نادر و استراتژیک است دیگری، دارو‌های آن و قطعات ساخته شده از آن است».

کدخدایی ادامه داد: تحریم یعنی این. تحریم که برای نان سنگگ نیست. الان کبالتی داریم که در صنایعی مثل صنعت هوا فضا و موشک از آن استفاده می‌کنند. شما در باتر موبایلتان هم مقداری کبالت دارید.

مدیر واحد‌های گروه صنعتی معدنی زرین می‌خواست جا‌های دیگر کارخانه را به خبرنگاران نشان دهد که گفتند وقت نیست و باید خبرنگاران از سه پروژه دیگر بازدید کنند و او هم رضایت داد.

بدین ترتیب بود که خبرنگاران از دومین پروژه تور یکروزه شان بازدید کردند و عازم پروژه سوم یعنی کارخانه نساجی شدند.

کوهی از پسماند شهرک روی و آلودگی محیط زیستی آن

فقط گروه صنعتی معدنی زرین زنجان نیست که با پسماند‌های روی سروکار دارد، بلکه شهر زنجان، خودش «شهرک روی» دارد که متاسفانه عملکرد این شهرک آلودگی‌های محیط زیستی را برای حاشیه این شهر به ویژه حاشیه زنجانرود را ایجاد کرده است و دغدغه اصلی برای حوزه کشاورزی به شمار می‌آید و به همین علت است که کشاورزی تا شعاع مشخصی پیرامون این شهرک ممنوع است.

متاسفانه جانمایی نامناسب شهرک تخصصی روی زنجان در نزدیکی این شهر باعث شده است که عمده تراکم جمعیتی شهر زنجان در جوار همین محدوده‌ها قرار گیرد و تحت تاثیر آلودگی‌های محیط زیستی قرار گیرد.

همکار ایرنایی من در زنجان در مسیر شهرک روی را به من نشان داد و می‌گفت: انبار شدن پسماند رویِ واحد‌های تولیدی و صنعتی مستقر در شهرک صنعتی تخصصی روی زنجان در پنج کیلومتری جنوب غربی شهر زنجان، حاصل انباشت پسماند واحد‌های تولیدی طی سال‌های گذشته بوده که محدوده‌ای به وسعت ۳۲ هکتار را اشغال کرده است.

او افزود: انبار پسماند‌های روی به یکی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های زیست محیطی مردم زنجان تبدیل شده بود تا اینکه از حدود سه سال پیش محل فعلی دفع پسماند که در محوطه شهرک صنعتی روی قرار داشت پلمب شد و واحد‌های تولیدی موظف شدند پسماند‌ها را به محل جدید در منطقه "سردهات" در ۵۰ کیلومتری شهر زنجان منتقل کنند.

همکارم می‌گفت: پسماند‌ها به اندازه یک کوه دپو شده است و هر وقت باد می‌وزد بخشی از آن‌ها را به حاشیه شهر می‌آورد برای همین روی آن‌ها را مالچ ریخته اند.

کنار جاده به اندازه تپه‌ای، خاک دیدم، فکر کردم پسماند روی هست برای همین از همکارم پرسیدم: «این‌ها همان پسماندهاست»؟ که جواب داد: نه این‌ها خاک‌هایی هست که از ترکیه آورده اند و ازآن‌ها شمش روی درست می‌کنند.

بعد، پرسیدم: «چرا این همه پسماند روی، مانده است و کسی مثل گروه زرین برای آن‌ها کاری نمی‌کند»؟!

او هم جواب داد: این کارخانه‌ها یا فناوری لازم را ندارند یا برایشان گران تمام می‌شود یا اصلا این پسماند‌ها آن قدر عیار قابل توجهی ندارد که استحصالی از آن بگیرند».

گویا فرایند واگذاری مدیریت برداشت و فروش پسماند ۱۰ میلیون تنی شهرک روی زنجان تمام شده است چرا که «محسن افشارچی»، استاندار زنجان نهم دی امسال گفته بود: اتمام فرآیند واگذاری مدیریت برداشت و فروش پسماند ۱۰ میلیون تنی شهرک روی زنجان و ردیف درآمد و هزینه ۲۰۰ میلیاردی در بودجه سال ۱۴۰۲ از اقدامات انجام گرفته در استان است.

راستش داشتم با خودم فکر می‌کردم که کاش رییس جمهور در این سفر استانی یکسری هم به پسماند‌های روی می‌زد.

کور شدن قنات‌های قدیمی به خاطر ساختن یک پل

دلم هنوز از مشکلات پسماند‌های روی و تلنبار شدن آن در نزدیکی شهر پر از غصه بود که به شهر رسیدیم و از پل زیبا و سپید رنگی داشتیم می‌گذشتیم که همکار ایرنایی من دوباره یک مشکل دردناک دیگری از این شهر را رو کرد.

این به ظاهر زیبا پل سید الشهدا نام دارد که به آن «پل خیام» هم می‌گویند. مشکل دقیقا از اینجا شروع شده است که وقتی داشتند پل را می‌ساختند، چشمه‌های قنات قدیمی بسته شد و آب هم در کانال‌ها جمع شد نتیجه اش این شد که آب تا سقف خانه‌های مردم منطقه رسید.

همکارم می‌گفت: پارسال یک خانه به خاطر همین آبگرفتگی به طورکل ریخت و یک زن و شوهر پیر ساکن آن خانه را از آوار، بیرون کشیدند.

بر اساس اظهارات همکار ایرنایی من در مرکز شهر در پروژه سبزه میدان هم یکسری قنات‌ها پر شد و هیچ دستگاهی آن را بر عهده نگرفت. نه آب منطقه‌ای، نه آب فاضلاب و نه مدیریت بحران، هیچ کدام این اقدام غیر کارشناسی را گردن نگرفتند.

به گزارش ایرنا شما می‌توانید به اظهارات پنج سال پیش حمید رضا حمیدی، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر زنجان مراجعه کنید که پنج سال پیش گفته بود: انجام مطالعات فنی دقیق از جمله الزامات مهم در اجرا و تکمیل پروژه‌های شهری محسوب می‌شود که این مهم چندان در طرح‌های به بهره برداری رسیده مانند پل سیدالشهدا مورد توجه قرار نگرفته است.
به گفته او متاسفانه نبود همین مطالعات فنی کافی موجب شده تاسیسات زیر زمینی و قنات‌ها هنگام اجرای پروژه سید الشهدا (ع) نادیده گرفته شود و اکنون پس از افتتاح مشکلات آن بیشتر نمایان شده است.

بازدید از شرکت سرجین بافت

بازدید بعدی خبرنگاران از شرکت سرجین بافت بود. شرکتی که با هفت تا ۹ کارخانه تمام اقدامات نساجی از پنبه تا پوشاک را انجام می‌دهد.

در این بازدید «مجید گلشنی منفرد» مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان هم حضور داشت و در جمع خبرنگاران گفت: چرخه کامل تولید پنبه تا پوشاک در زنجان با احیا و راه اندازی مجموعه تولیدی «سرجین بافت» پس از پیگیری‌های متعدد در دولت سیزدهم عملیاتی شد و همچنین صنعت نساجی استان زنجان جزو سه صنعت برتر کشور است.

وی با بیان اینکه مجموعه تولیدی سرجین بافت با سرمایه گذاری بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال به سرانجام رسیده است، اظهار کرد: برای خرید تجهیزات این واحد نیز ۵۲ میلیون یورو ارز اختصاص یافت که ۳۱ میلیون یورو آن از محل صندوق توسعه ملی و مابقی از منابع سهام داران تامین شد.

و، اما «سید اسماعیل بارانی بهبهانی» رییس هیات مدیره شرکت سرجین بافت هم در این جمع حضور داشت. او در خصوص مشکلات این شرکت گفت که با بانک صادرات برسر یک سوء تفاهم به مدت سه سال مشکلاتی داشتیم که با ورود رییس جمهور، نزدیک ۲ ماه است که این مشکل برطرف شده است.

وی اظهارداشت: الان که نزدیک ۶۰۰ کارگر داریم که اگر مجموعه، کامل شود شمار نیروی انسانی تا ۲ هزارتن نیز می‌رسد.

می‌خواهم برند ایرانی بسازم

وی درباره برنامه هایش گفت و اینکه قصدش برندسازی ایرانی است که در جهان نیز حرفی برای گفتن داشته باشد.

بهبهانی از ماشین آلات کارخانه سرجین بافت گفت که تماما به روز است و بهترین ماشین آلات دنیا در این مجموعه جمع شده است تا بهترین محصول نساجی را بیرون بدهد.

او حتی این را هم اضافه کرد که با اروپاییی‌های نه تنها وارد مذاکره شده است که تولیداتشان را به آن‌ها بفروشد بلکه با چینی‌ها هم ارتباط پیدا کرده است که هم پوشاک به آن‌ها بفروشد و هم پارچه.

ایتالیایی‌ها از ما جین می‌خرند

بهبهانی که داشت از کیفیت بالای پوشاک و پارچه سرجین بافت سخن می‌گفت به ایتالیایی‌ها هم اشاره‌ای کرد که گفته اند از سرجین بافت، محصول جین می‌خرند.

از بهبهانی پرسیدم؛ «ایتالیایی‌ها بر اساس چه شاخص‌هایی قرار است از شما جین بخرند»؟ که وی در پاسخ، جواب داد: «دراین مجموعه ماشین مهمی وجود دارد و ایتالیایی‌ها تا فهمیدند که ما این ماشین را داریم گفتند اگر با این ماشین محصول تولید می‌کنید ما جین شما را خریداریم».

پرسیدم: «مگر فرق محصول تولید شده با این ماشینی که می‌گویید در چیست که ایتالیایی‌ها برایشان مهم است»؟

وی پاسخ داد: اگر به عنوان مثال شلوار‌های جین ساخت داخل را ببینید متوجه می‌شوید بعد از مدت کوتاهی که از مصرف آن‌ها می‌گذرد به قول معروف جا می‌اندازد و وا می‌رود، اما وقتی با ماشین آلات به روز مثل ماشینی که در این مجموعه هست پارچه را درست کنیم همان استاندارد‌های لازم ساخت جین را هم رعایت می‌کنیم برای همین است که خریدار خارجی داریم.

او سپس اضافه کرد: فکر می‌کنید برای چی مردم ما وقتی می‌خواهند جین بخرند سعی می‌کنند از جین‌های فلان کشور استفاده کنند؟ برای همین است که تشخیص می‌دهند محصول خوب برای کجاست چرا که ما ماشین الات خوبی نداریم.

سومین بازدید خبرنگاران داشت تمام می‌شد و افسوس که من به دلیل ضیق وقت گروه، نتوانستم آن دستگاهی را ببینم که پارچه جین تولید می‌کرد و ایتالیایی‌ها قرار بود به شرط آن ماشین، پارچه‌ها و محصولات ما را بخرند.

دور اول سفر رئیس جمهور به استان زنجان در آبانماه ۱۴۰۰ حدود ۹۰ توافق و مصوبه به دنبال داشت که ماهیت آن‌ها عمدتا عمرانی، سرمایه گذاری و پرداخت تسهیلات بود.

در دور اول سفر رئیس جمهور به استان ۴۰ هزار میلیارد ریال و با اعتبارات متمم مجموعا ۷۰ هزار میلیارد ریال برای استان مصوب شد که ۹۰ درصد تعهدات دولت در استان محقق شد.

به گفته محسن افشارچی استاندار زنجان دور اول سفر‌های استانی بر مبنای پروژه محوری بود و دور دوم سفر رییس جمهور به استان‌ها برنامه محور است و در این خصوص برنامه‌های مختلفی برای افتتاح پروژه‌ها در نظر گرفته شده و تا کنون میزان اعتبارات برای دور دوم سفر ۹۰ هزار میلیارد ریال برآورد شده است.

در دور دوم سفر رییس جمهور به استان زنجان یک هزار و ۹۵ پروژه و پنج هزار و ۸۵۷ واحد مسکونی (نهضت ملی، حمایتی و ...) جمعا به ارزش ۳۰۰ هزار میلیارد ریال افتتاح می‌شود.

مهمترین این پروژه‌ها احیا و افتتاح هشت واحد صنعتی وتولیدی بزرگ استان شامل آندیا فولاد، فولاد آسین ابهر، شیشه زنگان و سرجین بافت به ارزش ۴۹ هزار و ۴۴۰ میلیارد ریال، افتتاح پنج هزار و ۸۶۷ واحد مسکونی با ۲۳ هزار و ۳۲۰ میلیارد ریال اعتبار و ۳۱ پروژه آموزشی، فرهنگی و ورزشی با ۲ هزار و ۴۵۰ میلیارد ریال اعتبار است.

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) زنجان