آسیب پنهانی و تدریجی توسعه معادن در یزد/ قانون به نفع معادن است

به گزارش می‌متالز، «حسن اکبری» امروز شنبه ۲۹ دی‌ماه به مناسبت روز هوای پاک در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: یزد، یک استان صنعتی و معدنی است که بنابر گزارش‌های ارائه‌شده از سوی سازمان صمت، دومین استان معدنی و چهارمین استان صنعتی کشور به شمار می‌آید.

وی از فعالیت بیش از سه هزار واحد صنعتی و ۸۰۰ واحد معدنی در این استان خبر داد و گفت: البته اگر واحد‌های گلخانه‌ای و صنفی آلاینده را نیز به این تعداد واحد اضافه کنیم، تعداد واحد دارای پتانسیل آلایندگی در این استان به بیش از ۱۰ هزار واحد خواهد رسید.

این مسوول خاطرنشان کرد: متاسفانه از طرفی نیز نوع بسیاری از صنایع مستقر شده در استان طی سالیان گذشته، هیچ سنخیتی با شرایط و اقلیم یزد نداشته که به عنوان نمونه می‌توان به استقرار حدود ۱۰۰ واحد کاشی و سرامیک که زمینه‌ساز آلایندگی هستند، در محور پرجمعیت دشت اردکان - یزد اشاره کرد.

وی با اشاره به وجود یک سری واحد‌های فرسوده دارای پتانسیل آلایندگی در استان از جمله ۱۶۰ واحد تولید آجر، تاکید کرد: قطعاً توسعه صنعتی بیش از این، به نفع استان نیست چرا که طبیعت استان ظرفیت بیش از چهار هزار واحد صنعتی را ندارد.

سالانه ۳۰۰ هزار تن گردوغبار بر سر یزدی‌ها

اکبری عنوان کرد: امروز در حالی ۷۰ درصد جمعیت استان یزد در محور اردکان - یزد - مهریز سکونت دارند که ۸۰ درصد صنایع استان نیز در این محور واقع شده است.

وی در ادامه یزد را جزو استان‌های کم‌بارش کشور با میانگین بارندگی ۷۸ میلی متر یعنی یک چهارم میانگین بارندگی جهانی خواند و گفت: البته بیش از ۳.۵ میلیون هکتار از عرصه‌های استان نیز جزو کانون‌های فرسایشی هستند به طوری که سالانه ۳۰۰ هزار تن گردوغبار در استان تولید می‌کنند.

وی با اشاره به سازگاری ایجاد شده با طبیعت سخت و شکننده استان توسط گذشتگان و نیاکان ما، گفت: متاسفانه این سازگاری در گذر زمان و با ورود تکنولوژی و زیاده‌خواهی‌ها بر هم خورده است.

مدیر کل محیط زیست استان با اشاره به تغییرات ایجابی در نوع و چیدمان توسعه استان از چند سال قبل با ممانعت از استقرار صنایع آلاینده در دشت اردکان - یزد، گفت: خوشبختانه این تغییرات در دولت جدید نیز با شعار استانی «یزد پایدار» با جدیت دنبال می‌شود.

وی همچنین از استقرار هشت دستگاه دوربین نظارتی در این دشت خبر داد و گفت: این دوربین‌ها به صورت شبانه‌روزی آلایندگی بیش از ۷۰ واحد کاشی و ۲۰ واحد فولادی و شن و ماسه و ... را تحت پایش دارند.

۲۰۰ واحد استان یزد در لیست صنایع آلاینده

اکبری با بیان این که ۱۱ واحد صنعتی بزرگ در استان یزد مجهز به سیستم پایش شبانه‌روزی هستند، اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۷۰۰ واحد صنعتی در استان نسبت به خوداظهاری پیرامون وضعیت آلایندگی خود اقدام می‌کنند که در راستای صحت‌سنجی این خوداظهاری‌ها، سالانه بیش از دو هزار مورد سنجش از طریق آزمایشگاه‌های معتمد انجام می‌شود.

وی با بیان این که سالانه به طور متوسط بالغ بر ۱۵۰۰ مورد بازدید سرزده نیز از سوی کارشناسان محیط زیست از صنایع استان انجام می‌شود، گفت: این بازدید‌ها از ابتدای امسال منجر به بیش از یک‌ هزار اخطار به واحد‌های آلاینده شده است.

وی عنوان کرد: در حال حاضر بیش از ۲۰۰ واحد صنعتی استان در لیست صنایع آلاینده قرار دارند و از ابتدای امسال تاکنون نیز حدود ۶۰ واحد آلاینده به مراجع قضایی معرفی شده‌اند که ۲۷ واحد مورد از آنها به دلیل بی‌توجهی به اخطارها، پلمب شده‌اند.

برخورد قضایی با گو‌دهای زباله غیراستاندارد

مدیر کل محیط زیست استان یکی از عوامل آلاینده در استان را گود‌های زباله غیراستاندارد ذکر و در این باره بیان کرد: استان دارای ۳۰ گود دفع زباله است که تنها گود زباله شهر یزد نسبتاً به استاندارد‌ها نزدیک‌تر است ولی مابقی وضعیت خوبی ندارند.

وی با اشاره به صدور آخرین اخطار‌ها به شهرداری‌ها، گفت: با توجه به این که شهرداری‌ها عمدتاً به جمع‌آوری زباله اهتمام دارند و ظاهراً با توجیه و اخطار و تمنا قصد رسیدگی به این موضوع را ندارند، آنها را در صورت تداوم بی‌توجهی به مراجع قضایی معرفی می‌کنیم.

اکبری خاطرنشان کرد: شهر‌های مرکز استان و شهرستان‌ها از سال ۱۳۹۲ مکلف به توسعه تفکیک زباله از مبدا بوده‌اند ولی نه تنها این مهم هنوز اتفاق نیفتاده بلکه حتی در دفع اصولی زباله‌ها در خارج شهر نیز اقدام مناسبی صورت نگرفته است.

وی به اقدامات صورت گرفته در جهت دفع حدود یک میلیون تن پسماند صنعتی در استان اشاره و اضافه کرد: برای پسماند‌های ویژه نیز تاکنون فرآیندی طولانی طی شده ولی هنوز منجر به ایجاد سامانه دفع پسماند‌های ویژه در استان نشده است.

وی با بیان این که اکثر بیمارستان‌های استان دستگاه‌های بی‌خطرسازی پسماند‌های پزشکی را دارند، گفت: متاسفانه در عین حال برخی درمانگاه‌ها و کلینیک‌های بزرگ در استان اهتمام لازم را به بی‌خطرسازی پسماند‌های عفونی خود ندارند.

مدیر کل محیط زیست استان در مورد مازوت‌سوزی نیروگاه نیز تاکید کرد: هیچ کدام از نیروگاه‌های استان مصرف سوخت مازوت ندارند و تنها یک واحد سیمان در استان تنها در هنگام قطع سوخت گاز، از گازوئیل برای تولید بهره می‌گیرد.

خطر تجربه توسعه نامتوازن صنعتی استان در معدن

اکبری در ادامه ضمن ابراز نگرانی در مورد آسیب‌های معادن به محیط زیست استان، اظهار کرد: نگران وضعیت استان به لحاظ توسعه معدنی هستیم چرا که توسعه این بخش موجب آسیب پنهانی و تدریجی به محیط زیست استان شده و تداوم این روند منجر به نابودی بنیاد بوم‌شناسی استان خواهد شد.

وی گفت: در حالی صنایع استان عمدتاً متمرکز و قابل پایش هستند ولی معادن در سطح استان پراکنده هستند و فعالیت آنها مگر در مناطق چهارگانه بدون استعلام از محیط زیست انجام می‌شود.

این مسوول ایجاد راه‌های معدنی پراکنده و گسترده در استان که شعاع زیادی از پیرامون خود را تحت تاثیر قرار می‌دهند و نابودی بسیاری از زیستگاه‌ها و گونه‌های استان را از جمله آسیب‌های این حوزه به طبیعت استان برشمرد و گفت: طبیعتاً مشکلی با معادن استراتژیک در استان نداریم ولی وجود معادن متعدد سنگ در استان که عمدتاً توسط غیربومی‌ها در حال فعالیت هستند و نقش قابل‌توجهی نیز در اقتصاد و اشتغال استان ندارند را برای شرایط شکننده محیط زیست استان نگران‌کننده می‌دانیم.

وی تاکید کرد: باید در حوزه توسعه معدنی استان مواظب باشیم که تجربه توسعه ناهمگون صنایع در دشت یزد - اردکان تکرار نشود چرا که بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند خسارات بسیار جبران ناپذیرتری را برای استان به دنبال داشته باشد.

وی به ناکامی در پیگیری‌های صورت گرفته محیط زیست استان برای الزامی شدن استعلام فعالیت معادن از محیط زیست اشاره کرد و گفت: قانون به نفع معدنکاران است و کشور در نگاه کلان خود را نیازمند فعالیت معدنی می‌داند و حتی پیگیری برای ممانعت از وورد درخواست‌های معدنی مورد مخالفت محیط زیست و منابع طبیعی به کمیسیون ماده ۲۴ نیز تاکنون توفیقی به همراه نداشته است.

اکبری ادامه داد: حتی معادن از بازسازی عرصه در هنگام اتمام فعالیت بهره‌وری را به دلیل پرداخت حقوق دولتی سرباز می‌زنند و عملاً ۱۲ درصد سهم منابع طبیعی از این حقوق محقق نمی‌شود.

وی گفت: قطعاً مخالف توسعه نیستیم ولی توسعه‌ای خوب است که انباشت ثروت را برای استان داشته باشد و در عین حال منجر به تخریب محیط زیست استان نشود.

آلودگی هوا عامل مرگ ۱۲ درصد یزدی‌ها

مدیر کل محیط زیست استان در بخش دیگری از سخنانش اعلام کرد: بر اساس اطلاعات مرکز بهداشت استان بین ۱۰ تا ۱۲ درصد مرگ‌ومیر‌ها منتسب به آلودگی‌های هواست لذا امیدواریم با تغییر نگرش و پایش‌ها بتوانیم شرایط بهتری را در جهت کاهش آلودگی هوای استان رقم بزنیم.

وی اضافه کرد: هرچند در مجموع ۱۰ سال گذشته افزایش غلظت آلاینده‌ها در استان روند صعودی داشته است ولی مقایسه شاخص روز‌های ناسالم استان با برخی شهر‌های توسعه یافته کشور نشان می‌دهد که شرایط آلودگی هوای استان قابل بهبود است.

اکبری وضعیت شاخص کیفی هوای استان را نسبت به پارسال بهتر دانست و دلیل آن را بارندگی‌ها، قطعی برق، کاهش ترافیک برون جاده‌ای به خاطر عدم فعالیت واحد‌ها ناشی از قطع برق و البته اقدامات زیست محیطی در این حوزه برشمرد.

به گفته وی، تعداد روز‌های ناسالم طی ۹ ماهه امسال برای شهر یزد ۷۶ روز، اردکان ۵۰، میبد ۴۲، بافق ۳۳، مهریز ۲۴ و اشکذر ۲۰ روز بوده است ولی این آمار در مورد چهارماهه اخیر در مورد شهر یزد ۶ روز، اردکان ۱۴ روز، میبد ۸، بافق ۳، مهریز ۱۲ و اشکذر ۸ روز بوده است.

فعالیت بیش از ۳۰۰ واحد پرآبخواه در استان

اکبری به بیلان منفی ۹ میلیارد مترمکعبی سفره‌های زیرزمینی استان و تاثیر آن بر فرونشست‌ها اشاره و عنوان کرد: متاسفانه استان به شدت تحت تاثیر پدیده فرونشست است به طوری که تنها در دشت یزد - اردکان سالانه ۱۴ سانتیمتر فرونشست زمین را شاهدیم و این موضوع می‌تواند در این پهنه جمعیتی زیاد استان، خسارات جبران ناپذیری ایجاد کند.

وی به کسری بیش از ۹ میلیارد مترمکعبی کسری مخازن زیرزمینی را برای استانی که مجموع مصرف سالانه آب در آن یک میلیارد مترمکعب است، بسیار زیاد خواند و گفت: هر ساله ۳۰۰ هزار مترمکعب به این کسری اضافه می‌شود.

این مسوول با بیان این که هرچند خلق منابع جدید آبی برای استان اجتناب ناپذیر است ولی نکته بسیار مهم در این حوزه مدیریت مصرف است، گفت: هم در بخش کشاورزی و هم در حوزه آب شرب استان نیازمند تجدیدنظر در مدیریت مصرف هستیم و با وجود بیش از ۳۰۰ واحد پرآبخواه در استان، لازم است با جدیت این صنایع را به سمت آب‌های نامتعارف سوق دهیم.

وجود ۲۲ گونه گیاهی منحصر‌به‌فرد در یزد کویری

مدیر کل محیط زیست استان در بخش پایانی سخنانش گریزی نیز به ظرفیت‌های استان در این حوزه زد و تصریح کرد: استان یزد به رغم این که استانی خشک است ولی زیبایی‌های بی‌نظیری دارد و از زیستگاه‌های جنگلی بکر زاگرس در شهرستان خاتم تا زیستگاه‌های کوهستانی ارزشمندی مانند شیرکوه و نمکزار‌ها و کویر‌های زیبا برخوردار است.

وی از وجود گونه‌های در حال انقراض ارزشمندی در استان خبر داد و گفت: خوشبختانه شاهد احیای برخی از این گونه‌ها مانند گورخر ایرانی در استان با اقدامات صورت گرفته هستیم.

اکبری با بیان این که ۱۱.۵ درصد از خاک استان جزو مناطق چهارگانه تحت حفاظت محیط زیست هستند، گفت: تاکنون در استان یزد بیش از ۹۰۰ گونه گیاهی شناسایی شده که ۲۲ مورد از آنها خاص این استان هستند.

منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)