توسعه معادن و صنایع آلاینده یزد در مرز بحران است

به گزارش می‌متالز، حسن اکبری پیش از ظهر امروز در نشست خبری که به مناسبت روز هوای پاک برگزار شد، با ابراز نگرانی از روند توسعه معادن در این استان، تأکید کرد که نباید تجربه توسعه نامتوازن صنعتی در یزد، در حوزه معادن نیز تکرار شود. وی هشدار داد که ادامه این روند، منجر به آسیب‌های تدریجی و غیرقابل جبران به محیط زیست استان خواهد شد.

وی با اشاره به جایگاه یزد به عنوان دومین استان معدنی و چهارمین استان صنعتی کشور، گفت: «فعالیت بیش از سه هزار واحد معدنی و صنعتی در استان، و وجود ۸۰۰ واحد معدنی، به همراه واحد‌های آلاینده صنفی و گلخانه‌ای، تعداد واحد‌های آلاینده را به بیش از ۱۰ هزار مورد رسانده است.»

عدم تناسب صنایع با اقلیم یزد

وی به عدم سازگاری بسیاری از صنایع مستقر در استان با شرایط اقلیمی یزد اشاره کرد و اظهار داشت: «نمونه‌ای از این صنایع، حدود ۱۰۰ واحد تولید کاشی و سرامیک است که در محور پرجمعیت دشت اردکان – یزد مستقر شده‌اند و به عنوان منابع آلاینده محیط زیست عمل می‌کنند.»

اکبری همچنین به وجود واحد‌های صنعتی فرسوده مانند ۱۶۰ واحد تولید آجر اشاره کرد و گفت: «طبیعت یزد ظرفیت بیش از چهار هزار واحد صنعتی را ندارد و توسعه صنعتی بیش از این، به نفع استان نخواهد بود.»

تولید سالانه ۳۰۰ هزار تن گرد و غبار

وی با بیان اینکه ۷۰ درصد جمعیت استان یزد در محور اردکان – یزد – مهریز سکونت دارند، افزود: «۸۰ درصد صنایع استان نیز در این محور قرار گرفته‌اند.» اکبری همچنین میزان بارندگی سالانه یزد را ۷۸ میلیمتر – یک چهارم میانگین جهانی – اعلام کرد و افزود: «۳.۵ میلیون هکتار از عرصه‌های استان، کانون‌های فرسایش هستند و سالانه ۳۰۰ هزار تن گرد و غبار تولید می‌کنند.»

تغییرات مثبت در مدیریت آلایندگی‌ها

مدیرکل حفاظت محیط زیست یزد همچنین به اقدامات اخیر برای کنترل آلایندگی‌ها اشاره کرد و گفت: «از چند سال پیش، تلاش‌هایی برای جلوگیری از استقرار صنایع آلاینده در دشت اردکان – یزد آغاز شده و این سیاست‌ها با شعار استانی "یزد پایدار" در دولت جدید نیز ادامه یافته است.»

وی از استقرار هشت دستگاه دوربین نظارتی در این محور خبر داد که به صورت شبانه‌روزی فعالیت بیش از ۷۰ واحد کاشی، ۲۰ واحد فولادی، و دیگر صنایع آلاینده را پایش می‌کنند.

بیش از ۲۰۰ واحد صنعتی یزد در فهرست صنایع آلاینده

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد اعلام کرد که ۲۰۰ واحد صنعتی این استان در لیست صنایع آلاینده قرار دارند. حسن اکبری با اشاره به تجهیز ۱۱ واحد صنعتی بزرگ استان به سیستم پایش شبانه‌روزی، اظهار داشت که ۷۰۰ واحد صنعتی نیز به صورت خوداظهاری، وضعیت آلایندگی خود را اعلام می‌کنند.

وی تأکید کرد که به منظور صحت‌سنجی این خوداظهاری‌ها، سالانه بیش از دو هزار مورد سنجش توسط آزمایشگاه‌های معتمد انجام می‌شود.

نظارت‌های مستمر و اقدامات قانونی

اکبری با بیان این که به طور متوسط سالانه بیش از ۱۵۰۰ بازدید سرزده توسط کارشناسان محیط زیست از صنایع استان انجام می‌شود، گفت: «از ابتدای امسال، این بازدید‌ها منجر به صدور بیش از یک‌هزار اخطار برای واحد‌های آلاینده شده است.»

وی همچنین خاطرنشان کرد: «از این تعداد، حدود ۶۰ واحد آلاینده به مراجع قضایی معرفی شده‌اند و در نهایت، ۲۷ واحد به دلیل بی‌توجهی به اخطارها، پلمب شده‌اند.»

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد، گود‌های زباله غیراستاندارد را از عوامل اصلی آلایندگی در استان معرفی کرد و اظهار داشت که از ۳۰ گود دفع زباله موجود در استان، تنها گود زباله شهر یزد تا حدی با استاندارد‌ها مطابقت دارد، اما وضعیت سایر گود‌ها قابل قبول نیست.

هشدار به شهرداری‌ها برای ساماندهی گود‌های زباله

اکبری با اشاره به صدور آخرین اخطار‌ها به شهرداری‌ها، تأکید کرد: «شهرداری‌ها بیشتر بر جمع‌آوری زباله تمرکز دارند و به توجیهات و اخطار‌ها توجه کافی ندارند. در صورت تداوم این بی‌توجهی، آنها به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.»

وی یادآور شد که از سال ۱۳۹۲، شهرداری‌های مرکز استان و شهرستان‌ها موظف به توسعه تفکیک زباله از مبدأ شده‌اند، اما تاکنون این امر محقق نشده است. علاوه بر این، اقدام مؤثری در دفع اصولی زباله‌ها در خارج از شهر نیز صورت نگرفته است.

چالش‌های مدیریت پسماند صنعتی و پزشکی

اکبری از دفع سالانه حدود یک میلیون تن پسماند صنعتی در استان خبر داد و افزود: «فرآیند‌های مربوط به مدیریت پسماند‌های ویژه همچنان در حال پیگیری است، اما تاکنون سامانه‌ای برای دفع این نوع پسماند‌ها ایجاد نشده است.»

وی با اشاره به وجود دستگاه‌های بی‌خطرسازی پسماند‌های پزشکی در اکثر بیمارستان‌های استان، اظهار داشت: «با این حال، برخی درمانگاه‌ها و کلینیک‌های بزرگ هنوز به مدیریت صحیح و بی‌خطرسازی پسماند‌های عفونی خود اهتمام ندارند.»

وضعیت مصرف سوخت در صنایع و نیروگاه‌ها

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان درباره مصرف سوخت‌های آلاینده در نیروگاه‌ها گفت: «هیچ‌کدام از نیروگاه‌های استان از مازوت استفاده نمی‌کنند. تنها یک واحد سیمان در استان، در مواقع قطع گاز از گازوئیل برای تولید بهره می‌برد.»

هشدار درباره تجربه توسعه نامتوازن صنعتی در حوزه معادن یزد

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان یزد، با ابراز نگرانی از روند توسعه معادن در این استان، تأکید کرد که این نوع توسعه باعث ایجاد آسیب‌های پنهان و تدریجی به محیط زیست یزد شده است. وی هشدار داد که ادامه این روند، بنیان بوم‌شناسی استان را در معرض نابودی قرار خواهد داد.

پراکندگی معادن و تهدید زیستگاه‌ها

اکبری با اشاره به اینکه صنایع استان متمرکز و قابل پایش هستند، اظهار داشت: «فعالیت معادن پراکنده در سطح استان، اغلب بدون استعلام از محیط زیست انجام می‌شود، مگر در مناطق چهارگانه حفاظت‌شده.» وی از ایجاد راه‌های معدنی گسترده که باعث نابودی زیستگاه‌ها و گونه‌های طبیعی شده‌اند، به عنوان یکی از آسیب‌های این حوزه یاد کرد.

وی تصریح کرد که معادن استراتژیک مورد نیاز استان مشکلی ایجاد نمی‌کنند، اما معادن متعدد سنگ، که عمدتاً توسط افراد غیربومی مدیریت می‌شوند و تأثیر محدودی بر اقتصاد و اشتغال استان دارند، برای محیط زیست شکننده یزد تهدید محسوب می‌شوند.

خطر تکرار تجربه ناموفق صنعتی در معادن

اکبری تأکید کرد که تجربه توسعه ناهمگون صنایع در محور یزد – اردکان نباید در حوزه معادن تکرار شود، زیرا بی‌توجهی به این مسئله می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را برای استان به همراه داشته باشد.

چالش‌های قانونی و اقتصادی

وی با اشاره به ناکامی در الزامی شدن استعلام محیط زیست برای فعالیت معادن، گفت: «قوانین موجود عمدتاً به نفع معدن‌کاران تدوین شده‌اند و نگاه کلان کشور به فعالیت‌های معدنی به عنوان یک نیاز اساسی مانع از اجرای سیاست‌های محدودکننده محیط‌زیستی شده است.»

اکبری همچنین از امتناع معادن در بازسازی عرصه‌های تخریب‌شده پس از اتمام فعالیت خبر داد و گفت: «این معادن با پرداخت حقوق دولتی خود، از اختصاص سهم ۱۲ درصدی منابع طبیعی سر باز می‌زنند.»

توسعه‌ای پایدار با احترام به محیط زیست

مدیر کل محیط زیست استان تأکید کرد: «ما مخالف توسعه نیستیم، اما توسعه‌ای قابل قبول است که ثروت انباشته برای استان ایجاد کند و هم‌زمان تخریب محیط زیست را به همراه نداشته باشد.»

آلودگی هوا، عامل مرگ ۱۲ درصد از مردم یزد

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان یزد، اعلام کرد که براساس اطلاعات مرکز بهداشت، آلودگی هوا عامل مرگ و میر ۱۰ تا ۱۲ درصد از شهروندان استان است. وی ابراز امیدواری کرد که با تغییر رویکرد‌ها و بهبود روش‌های پایش، شرایط بهتری برای کاهش آلودگی هوا در استان ایجاد شود.

اکبری با اشاره به روند افزایشی غلظت آلاینده‌ها طی ده سال گذشته، تأکید کرد که باوجود این روند، مقایسه وضعیت یزد با برخی شهر‌های پیشرفته کشور نشان می‌دهد که امکان بهبود شرایط وجود دارد. او همچنین افزود که در سال جاری، به لطف بارندگی‌ها، کاهش ترافیک برون‌شهری ناشی از قطعی برق، و برخی اقدامات زیست‌محیطی، شاخص کیفی هوای استان در مقایسه با سال گذشته بهتر شده است.

به گفته وی، شهر یزد در ۹ ماهه نخست سال ۷۶ روز ناسالم را تجربه کرده است، در حالی که این آمار در اردکان ۵۰ روز، میبد ۴۲ روز، بافق ۳۳ روز، مهریز ۲۴ روز و اشکذر ۲۰ روز بوده است. در چهار ماه اخیر، تعداد روز‌های ناسالم در یزد به ۶ روز کاهش یافته است و در دیگر شهر‌های استان نیز روند کاهشی مشابهی مشاهده شده است.

بحران منابع آبی و پیامد‌های فرونشست

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان، با هشدار درباره تأثیرات منفی کمبود منابع آبی، به کسری ۹ میلیارد مترمکعبی سفره‌های زیرزمینی اشاره کرد و این وضعیت را دلیل اصلی فرونشست زمین در استان دانست. وی گفت که تنها در دشت یزد – اردکان، سالانه ۱۴ سانتیمتر فرونشست زمین گزارش می‌شود که می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری برای این مناطق پرجمعیت ایجاد کند. همچنین وی افزود که کسری منابع آبی با نرخ سالانه ۳۰۰ هزار مترمکعب افزایش می‌یابد که نیاز به اقدامات فوری در مدیریت منابع را دوچندان کرده است.

لزوم مدیریت مصرف در صنایع پرآبخواه

اکبری با اشاره به نقش صنایع پرآبخواه در تشدید بحران آبی، گفت که بیش از ۳۰۰ واحد صنعتی پرآبخواه در استان فعال هستند و این صنایع باید به سمت استفاده از آب‌های نامتعارف هدایت شوند. او همچنین تأکید کرد که مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی و آب شرب نیز باید مورد بازبینی قرار گیرد تا از تشدید مشکلات آبی و پیامد‌های زیست‌محیطی جلوگیری شود.

مدیر کل محیط زیست استان تأکید کرد که هرچند ایجاد منابع آبی جدید برای استان اجتناب‌ناپذیر است، اما مهم‌ترین مساله در حال حاضر، مدیریت و کاهش مصرف منابع موجود است تا از خسارات بیشتر به محیط زیست جلوگیری شود.

وجود ۲۲ گونه گیاهی منحصر‌به‌فرد در استان کویری یزد

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان یزد، در بخش پایانی سخنان خود به ظرفیت‌های طبیعی و زیست‌محیطی استان اشاره کرد و گفت: «با وجود اینکه یزد یکی از خشک‌ترین استان‌های کشور است، اما زیبایی‌ها و تنوع طبیعی بی‌نظیری دارد. از زیستگاه‌های جنگلی بکر زاگرس در شهرستان خاتم گرفته تا زیستگاه‌های کوهستانی ارزشمند مانند شیرکوه و همچنین نمکزار‌ها و کویر‌های منحصر‌به‌فرد، همگی جلوه‌ای از ظرفیت‌های زیست‌محیطی یزد را به نمایش می‌گذارند.»

گونه‌های نادر و حفاظت از گورخر ایرانی

اکبری با اشاره به وجود گونه‌های در حال انقراض در استان، اظهار کرد: «اقدامات حفاظتی انجام شده در سال‌های اخیر باعث شده است برخی گونه‌های ارزشمند مانند گورخر ایرانی در این منطقه احیا شوند.» وی افزود که این موفقیت‌ها نشان‌دهنده اهمیت برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در حفظ تنوع زیستی استان است.

تنوع گیاهی منحصر‌به‌فرد

مدیرکل محیط زیست استان با بیان اینکه ۱۱.۵ درصد از خاک یزد جزو مناطق چهارگانه تحت حفاظت محیط زیست قرار دارد، گفت: «تاکنون بیش از ۹۰۰ گونه گیاهی در یزد شناسایی شده است که از این تعداد، ۲۲ گونه مختص این استان هستند و در هیچ جای دیگری یافت نمی‌شوند.» وی این تنوع گیاهی را از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد یزد دانست که نیازمند توجه و حفاظت جدی است.

منبع: خبرگزاری تسنیم