ضعف زیرساخت‌ها در سرزمین گنج‌های معدنی

به گزارش می‌متالز، سومین استان پهناور ایران دارای ۷۰۶ معدن با ۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تن ذخیره قطعی است، معادنی که زمینه اشتغال ۱۳ هزار نفر را فراهم کرده‌اند.

به دلیل قرار گرفتن استان خراسان‌جنوبی در موقعیت خاص زمین‌شناسی، از ۶۵ نوع ماده معدنی شناخته شده در کشور حدود ۵۰ نوع آن در این استان وجود دارد و همین سبب به بهشت معادن شرق کشور شناخته می‌شود.

اما از معادن غنی و متنوع خراسان‌جنوبی به علت فراهم نبودن زیرساخت‌هایی هم، چون نبود جاده مناسب، برق، آب و به ویژه نیروی متخصص و... بهره‌برداری اقتصادی کافی نشده و در حالی که داشته‌ها در حوزه معدن به حدی است که بتوان رویکرد توسعه استان را بر این مبنا گذاشت، اما حمایت‌ها از این بخش به اندازه کافی وجود ندارد.

نبود زیرساخت و تسهیلات

«رضا صدرایی» مدیرعامل شرکت زغال سنگ طبس احیا به عنوان یکی از معدن کاران استان در این ارتباط اظهارداشت: بیشتر مشکلات فعالان این حوزه مربوط به نبود زیرساخت‌ها بوده و این زیرساخت‌ها شامل جاده، آب و برق می‌باشد که اگر هم موجود بوده مناسب نیست.

وی یکی از مهم‌ترین چالش‌های معدن کاران را دریافت بسیار سخت تسهیلات صندوق توسعه ملی دانست و افزود: مدارک و موانع زیادی برای دریافت این تسهیلات وجود دارد.

مدیرعامل شرکت زغال سنگ طبس احیا ادامه داد: همین موضوع سبب شده دریافت این تسهیلات زمان‌بر باشد و با توجه به این که قیمت‌ها هم با دلار افزایش می‌یابد تا زمانی که تسهیلات دریافت می‌شود پروژه‌ای که امکان سنجی آن با یک مبلغ بوده و بر اساس آن هم تسهیلات دریافت شده قیمت‌ها افزایش یافته و باید برای تأمین بقیه مبلغ مورد نیاز اجرای این پروژه به دنبال تسهیلات دیگری برویم.


صدرایی با اشاره به این نکته که برای تأمین نیروی انسانی که در بخش زیرزمین معادن کار کنند در استان مشکل داریم، اضافه کرد: نیروی انسانی موجود در استان حاضر به فعالیت در این بخش نیستند و به همین دلیل مجبوریم از خارج استان در این بخش تأمین نیروی انسانی داشته باشیم.

وی با بیان اینکه نیاز بوده مسؤولان استانی در این بخش روی نیروی کارگری کار کرده و اطلاعات بیشتری در اختیار این جامعه قرار دهند تا معدن کاران هم بتوانند نیروی مورد نیاز را از داخل استان جذب کنند، تصریح کرد: چرا که اگر این امر محقق شود هزینه‌هایی که برای اسکان و رفت و آمد پرداخت می‌شود، کاهش یافته و این هزینه‌ها از سبد هزینه‌ای سرمایه‌گذار کم می‌شود.

ماشین‌آلات فرسوده

«احسان زمانیان» یکی دیگر معدن کاران طبس که بیش از ۳۵ سال سابقه فعالیت در این حوزه را دارد با اشاره به نبود ماشین‌آلات معدنی با کیفیت و کارآمد، اظهارداشت: قطعات ماشین‌آلات گران و کمر شکن بوده که همین موضوع معادن زیادی را با یک بحران روبرو کرده است.

وی بوروکراسی اداری را هم یکی از موانع پیش پای فعالان این حوزه برشمرد و افزود: معادن زغال سنگ به دو بخش حرارتی و کک تقسیم شده که در بخش حرارتی زغال سنگ جایگاه واقعی را از نظر قیمت ندارد.


به گفته این فعال معدنی در کنار همه مشکلاتی که در این بخش وجود دارد محیط زیست هم یک سری مواردی را در خصوص آلایندگی هوا تأکید دارد و این در حالی بوده که معدن بدون گرد و خاک که امکان‌پذیر نیست.

زمانیان ادامه داد: با توجه به دور افتادگی معادن از واحد‌های مسکونی و این که سال‌ها بوده به این شیوه فعالیت می‌کنند و خسارتی وارد نشده طرح این گونه موارد به مدیرانی معادنی که دوستدار طبیعت هستند توجیه ندارد.

۱۳۶ معدن در نهبندان

«مجید بیکی» فرماندار نهبندان با اشاره به ظرفیت‌های معدنی این شهرستان  اظهارداشت: تعداد ۱۳۶ معدن با ذخایر قطعی ۹۰ میلیون تن و استخراج سالیانه یک‌میلیون و ۷۵۰ هزار تن و سرمایه‌گذاری یک‌هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در این شهرستان وجود دارد.

وی مهم‌ترین چالش پیش‌روی فعالان این حوزه را ضعف زیرساخت‌ها بیان کرد و افزود: زیرساخت‌ها مربوط به نبود برق در معادن بوده که بیشتر از دیزل استفاده می‌کنند و نیاز به تهیه سوخت داشته و همچنین بیشتر معادن جاده‌های مناسب ندارند.

بیکی فرسودگی ماشین‌آلات سنگین نظیر لودر، بولدوزر، بیل مکانیکی و نبود نیروی متخصص تعمیرات ماشین‌آلات معادن در شهرستان و فراهم نبودن شرایط برای واردات دستگاه جدید را از دیگر چالش‌های پیش‌روی معدن کاران در این شهرستان عنوان کرد.

فرماندار نهبندان ادامه داد: افزون بر این معادن در نقاطی قرار می‌گیرند که پوشش همراه و یا اینترنت نداشته که همه این موانع سبب شده هزینه‌های مصرفی برای معدن کاران افزایش یابد.

ظرفیت‌های معدنی

«احمد پروین» نایب رئیس خانه معدن خراسان‌جنوبی نیز با اشاره به شناخته بودن ظرفیت‌های معدنی استان اظهارداشت: خراسان‌جنوبی در حوزه سنگ‌های ساختمانی قدرتمند بوده البته در این بخش در حالی که می‌توانستیم از نظر توسعه‌ای بخش زیادی از مشکلات اشتغال را حل کنیم، اما هنوز نتوانستم به اهداف مد نظر دست یابیم و نیاز است در این بخش برنامه‌ریزی بهتری صورت پذیرد.


به گفته وی در بخش فلزی تحرکات خوبی صورت پذیرفته و در بخش آهن و طلا به صورت جدی ورود کرده و در بخش زغال‌سنگ هم از قدیم پتانسیل خوبی ایجاد شده و صاحب مقام هستیم.

پروین ادامه داد: استان در سایر بخش‌ها نظیر منیزیت به نوعی اولین مدعی در کشور بوده و در حوزه‌های دیگر هم حرفی برای گفتن داشته و در مجموع داشته‌های استان در بخش معدن به قدری بوده که برای توسعه استان بتوان رویکرد را بر مبنای معدن و صنایع معدنی گذاشت.

اتکا بر معادن برای توسعه استان

این فعال معدنی البته در صحبت‌هایش به این نکته هم اشاره کرد که برای توسعه نیاز به یک سیاست‌گذاری هدفمند و قابل اجرا وجود داشته و توسعه با حرکت‌های مقطعی و شعاری امکان‌پذیر نیست و تصمیم‌گیری‌ها باید مبتنی به کار عملی باشد.

نایب رئیس خانه معدن خراسان‌جنوبی بیان داشت: مدیران استان باید به این باور برسند که با توجه به شرایطی که استان از لحاظ مواد معدنی دارد یکی از معدود راه‌های توسعه استان این بخش بوده و برای این باور از باید رفتار‌های سلیقه‌ای و احساسی جلوگیری و با تمام توان بر جذب سرمایه‌گذار در این بخش متمرکز شویم.

پروین حلقه گمشده در این بخش را همین موضوع که هنوز این باور ایجاد نشده که در خراسان‌جنوبی که راه‌های زیادی برای توسعه وجود ندارد و معدن با توجه به ظرفیت بالایی که دارد می‌تواند یکی از بهترین راه‌ها باشد دانست و افزود: نیاز بوده همه در کنار هم از این ظرفیت استفاده کنیم و عزم گروهی در رسیدن به اهداف مد نظر ضروری است.

ناوگان و تسهیلات

نایب رئیس خانه معدن خراسان‌جنوبی به شاخص‌ترین مشکلات معدن کاران استان اشاره داشت و یادآور شد: معادن استان به قبرستانی از ماشین‌آلات فرسوده تبدیل شده‌اند و حتی یک دستگاه متناسب با شرایط تکنولوژی روز نداریم و افزون بر این مراکز به روز تعمیرات هم وجود ندارد.

به گفته وی استهلاک بالا هزینه‌های تولید را افزایش داده و قدرت رقابت را کم می‌کند که در این باره راهکار‌هایی هم ارائه شده، اما هنوز تحولی در آن ایجاد نشده است.

پروین با بیان اینکه در شرایط فعلی نوسازی ناوگان باید مد نظر قرار گیرد چرا که با توجه به فاصله استان تا مرکز کشور و بنادر و نبود حمل‌ونقل ریلی و فقط حمل‌ونقل جاده‌ای سبب شده که در برخی موارد هزینه‌های حمل‌ونقل از قیمت ماده معدنی حمل شده بیشتر می‌شود، افزود: از نظر زیرساختی نیز باید جاده میان شهرستان نهبندان و کرمان بازگشایی تا مشکلات مسیر طولانی رفع شود.



وی تسهیلات بانکی را دیگر چالش پیش‌روی معدن کاران عنوان و تصریح کرد: معادن برای تأمین وثیقه مشکل داشته و بانک‌های استان پروانه‌های معدنی رابه عنوان وثیقه نمی‌پذیرند و وثیقه ملکی هم با این از رقم‌ها نمی‌توانند معدن کاران ارائه کنند و صندوق بیمه هم محدودیت سقف برداشت دارند که با این شرایط نمی‌توانیم تحولی ایجاد کنیم.

نایب رئیس خانه معدن خراسان‌جنوبی ادامه داد: کمبود نیروی متخصص، کمبود مراکز تعمیرگاهی، تأمین زیرساخت‌هایی نظیر آب و برق و تعلل در پروژه‌های در حال اجرا از دیگر مشکلات پیش‌روی معدن کاران فعال در استان است.

همت همگانی

پروین با تأکید بر این که برای رفع مشکلات و جذب سرمایه‌گذار در حوزه معدن نیاز به همت همگانی از سوی مسوولان وجود دارد، گفت: باید تنوع پرواز‌ها در فرودگاه بیرجند برقرار و این که سرمایه‌گذار برای یک سفر به استان چند روز معطل شود، توجیه ندارد و بیشتر به دفع سرمایه‌گذار منجر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در حوزه بازرگانی و بازاریابی هم چالش‌های بسیاری وجود دارد، اضافه کرد: نیاز است اتاق بازرگانی در این زمینه ورود کند.

توجه بیشتر به ظرفیت‌ها

نایب رئیس خانه معدن خراسان‌جنوبی با تأکید بر این که اینکه در گزارشات رسانه‌ها صحبت از چالش‌ها هر چند به مسوولان برای برنامه‌ریزی بهتر کمک می‌کند، افزود: اما نیاز است که به توانایی‌ها و قابلیت‌ها هم توجه شود که در این رابطه باید صدا و سیمای استان ورود یافته و با ساخت مستند در جذب سرمایه‌گذار در این حوزه کمک کند.

پروین تأکید کرد: در حوزه اطلاع‌رسانی حتی امامان جمعه هم می‌توانند ورود کرده و در تریبون‌های نماز جمعه به بیان قابلیت‌های معدنی استان بپردازند.


به گفته وی در شهر‌ها حتی شهرداران می‌توانند از نماد‌های معدنی در میدان‌ها استفاده و حتی از ضایعات و لاشه‌های معدنی را برای سنگ فرش فضا‌های سبز استفاده کرده تا یک نفر که از خارج استان وارد می‌شود این حس به وی منتقل که این استان یک استان معدنی است و با ایجاد این موج‌ها می‌توان سرمایه‌گذاران بیشتری را به این سمت ترغیب کرد.

نایب رئیس خانه معدن خراسان‌جنوبی ادامه داد: با توجه به اینکه یک معدن می‌تواند زمینه اشتغال افراد زیادی را فراهم کند باید خیران هم ورود کرده و به معنای واقعی باید حاکمیت درگیر این موضوع شود.

پیشنهادات

به گفته این فعال حوزه معدن، معادن زیر نظر سازمان صنعت، معدن و تجارت قرار دارند که با توجه به درگیری بالای این حوزه و تحت پوشش قرار دادن حوزه‌های وسیع و گسترده نیاز بوده که معدن از این حوزه جدا و مستقل شود.

پروین همچنین با پیشنهاد اینکه استاندار باید در کنار معاونت اقتصادی، مشاور معدنی هم داشته باشد تا این فرد بتواند با ارتباطی که دارد موانع و مشکلات را بی‌واسطه به بالاترین مقام استان برساند و راهکار ارائه کند، گفت: این گونه جریان‌سازی‌ها می‌تواند منجر به رشد و توسعه شود.

وی با اشاره به اینکه همیشه گفته شود خراسان‌جنوبی محروم بوده جالب نیست، خاطرنشان کرد: نیاز است برای رفع این محرومیت یک تحول و تحرک عملی هم صورت پذیرد.

کمبود اعتبار

«حجت ایمان‌طلب» معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌جنوبی با اشاره به وجود ۷۰۶ معدن و ذخایر ۶ هزار و ۹۰۰ میلیون تن در استان اظهارداشت: پروژه برای ایجاد زیرساخت‌ها در همه معادن طرح‌ریزی شده، اما با توجه به کمبود اعتبار بر اساس اولویت‌ها و تکمیل پروژه‌های ناتمام برنامه‌ریزی می‌شود.

به گفته وی در شرایط فعلی برق‌رسانی به معادن شاهکوه با اعتباری بالغ‌بر ۹۷ میلیارد تومان توسط ایمیدرو در حال انجام بوده و همچنین معادن غنی‌آباد و پرورده هم عملیات برق‌رسانی آن‌ها در حال انجام است.

ایمان‌طلب افزود: معدن‌کاران می‌توانند جهت دریافت تسهیلات به سامانه بهین‌یاب مراجعه که در خواست‌های آن‌ها پس از بررسی در کمیته کارشناسی متشکل از دستگاه‌های مختلف پس از تأیید به بانک‌های عامل ارسال شده و در صورتی که به صندوق بیمه سرمایه‌گذاری مراجعه کنند، پروانه بهره‌برداری آن‌ها هم به عنوان وثیقه قابل پذیرش است.

منبع: خبرگزاری فارس