فرسودگی ناوگان معدنی، تهدیدی برای بهره‌وری

به گزارش می‌متالز، عبدالرضا صالحی بیان کرد: به طور کلی، برای واردات هر کالایی به ویژه تجهیزات و ماشین‌آلات، باید واردکننده گواهی عدم ساخت در داخل داشته باشد؛ به این معنی که هیچ تولیدکننده‌ای نتواند آن را در کشور تولید کند تا واردکننده بتواند سفارش خود را ثبت کند. اکنون این موضوع در سامانه‌های مختلف به ویژه سامانه جامع تجارت دیده شده است.

افزایش مصرف سوخت در ماشین‌آلات کار کرده

دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان ماشین‌آلات سنگین معدنی در خصوص عوارض استفاده از ماشین‌آلات کار کرده در بخش معدن، گفت: باید توجه داشت که با به کارگیری ماشین‌آلات مستعمل و فرسوده در بخش معدن، مصرف سوخت و روغن و سایر هزینه‌های جانبی به شدت افزایش می‌یابد. این موضوع حتی در مورد ماشین‌آلات وارداتی فعال نیز مشاهده شده است.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان ماشین‌آلات سنگین معدنی افزود: یک دستگاه ماشین‌آلات نو و یا با عمر پایین باید بتواند در دو شیفت ۱۰ ساعته در معدن بدون افت بهره‌وری فعالیت کند. متاسفانه به دلیل تحریم‌ها و افزایش نرخ ارز در چند سال گذشته، وضعیت ماشین‌آلات معدنی کشور چندان مناسب نبوده و در حال حاضر این ماشین‌آلات به شدت با چالش فرسوده دست و پنجه نرم می‌کنند. به این موضوع باید وضعیت تامین ارز تامین ارز را نیز اضافه کرد که موجب شده برخی شرکت‌های معدنی به واردات ماشین‌آلات مستعمل و بعضا با عمر بالا اقدام کنند. به تدریج به فرسوده شدن ناوگان آن‌ها انجامیده است.

وی خاطرنشان کرد: اکنون عمر مفید بسیاری از ماشین‌آلات به اتمام رسیده و به اعتقاد بسیاری از فعالان معدنی، کارکرد آن‌ها بیش از ۱۸ سال است. با توجه به تعدد ناوگان فرسوده در حال کار در معادن، قطعا عمر بالا و کارایی پایین ماشین‌آلات به پایین بودن بهره‌وری هم از نظر تعمیر و نگهداری و هم از نظر مصرف سوخت معادن منجر می‌شود. در همین حال ماشین‌آلات فرسوده حجم بالایی از آلودگی ایجاد می‌کنند و هزینه تامین قطعات یدکی و... آن‌ها به مرور افزایش می‌یابد. با توجه به رویکرد‌هایی که هم توسط مسوولان و هم بعضا توسط خود شرکت‌های معدنی اتخاذ شده، به تدریج تاثیر منفی جلوگیری از واردات ماشین‌آلات نو به کشور خود را نمایان می‌کند. از این رو باید برای تغییر این رویه چاره‌ای اندیشید.

صالحی اذعان کرد: با توجه به میزان ارزی که به ماشین‌آلات اختصاصی می‌یابد، به طور حتم برای نوسازی ناوگان کفایت نخواهد کرد. ضمن اینکه برخی شرکت‌های معدنی نیز بر واردات ماشین‌آلات کارکرده اصرار می‌کنند. در حالی که عمر ماشین‌آلات معدنی در کشور از ۱۸ سال فراتر رفته و آن‌ها فرسوده شده‌اند.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان ماشین‌آلات سنگین معدنی تصریح کرد: عقل حکم می‌کند که اکنون ماشین‌آلات نو یا حداکثر با عمر سه سال به کشور وارد شود تا علاوه بر اینکه بهره‌وری بالاتری داشته باشد، با واردات عمر کلی ماشین‌آلات را طی بازه زمانی دو تا سه ساله به کمتر از ۱۰ سال کاهش داد. در صورتی که با همان شیوه گذشته یعنی واردات ماشین‌آلات مستعمل جلو برویم، باز به بیراهه خواهیم رفت و دردسر ماشین‌آلات نیز بیشتر می‌شود.

وی پیشنهاد داد: در حالی که چندین هزار میلیارد تومان یارانه سوخت به بخش معدن و ماشین‌آلات معدنی فرسوده اختصاص می‌یابد، می‌توان با جایگزینی این ماشین‌آلات کهنه با نو، سالانه به میزان ۱۰ هزار میلیارد تومان هزینه مصرف سوخت را کاهش داد. حتی ممکن است مصرف سوخت در ماشین‌آلات به اندازه‌ای کاهش یابد که یارانه سوخت به آن‌ها تعلق گیرد و یارانه سایر اقلام ضروری جامعه را با برداشتن یارانه سوخت حفظ کرد.

چالش‌های تولید ماشین‌آلات در داخل

صالحی در پاسخ به سوال خبرنگار مبنی بر وجود توانایی در داخل برای ساخت ماشین‌آلات معدنی، عنوان کرد: در توانایی ساخت داخلی دو چالش مطرح است؛ نخست تیراژ و دوم کیفیت. اکنون برای هر دو چالش یاد شده، با توجه به کاربری ماشین‌آلات اختلاف نظر وجود دارد. اولا اینکه تولیدکنندگان داخلی تنها می‌توانند گستره محدودی از ماشین‌آلات را تولید کنند و قادر به تولید تمام محصولات نیستند. حتی برای همین محصولاتی هم که تولید می‌شوند، باید برای پنج جزء اصلی آن‌ها واردات انجام داد که ازجمله آن‌ها می‌توان به موتور، اکسل، سیستم هیدرولیک، لاستیک و قطعات الکترونیک اشاره کرد؛ بنابراین در این بخش‌ها نیز ضعف داریم. تنها در بخشی از اجزای ماشین‌آلات همچون برخی قطعات فولادی و فورج، رنگ بدنه، ساخت داخل اتاقک توانایی تولید داخلی وجود دارد؛ بنابراین حداکثر ۳۵ درصد یک ماشین‌آلات به معنای واقعی ساخت داخل است. متاسفانه قطعات وارداتی ماشین‌آلات تولید داخلی ندارند.

وی اضافه کرد: چالش دیگر تیراژ تولید ماشین‌آلات در داخل است که متاسفانه جوابگوی مصرف و نیاز بازار نیست. نیاز به ماشین‌آلات معدنی حتی کوچک‌مقیاس در پروژه‌های عمرانی و معادن کوچک و معادن زیرزمینی تونلی بالا است و مشاهده می‌شود میزان تولید داخلی نمی‌تواند تمام نیاز بازار را پوشش دهد. همچنین ممکن است معدن‌دار به نوع دیگری از ماشین‌آلات کوچک یا نوع به‌روزتر نیاز داشته باشد و باید وارد شود.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان ماشین‌آلات سنگین معدنی عنوان کرد: خوشبختانه دفتر تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی، معدنی و ساختمانی وزارت صمت نسبت به چالش‌های یاد شده آگاه بوده و اخیرا نیز نگاه مثبتی به موضوع تامین ماشین‌آلات نو در این وزارتخانه به وجود آمده است. امیدوار هستیم این نگاه مثبت به تامین ماشین‌آلات جدید معدنی منجر شود.

صالحی با اشاره چالش دیگر تولید داخل، گفت: در داخل کشور ماشین‌آلات سنگین معدنی تولید نمی‌شوند. حتی خود تولیدکنندگان نیز به این موضوع معترف هستند که این ماشین‌آلات سنگین در کشور قابل تولید نیستند. از این رو باید واردات این ماشین‌آلات آزاد شود.

وی با بیان اینکه متاسفانه همچنان مشاهده می‌شود که بخش معدن اصرار بر واردات ماشین‌آلات مستعمل دارد، خاطرنشان کرد: هنوز دلیل واردات ماشین‌آلات مستعمل مشخص نیست. حتی با وجود تحریم، راه‌های وارد کردن ماشین‌آلات نو به طور کامل باز است و بسیاری از واردکنندگان نیز نسبت به انجام آن اقدام کرده‌اند. همچنین قطعات یدکی نیز به صورت نو وارد می‌شوند و می‌توان تامین مالی واردات ماشین‌آلات و قطعات یدکی آن‌ها را نیز با روش‌هایی انجام داد. اما باز هم به طرز عجیبی اصرار بر وارد کردن ماشین‌آلات مستعمل مشاهده می‌شود.

تغییر رویکرد نیاز است

صالحی تاکید کرد: خوشبختانه با توجه به تغییر چارت وزارت صنعت، معدن و تجارت و قرار گرفتن دفتر تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی، معدنی و ساختمانی در آن، رویکرد بهتری از سوی این وزارتخانه نسبت به تامین ماشین‌آلات معدنی هم از طریق واردات و هم از طریق ساخت داخل اتخاذ شده است. در این مسیر قوانین و مقررات و بخشنامه‌های پیشین دست و پاگیر هستند. در صورتی که طرحی جدید در این زمینه مطرح و در هیئت وزیران مصوب شود، ممکن است شاهد اتفاقات جدیدی در زمینه واردات ماشین‌آلات معدنی باشیم.

منبع: فلزات آنلاین